Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con: Cần xét nghiệm sớm trong thai kỳ

Trẻ có thể bị lây nhiễm HIV từ mẹ ở các giai đoạn: thời kỳ mang thai, khi sinh và giai đoạn nuôi con bằng sữa mẹ. Do vậy, điều trị dự phòng là cần thiết vì đây là bước đầu tiên và quan trọng giúp giảm nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con: Cần xét nghiệm sớm trong thai kỳ Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con: Cần xét nghiệm sớm trong thai kỳTrẻ có thể bị lây nhiễm HIV từ mẹ ở các giai đoạn: thời kỳ mang thai, khisinh và giai đoạn nuôi con bằng sữa mẹ. Do vậy, điều trị dự phòng là cầnthiết vì đây là bước đầu tiên và quan trọng giúp giảm nguy cơ lây truyềnHIV từ mẹ sang con.HIV lây truyền từ mẹ sang con như thế nào?Thời kỳ mang thaiSự lây truyền HIV thời kỳ mang thai xảy ra rất sớm, ngay khi người mẹmang thai mới được 8 tuần và có thể kéo dài trong suốt thai kỳ. Tuy nhiên,tỷ lệ lây truyền HIV qua nhau thai cao vào thời kỳ tuổi thai được trên 18tuần. HIV từ máu của mẹ nhiễm HIV qua nhau thai để vào cơ thể thai nhi.Khoảng 20 - 30% số trẻ em bị lây truyền HIV từ mẹ qua bánh nhau. Tỷ lệnày có thể tăng lên nếu tuổi của mẹ tăng hoặc khi mang thai rồi mẹ mới bịnhiễm HIV vì khi đó nồng độ HIV trong máu rất cao. Người mẹ bị nhiễmHIV ở giai đoạn muộn (giai đoạn AIDS) mới mang thai thì nguy cơ nàycũng tăng lên.Khi sinhSự lây truyền HIV từ mẹ sang con có thể xảy ra khi chuyển dạ. Nguyên nhânkhi đứa trẻ “đi qua” đường sinh dục của mẹ để ra ngoài đã tiếp xúc trực tiếpvới dịch âm đạo (nuốt nước ối, virut trong máu và dịch âm đạo của mẹ cóchứa HIV) hoặc do sự trao đổi máu mẹ - thai nhi khi chuyển dạ. Có khoảng50- 60% số trẻ em bị lây truyền HIV trong giai đoạn này. Nguy cơ lâytruyền HIV từ mẹ sang con trong khi sinh sẽ tăng lên trong trường hợp đẻkhó, chuyển dạ kéo dài, thai bị xây xước, sang chấn…Vỡ ối sớm cũng lànguyên nhân làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV từ mẹ sang con. Thời gian vỡối đến khi sinh càng dài thì nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con càngcao.Khi cho con búDo HIV có trong sữa mẹ nên khi bú, HIV có thể xâm nhập qua niêm mạcmiệng, lưỡi, lợi của đứa trẻ và lây nhiễm cho đứa trẻ, nhất là trong trườnghợp trẻ có các viêm nhiễm trong khoang miệng (tưa miệng, viêm họng).Nguy cơ lây truyền HIV qua bú sữa mẹ sẽ tăng lên nếu mẹ nhiễm HIV đãchuyển sang giai đoạn AIDS vì nồng độ HIV trong máu mẹ cao hoặc sau khisinh con vào thời kỳ cho con bú mẹ mới bị nhiễm HIV. Thời gian cho trẻ búcàng dài thì nguy cơ lây truyền HIV sang con càng lớn. Thai phụ cần chủ động khám, xét nghiệm dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Ảnh: CTVĐiều trị sớm, hiệu quả caoQua nghiên cứu của Tổ chức y tế thế giới (WHO) cứ 100 bà mẹ mang thainhiễm HIV (không được can thiệp) thì có khoảng 9 trẻ bị nhiễm HIV từ mẹsang con trong giai đoạn mang thai, 17 trẻ bị lây nhiễm HIV trong giai đoạnchuyển dạ và 10 trẻ bị nhiễm HIV trong giai đoạn bú mẹ. Như vậy, cứ 100trẻ sinh ra từ các bà mẹ bị nhiễm HIV thì có 36 trẻ bị lây nhiễm HIV từ mẹsang con… Còn theo thống kê của Bộ Y tế, ước tính mỗi năm nước ta cókhoảng 6.000 phụ nữ mang thai nhiễm HIV. Nếu không áp dụng các biệnpháp can thiệp dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con thì tỷ lệ lây truyềnHIV cho con là 35%, như vậy mỗi năm sẽ có khoảng hơn 2.000 trẻ sinh ra bịnhiễm HIV. Tuy nhiên, nếu phụ nữ mang thai nhiễm HIV áp dụng các biệnpháp can thiệp dự phòng sớm thì tỷ lệ lây truyền từ mẹ sang con chỉ khoảng5%, đồng nghĩa với việc có thể cứu được hơn 1.600 trẻ em không bị lâytruyền HIV từ mẹ.Việc điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con là biện pháp chínhgiảm đáng kể tỷ lệ trẻ em bị nhiễm HIV do mẹ truyền sang và điều trị dựphòng càng sớm sẽ mang lại hiệu quả cao. Khi mang thai các thai phụ cầnđược khám thai và làm xét nghiệm HIV sớm nhất trong 3 tháng đầu thai kỳ.Nếu xét nghiệm HIV ở giai đoạn cuối thai kỳ hoặc ngay trước khi sinh thìrất khó trong việc điều trị dự phòng bởi việc điều trị dự phòng cần thực hiệnở tuần thứ 28 của thai kỳ mới đạt hiệu quả cao. Theo nghiên cứu, nếu đượcuống thuốc dự phòng đầy đủ từ tuần thai thứ 28, kết hợp không cho con búthì tỷ lệ lây bệnh giảm xuống chỉ còn khoảng 5%.Trong quá trình điều trị dự phòng, quan trọng nhất tuân thủ đúng phác đồ,người mẹ nhiễm HIV và con phải thực hiện uống thuốc theo đúng hướngdẫn của bác sĩ. Tùy thuộc vào thời điểm xác định HIV dương tính vào giaiđoạn nào của thai kỳ mà bác sĩ sẽ có các chỉ định dự phòng cụ thể. Theophác đồ điều trị của Bộ Y tế, khi mang thai bị nhiễm HIV sẽ được uốngthuốc dự phòng ARV (Antiretrovirus), trẻ sinh ra cũng uống ARV dự phòngvà phải dùng sữa thay thế sữa mẹ hoàn toàn. Tư vấn cho mẹ và trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV tại TT phòng chống HIV/AIDS Tiền Giang. Ảnh: PVDự phòng trong chuyển dạ, sau sinh và cho con búGiai đoạn chuyển dạ, khả năng lây nhiễm HIV sang thai nhi khá cao. Do đó,ngay khi có dấu hiệu chuyển dạ hoặc có thể sớm hơn cần đưa thai phụ đếncơ sở y tế để được trợ giúp những biện pháp hộ sinh an toàn, hạn chế tối đakhả năng lây nhiễm. Quan trọng nhất, phải đảm bảo vô khuẩn tuyệt đối khiđỡ đẻ, không rạch màng ối sớm, hạn chế các can thiệp gây chảy máu đườngsinh dục trong thời gian sinh, tránh các thủ thuật ...