Dự đoán gian lận báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết Việt Nam

Báo cáo tài chính (BCTC) là nguồn thông tin chủ yếu để đánh giá tình trạng tài chính và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp phục vụ cho các quyết định đầu tư và cho vay. Trong bài biết này, tác giả sử dụng các biến trong mô hình Beneish để dự đoán bằng mô hình Binary Logistic xem BCTC có gian lận hay không.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dự đoán gian lận báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết Việt NamTuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2023. ISBN: 978-604-82-7522-8 DỰ ĐOÁN GIAN LẬN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT VIỆT NAM Nghiêm Văn Lợi Trường Đại học Thủy lợi, email: loinv@tlu.edu.vn1. GIỚI THIỆU - Biến AQI đo lường sự thay đổi tài sản hữu hình năm nay so với năm trước. Báo cáo tài chính (BCTC) là nguồn thông - Biến SGI đo lường sự tăng trưởng doanhtin chủ yếu để đánh giá tình trạng tài chính và thu của năm nay so với năm trước.hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp phục - Biến DEPI đo lường sự thay đổi tỷ lệvụ cho các quyết định đầu tư và cho vay. Sự khấu hao năm trước so với năm nay.tin cậy của BCTC có ảnh hưởng quan trọng - Biến SGAI đo lường tỷ lệ thay đổi chiđến quyết định của người sử dụng. Do vậy, phí bán hàng và QLDN trên tổng doanh thuBCTC có gian lận hay không là vấn đề được năm nay so với năm trước.người sử dụng quan tâm. - Biến TATA đo lường thu nhập dồn tích Hiện nay tồn tại nhiều mô hình dự báo trên tổng tài sản của năm hiện hành.gian lận BCTC như các mô hình logit, probit, - Biến LVGI đo lường tỷ lệ đòn bẩy tàiđa biến, v.v... chính của năm nay so với năm trước. Tuy nhiên, mô hình phát hiện gian lận Với điểm M tính được, nếu M > 2,22 thìBeneish giới thiệu vào năm 1999 được sử BCTC có gian lận.dụng khá phổ biến và được đánh giá cao. Sử dụng các chỉ số tài chính của mô hìnhTrong mô hình này, các tác giả sử dụng điểm Beneish làm các biến độc lập và biến phụM (Mscore) để xác định BCTC có gian lận thuộc là khả năng BCTC gian lận với: 1-Cóhay không. Trong bài biết này, tác giả sử gian lận và 0-Không có gian lận. Tác giả dựdụng các biến trong mô hình Beneish để dự báo gian lận BCTC của các doanh nghiệpđoán bằng mô hình Binary Logistic xem Việt Nam để đánh giá khả năng dự báo củaBCTC có gian lận hay không. mô hình. Dữ liệu nghiên cứu ban đầu là BCTC của2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU của 588 doanh nghiệp, thu thập qua cơ sở dữ Mô hình xác định gian lận BCTC của liệu FiinPro. Các BCTC của 588 doanhBeneish (1999) sử dụng các chỉ số tài chính nghiệp được chia thành 2 nhóm: nhóm 527để xác định điểm M theo công thức: BCTC không có gian lận (ý kiến kiểm toán M-score = 4,84 + 0,92*DSRI chấp nhận toàn phần), chiếm 89,6%, và nhóm + 0,528*GMI + 0,404*AQI + 0,892*SGI 61 BCTC có gian lận (ý kiến kiểm toán ngoại + 0,115*DEPI  0,172*SGAI trừ hoặc từ chối đưa ra nhận xét), chiếm + 4,679*TATA  0,327*LVGI 10,4%. Sau khi bổ sung các BCTC có giantrong đó: lận và bỏ bớt các BCTC không có gian lận để - Biến DSRI đo lường tỷ lệ tăng phải thu đạt được cân bằng dữ liệu, số lượng BCTCtrên doanh thu của năm sau so với năm trước. sử dụng cho phân tích là 584 BCTC, gồm - Biến GMI đo lường tỷ lệ lãi gộp năm 303 BCTC không gian lận (chiếm 51,9%) vàtrước so với năm sau. 281 BCTC có gian lận (chiếm 48,1%). 412 Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2023. ISBN: 978-604-82-7522-83. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU độc lập có ảnh hưởng có ý nghĩa thống kê đối với kết quả dự đoán. Sử dụng Levene’s test để so sánh đồng Bảng 2 cho thấy phân loại BCTC gian lậnnhất phương sai giữa hai nhóm và dùng t-testđể kiểm định giá trị trung bình bằng nhau và không gian lận theo hai tiêu chí: quan sátgiữa hai nhóm, kết quả thu được như trong ...