Dự án tăng cường năng lực của các cơ quan dân cư ở Việt Nam - Hướng dẫn thể chế hóa hoạt động tham vấn công chúng của Hội đồng nhân dân

Tham vấn tạo điều kiện cho người dân phát biểu ý kiến của mình vào những vấn đề quốc kế, dân sinh và được chính quyền trực tiếp lắng nghe, chắt lọc, tiếp thu. Bên cạnh ý nghĩa giữ mối liên hệ với cử tri, tham vấn là công cụ quan trọng giúp cơ quan dân cử thu thập đầy đủ hơn những thông tin cần thiết, tăng cường cơ sở khoa học và thực tiễn phục vụ cho việc quyết định các chính sách và giám sát việc thực thi chính sách. Ở địa phương, hoạt động tham vấn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dự án tăng cường năng lực của các cơ quan dân cư ở Việt Nam - Hướng dẫn thể chế hóa hoạt động tham vấn công chúng của Hội đồng nhân dân V¨n phßng quèc héi ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn liªn hîp quèc DỰ ÁN TĂNG CƯỜNG NĂNG LỰC CỦA CÁC CƠ QUAN DÂN CỬ Ở VIỆT NAM Hướng dẫn thể chế hóa tham vấn công chúng của Hội đồng nhân dân Lưu hành nội bộ Hà Nội, 2012 Nhóm tác giả Nguyễn Đức Lam Nguyễn Ngọc Thành Ấn phẩm này được hoàn thành và xuất bản với sự hỗ trợ kỹ thuật của Dự án “Tăng cường năng lực cho các cơ quan đại diện ở Việt Nam” (giai đoạn III), Văn phòng Quốc hội và UNDP tại Việt Nam. Những quan điểm thể hiện trong ấn phẩm này là của tác giả, và không nhất thiết đại diện cho quan điểm của Liên Hợp Quốc bao gồm UNDP cũng như các thành viên Liên Hợp Quốc. MỤC LỤC PHẦN MỘT: TỔNG QUAN 1. Tham vấn và thể chế hóa tham vấn là gì? 2. Tại sao cần thể chế hóa tham vấn? 3. Căn cứ pháp lý để thể chế hóa tham vấn 4. Một số nguyên tắc chung PHẦN HAI: QUY TRÌNH BAN HÀNH 1. Thông qua chủ trương và đưa vào chương trình 2. Lựa chọn hình thức văn bản 3. Xây dựng kế hoạch thể chế hoá tham vấn 4. Xây dựng đề cương, dự thảo văn bản 5. Tham vấn và chỉnh lý dự thảo văn bản 6. Thông qua văn bản thể chế hóa PHẦN BA: XÂY DỰNG VĂN BẢN QUY ĐỊNH VỀ THAM VẤN 1. Các nội dung lớn của văn bản 2. Kỹ thuật soạn thảo PHỤ LỤC 1. Các quy định pháp luật liên quan 2. Sơ đồ bố trí các thành phần thể thức văn bản 3. Mẫu Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh 4. Văn bản thể chế hóa tham vấn của Hội đồng nhân dân một số tỉnh 5. Đề xuất nội dung của Nghị quyết Hội đồng nhân dân tỉnh về tham vấn 6. Đánh giá chất lượng một điều khoản của văn bản quy phạm pháp luật LỜI GIỚI THIỆU Tham vấn tạo điều kiện cho người dân phát biểu ý kiến của mình vào những vấn đề quốc kế, dân sinh và được chính quyền trực tiếp lắng nghe, chắt lọc, tiếp thu. Bên cạnh ý nghĩa giữ mối liên hệ với cử tri, tham vấn là công cụ quan trọng giúp cơ quan dân cử thu thập đầy đủ hơn những thông tin cần thiết, tăng cường cơ sở khoa học và thực tiễn phục vụ cho việc quyết định các chính sách và giám sát việc thực thi chính sách. Ở địa phương, hoạt động tham vấn công chúng đã được quy định trực tiếp trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân. Hoạt động này cũng hiện diện ở mức độ khác nhau trong các công việc thường xuyên của Hội đồng nhân dân các cấp như gặp gỡ, tiếp xúc cử tri; tiếp công dân; khảo sát; hội nghị, hội thảo… Trong các năm 2008, 2009 và 2010 Dự án Tăng cường năng lực cho các cơ quan dân cử ở Việt Nam (giai đoạn III) đã hỗ trợ một số Hội đồng nhân dân tiến thành đổi mới tham vấn, qua đó đã đúc rút một số kinh nghiệm. Qua các hoạt động này có thể nhận thấy ý nghĩa, tầm quan trọng, tác dụng to lớn của tham vấn đối với hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân. Tuy nhiên, một trong những khó khăn lớn nhất được các đại biểu Hội đồng nhân dân chỉ ra là mặc dù các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành đã tạo cơ sở pháp lý, nhưng vẫn thiếu những quy định cụ thể, chi tiết, rõ ràng về quy trình, hình thức tham vấn, kinh phí, trách nhiệm, quyền hạn, nhiệm vụ của các cơ quan, tổ chức trong tham vấn. Trong khuôn khổ Dự án, Hội đồng nhân dân một số tỉnh đã ra Nghị quyết chuyên đề hoặc Quy chế phối hợp nhiều bên nhằm cụ thể hóa khuôn khổ pháp lý về hoạt động tham vấn của Hội đồng nhân dân. Để nhân rộng việc thể chế hóa tham vấn công chúng của Hội đồng nhân dân, cần có hướng dẫn chung thống nhất trên toàn quốc dưới dạng một bộ tài liệu hướng dẫn nhằm hỗ trợ Hội đồng nhân dân thể chế hóa tham vấn, đồng thời có thể dùng làm tài liệu trong các khóa tập huấn. Xuất phát từ bối cảnh nói trên, Dự án tổ chức biên soạn tài liệu “Hướng dẫn thể chế hóa tham vấn công chúng của Hội đồng nhân dân”. Tài liệu nhằm phục vụ đại biểu Hội đồng nhân dân, cán bộ phục vụ Hội đồng nhân dân về chuyên đề này. Ngoài ra, tài liệu có thể phục vụ người nghiên cứu, học tập trong các khoa học chính trị, luật học, hành chính, xây dựng thể chế và những bạn đọc khác có nhu cầu. Tài liệu mang tính chất hướng dẫn, phổ biến kinh nghiệm, bài học, sử dụng những tình huống thực tiễn có thể được cập nhật. Người đọc không nhất thiết phải đọc từ đầu đến cuối, mà có thể chọn từ mục lục để đọc phần quan tâm. Đại biểu Hội đồng nhân dân và cán bộ phục vụ có thể sử dụng tài liệu để thế chế hóa tham vấn ở địa phương của mình. 4 Tài liệu gồm các nội dung cơ bản sau: Khái niệm tham vấn và thể chế hóa tham vấn; tại sao cần thể chế hóa tham vấn; các nguyên tắc trong thể chế hóa tham vấn; quy trình thể chế hóa tham vấn; các nội dung lớn cần quy định trong văn bản của Hội đồng nhân dân về tham vấn; cũng như trong việc áp dụng kỹ thuật soạn thảo văn bản. Tài liệu cũng kèm theo phần Phụ lục với một số thông tin liên quan đến thể chế hóa tham vấn. Là ấn phẩm được biên soạn với mục đích, yêu cầu cung cấp các thông tin chọn lọc tới các đại biểu dân cử với thực tiễn hoạt động rất đa dạng, chắc chắn tài liệu không thể tránh khỏi thiếu sót. Nhóm tác giả mong nhận được sự phản hồi, góp ý từ các vị đại biểu và bạn đọc gần xa để tiếp tục hoàn thiện cho các lần tái bản sau này. PHẦN MỘT: TỔNG QUAN Mục đích: Phần này nhằm trình bày những khái niệm cơ bản về tham vấn và thể chế hóa tham vấn, giúp Hội đồng nhân dân và đại biểu Hội đồng nhân dân có cái nhìn tổng quan trước khi trực tiếp tiến hành thể chế hóa tham vấn. Các nội dung chính  Tham vấn và thể chế hóa tham vấn là gì?  Tại sao cần thể chế hóa tham vấn?  Căn cứ pháp lý để thể chế hóa tham vấn  Một số nguyên tắc chung 1. Khái niệm tham vấn và thể chế hóa tham vấn 1.1.Tham vấn c ...