Dự phòng thiếu máu, dinh dưỡng ở phụ nữ

Thiếu máu do thiếu sắt là vấn đề có ý nghĩa trong sức khoẻ cộng đồng ở nước ta do khẩu phần ăn của gia đình thường nghèo sắt, nhất là sắt nguồn gốc động vật. Bài PGS.TS NGUYỄN THỊ LÂM PHÓ VIỆN TRƯỞNG - VIỆN DINH DƯỠNG QUỐC GIA. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, thiếu máu dinh dưỡng là tình trạng bệnh lý xảy ra khi hàm lượng Hemoglobin (Hb) trong máu xuống thấp hơn bình thường do thiếu một hay nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình tạo máu. Thiếu máu do thiếu sắt...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dự phòng thiếu máu, dinh dưỡng ở phụ nữ D phòng thi u máu, dinh dư ng ph n Thi u máu do thi u s t là v n có ý nghĩa trong s c kho c ng ng nư c ta do kh u ph n ăn c a gia ình thư ng nghèo s t, nh t làs t ngu n g c ng v t. Bài PGS.TS NGUY N TH LÂM PHÓ VI NTRƯ NG - VI N DINH DƯ NG QU C GIA Theo T ch c Y t Th gi i, thi u máu dinh dư ng là tình tr ng b nhlý x y ra khi hàm lư ng Hemoglobin (Hb) trong máu xu ng th p hơn bìnhthư ng do thi u m t hay nhi u ch t dinh dư ng c n thi t cho quá trình t omáu. Thi u máu do thi u s t là lo i thi u máu dinh dư ng hay g p nh t, cóth k t h p v i thi u acid folic, nh t là trong th i kỳ có thai. Các lo i thi umáu dinh dư ng khác như thi u vi- tamin B12, piridoxin (B6) và ng thì ítg p hơn. Các i tư ng thư ng b e d a thi u máu dinh dư ng là tr em,h c sinh, ph n tu i sinh và nh t là ph n có thai. Cu c i u tra toànqu c v thi u máu dinh dư ng năm 1995 cho th y thi u máu dinh dư ng làv n có ý nghĩa s c kh e c ng ng quan tr ng nư c ta. T l thi u máu ph n mang thai là 52,7%, ã gi m xu ng còn 32,4% năm 2000. Cu c i u tra ã xác nh thi u máu do thi u s t óng vai trò ch y u nư c ta dokh u ph n ăn c a gia ình thư ng nghèo s t, nh t là s t ngu n g c ng v t. Nguyên nhân c a thi u máu thi u s t ph n mang thai Nhu c u s t cao th i kỳ mang thai S hi u bi t nhu c u s t c a cơ th cũng như giá tr sinh h c c a s ttrong th c ăn s giúp chúng ta gi i thích vì sao m t s i tư ng như ph ncó thai, ph n l a tu i sinh , tr em ang phát tri n l i có nguy cơ cao vthi u máu dinh dư ng. Ngu n s t trong th c ăn và các y u t nh hư ng t i h p thu s t S t ư c cung c p cho cơ th t hai ngu n: S t d ng Hem và không d ng Hem. Hem là thành ph n c a hemoglobin và myoglobin, do ó cótrong th t, cá và máu. T l h p thu lo i s t này cao 20-30%. S t khôngd ng Hem có ch y u ngũ c c rau c và các lo i h t, t l h p thu th p hơnnhi u và ph thu c vào s có m t c a các ch t h tr hay c ch trong kh uph n ăn như sau: - Các ch t h tr h p thu s t d ng không Hem là: Vitamin C, th c ăngiàu protein như th t, cá, th c ăn bi n, tr ng. - Các y u t h n ch h p thu s t không Hem: Phytat, có nhi u trongngũ c c u ; Polyphenols, tanin có nhi u trong nư c chè. - Y u t con ngư i: Tình tr ng s t: n u tình tr ng d tr s t c a cơ thth p thì th p t l h p thu s t cao, và ngư c l i. Tình tr ng s c kh e: b nhnhi m khu n và ký sinh v t, h p thu kém… Ngư i ta chia các lo i kh u ph n thư ng g p ra làm 3 lo i theo giá trsinh h c c a s t: - Kh u ph n có giá tr sinh h c th p (s t h p thu kho ng 5%): Chăn ơn i u ch y u là ngũ c c, rau, c , còn lư ng th t ho c cá dư i 30gho c lư ng Vitamin C dư i 25mg. - Kh u ph n có giá tr sinh h c trung bình (h p thu s t kho ng 10%):Kh u ph n có t 30-90 g th t cá ho c 25-75mg vitamin C. - Kh u ph n có giá tr sinh h c cao (s t h p thu kho ng 15%): Ch ăn có trên 90g th t cá ho c trên 75mg vitamin C. Căn c vào nhu c u s t và t l h p thu s t theo lo i giá tr sinh h cc a kh u ph n, ta có th tính nhu c u s t th c t cho t ng lo i i tư ngkhác nhau. H u qu c a thi u máu dinh dư ng ph n mang thai nh hư ng t i kh năng lao ng Thi u máu gây nên tình tr ng thi u oxy các t ch c, c bi t m ts cơ quan như tim, não. Nghiên c u nhi u nơi trên th gi i cho th y năngsu t lao ng c a nh ng ngư i b thi u máu th p hơn h n nh ng ngư i bìnhthư ng. Khi tình tr ng s t ư c c i thi n thì năng su t lao ng cũng tănglên rõ r t. Ngư i ta cũng nh n th y tình tr ng thi u s t ti m tàng (chưa cóbi u hi n thi u máu) cũng làm gi m kh năng lao ng. nh hư ng t i thai s n Thi u máu tăng nguy cơ non, tăng t l m c b nh và t vong c am và con. Nh ng bà m b thi u máu có nguy cơ con nh cân và d bch y máu th i kỳ h u s n; và l i sinh ra nh ng a con có tình tr ng dtr s t th p. Vì v y ngư i ta ã coi thi u máu thi u s t trong th i kỳ thainghén là m t e d a s n khoa (WHO ư c tính thi u máu óng góp t i 26%nguyên nhân t vong c a m sau sinh). Phòng ch ng thi u máu dinh dư ng cho ph n mang thai, phn l a tu i sinh B sung viên s t, và acid folic cho ph n mang thai - B sung viên s t cho bà m có thai: Bên c nh ch ăn a d ngth c ph m góp ph n cung c p s t và acid folic vi c b sung có th ti nhành ngay khi bà m có thai n khám l n u và u n su t th i gianmang thai cho t i sau khi sinh 1 tháng. Li u b sung là 60 mg s t nguyên t(1 viên/ngày) hàng ngày, thư ng kèm theo c acid folic 250mcg/ngày. - Ph n tu i sinh : Li u b sung là 60 mg s t nguyên t (1viên/tu n) thư ng kèm theo c acid folic 250mcg. - Nên u ng viên multi-vitamin-khoáng ch t có ch a s t+acid folic t ...