Đột biến gen ATP7B ở bệnh nhân Wilson thể gan

Bài viết Đột biến gen atp7b ở bệnh nhân Wilson thể gan trình bày: Nghiên cứu được tiến hành nhằm phát hiện các dạng ñột biến gen ATP7B ở bệnh nhân Wilson thể gan, 16 bệnh nhân chẩn ñoán xác ñịnh bệnh Wilson thể gan dựa theo tiêu chuẩn của Ferenci ñược lựa chọn vào nghiên cứu, kỹ thuật giải trình tự gen ñược sử dụng ñể xác ñịnh ñột biến trên gen ATP7B,... Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đột biến gen ATP7B ở bệnh nhân Wilson thể gan2015TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCðỘT BIẾN GEN ATP7B Ở BỆNH NHÂN WILSON THỂ GANðỗ Thanh Hương, Trần Huy Thịnh, Ninh Quốc ðạt, Trần Vân KhánhTrường ðại học Y Hà NộiNghiên cứu ñược tiến hành nhằm phát hiện các dạng ñột biến gen ATP7B ở bệnh nhân Wilson thể gan.16 bệnh nhân chẩn ñoán xác ñịnh b ệnh Wilson thể gan dựa theo tiêu chuẩn của Ferenci ñược lựa chọn vàonghiên cứu. Kỹ thuật giải trình tự gen ñược sử dụng ñể xác ñịnh ñột biến trên gen ATP7B. Kết quả cho thấyñã phát hiện ñược18 dạng ñột b iến gen ATP7B trên nhóm bệnh nhân Wilson thể gan, trong ñó phát hiệnñược 4 dạng ñột b iến mới chưa ñược công b ố (p.T850I, c. ins 47/48 CGGCG, p.F1240I và p.G50S); 11 ñộtbiến ñã ñược công b ố gây b ệnh (p.S105Stop, c.-75C > A, c.-118/117 ins GCCGC, p.W939C, p.C980S,p.C980Stop, p.G943D, p.N1270I, p.T715A, p.R778L, c.4060 + 6 C > T) và 3 ñột b iến dạng ña hình thái haythể biến dị (p.V456L, p.K832R, p.F1144I).Từ khóa: Bệnh Wilson thể gan, gen ATP7B, ñột biế n genI. ðẶT VẤN ðỀgan như ng thường ñược chẩn ñoán muộn vớiBệnh Wilson ñược biết ñến là bệnh thoáibiểu hiện triệu chứng nặng. Nếu bệnh ñượchóa gan - nhân ñậu, ñược tác giả Kinnearchẩn ñoán và ñiều trị sớm ñặc biệt là ở nhữngWilson mô t ả lần ñầu tiên vào năm 1912 [ 1].bệnh nhân Wilson thể gan, có thể ngăn chặnCho ñến nay, bệnh ñược phát hiện ở hầu hếtcác quốc gia và các chủng tộc trên Thế giớiñược các biến chứng và hạn chế sự phát triểncủa bệnh.với tỷ lệ mắc là 1/105 ñến 1/35.000 trẻ sinh ra.Ở Việt Nam, lần ñầu tiên có hai t rườngðây là bệnh di truyền, ñột biến gen lặn trênhợp bệnh nhân bị bệnh Wilson ñược phát hiệnnhiễm sắc thể thường 13q14.3, mã hóa genmang ñột biến gen Arg778Leu vào năm 2010ATP7B gây t hiếu hụt enzym A TP ase typ P[3]. Các nghiên cứu sau ñó tiếp tục xác ñịnh(P - A TP ase) [2]. Gen A TP7B gồm 21 ex onñột biến ở một số vùng t rọng ñiểm và hoànchiều dài khoảng 80kb, mã hóa c ho phân tửthiện quy trình xác ñịnh ñột biến gen A TP7Bprotein 1465 acid amin. Gen này có vai trò[4; 5]. Như vậy, số lượng nghiên cứu ñột biếnñiều hòa quá trình hấp thu, phân bố và thảigen A TP7B ở Việt Nam còn hạn chế và chưatrừ ñồng t rong cơ thể. Do ñó, khi ñột biếnñầy ñủ về ñột biến gen A TP 7B, cũng chưa cógen xảy ra s ẽ gây rối loạn quá t rình chuyểnphân tích gen giúp chẩn ñoán sớm các bệnhhóa ñồng, ñặc biệt là giảm bài tiết ñồng quanhân tổn thương gan. Do vậy, ñề tài ñược tiếnñường mật. Lượng ñồng ứ lại t rong cơ thể sẽhành nhằm phát hiện các dạng ñột biến genlắng ñọng dần trong các t ổ chức: gan, nãoATP7B ở bệnh nhân Wilson thể gan.(chủ yếu ở nhân xám trung ương), mắt, da,thận, xươ ng,... và gây ra c ác triệu c hứng ñaII. ðỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁPdạng trên lâm sàng. B ệnh biểu hiện sớm ở1. ðối tượng16 bệnh nhân ñược chẩn ñoán xác ñịnhðịa chỉ liên hệ: ðỗ Thanh Hương, Bộ môn Nhi, Trườngðại học Y Hà NộiEmail: drdothanhhuong@yahoo.comNgày nhận: 27/5/2015Ngày ñược chấp thuận: 20/7/2015TCNCYH 95 (3) - 2015bệnh Wilson theo thang ñiểm Ferenci ñều cótổng số ñiểm WD ≥ 4, với biểu hiện tăngenzym gan (AS T và ALT ≥ 60 UI/l), tăng lượngñồng trong nước tiểu 24 giờ (≥ 100 µg/ngày),1TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCceruloplasmin huy ết thanh giảm (< 20mg/dl)),3. Xử lý số liệucó vòng Kayser - Fleischer [6] và phân loại thểSố liệu ñược thu thập theo một mẫu bệnhlâm sàng theo tiêu chuẩn của Hội Gan Mậtán nghiên cứu thống nhất. Nghiên cứu ñượcquốc tế năm 2003 [ 7]. Các bệnh nhân thể ganñược chọn làm ñối tượng nghiên cứ u ñều cótăng enzym gan, một số bệnh nhân có biểuhiện suy gan và không có triệu chứng thầnkinh. Các bệnh nhân này ñược ñiều trị tại bệnhviện Bạch Mai và bệnh viện Nhi Trung ương.thực hiện t ại Trung tâm Nghiên cứu Gen Protein, Trường ðại học Y Hà Nội.4. ðạo ñức nghiên cứuBệnh nhân hoàn toàn tự nguyện tham giavào nghiên cứu và c ó quyền rút khỏi nghiêncứu khi không ñồng ý tiếp tục tham gia vào2. Phương phápLấy mẫu bệnh phẩm: 2ml máu tĩnh mạchchống ñông bằng EDTA.Kỹ thuật tách chiết DNA từ máu ngoại vi:DNA t ổng số ñược tách c hiết từ máu toànphần bằng phenol - chloroform - isopropanol(25:24:1).nghiên cứu. Bệnh nhân sẽ ñược thông báo vềkết quả xét nghiệm gen ñể giúp c ho các bácsỹ tư vấn di truyền hoặc lựa chọn phác ñồñiều trị phù hợ p. Các thông tin cá nhân ñượcñảm bảo bí mật.III. KẾT QUẢKỹ thuật giải t rình tự gen: Toàn bộ 21 exoncủa gen A TP7B ñược khuếch ñại với các cặpKết quả xác ñịnh ñột biến gen ATP7Bmồi ñặc hiệu [ 2]. Các sản phẩm PCR sẽ ñượcNghiên cứu ñã phát hiện ñược 18 dạng ñộttiến hành giải trình tự trực tiếp trên máy ABIbiến trên các exon: 1, 2, 3, 8, 10, 13, 14, 16, 183100 Genetic Analyzer. Kết quả ñược thu thậpvà 5’UTR. Các ñột biến hay gặp là: p.V456Lvà xử lý bằng phần mềm AB I PRISMTM 3100 –trên exon 3 (9/18 ñột biến); ñột biến -ins 47/ 48A vantCGGCG t rên exon 1 (7/18 ñột biến); ñột biếnDataCollection,DNA ...