Đừng chủ quan khi bị chóng mặt

Chóng mặt là một loại triệu chứng có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng ở người cao tuổi (NCT) chiếm tỷ lệ cao hơn và nguy hiểm hơn. Chóng mặt thường có kèm theo một số triệu chứng khác như quay cuồng, hoa mắt, ù tai gây rất khó chịu cho người bệnh và rất dễ tái phát. Chóng mặt ở NCT có thể biểu hiện ở nhiều tư thế khác nhau nhưng hay gặp nhất là khi đang nằm xuất hiện chóng mặt, đặc biệt là khi thay đối tư thế (đang nằm ngửa chuyển sang nằm nghiêng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đừng chủ quan khi bị chóng mặt Đừng chủ quan khi bị chóng mặtChóng mặt là một loại triệu chứng có thể gặp ở mọilứa tuổi nhưng ở người cao tuổi (NCT) chiếm tỷ lệ caohơn và nguy hiểm hơn. Chóng mặt thường có kèmtheo một số triệu chứng khác như quay cuồng, hoamắt, ù tai gây rất khó chịu cho người bệnh và rất dễtái phát.Chóng mặt ở NCT có thể biểu hiện ở nhiều tư thế khácnhau nhưng hay gặp nhất là khi đang nằm xuất hiện chóngmặt, đặc biệt là khi thay đối tư thế (đang nằm ngửachuyển sang nằm nghiêng trái hoặc nghiêng phải). Cónhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó chóng mặt liênquan đến tiền đình, thiếu máu não là một triệu chứngthường gặp. không nên chủ quan khi người cao tuổi bị chóng mặt.Nguyên nhân gây nên chóng mặt ở NCTNguyên nhân hay gặp nhất trong chóng mặt ở NCT làxuất phát từ dây thần kinh tiền đình. Tiền đình là vùngnằm sau ốc tai, là một hệ thống có vai trò quan trọngtrong duy trì tư thế, dáng bộ, điều hoà, phối hợp cử độngmắt, đầu, phản xạ các cơ và vận động thân mình nóichung. Vì vậy, khi tiền đình bị ảnh hưởng do bất kỳ mộtnguyên nhân nào cũng có thể sẽ gây rối loạn thăng bằng,rung giật nhãn cầu, chóng mặt, buồn nôn hoặc nôn thựcsự.Những tổn thương như chấn thương vùng đầu, viêm mêđạo của vùng ốc tai, do tắc mạch máu não vùng sau cổ(tắc, hẹp) hoặc hội chứng Menière đều có gây triệu chứngchóng mặt (hội chứng Menière gồm có chóng mặt, ù tai,giảm thính lực). Người ta còn đề cập đến nguyên nhân tổnthương tiền đình do nhiễm khuẩn gây viêm tiền đình hoặcchấn thương gây vỡ xương đá.Một nguyên nhân gặp khá nhiều gây chóng mặt ở NCT làrối loạn vận mạch do hệ thống mạch máu (động mạchcung cấp máu cho vùng tiểu não bị ảnh hưởng hoặc dolượng máu đến ít đi hoặc mạch máu bị tắc, nghẽn do xơvữa động mạch) như động mạch cột sống thân nền.Nguyên nhân của xơ vữa thành động mạch thì có nhiềunhưng do tăng mỡ trong máu mà đặc biệt là bệnh tănghuyết áp.Tăng lượng cholesterol máu nhất là tăng loại cholesterolxấu có nguy cơ làm xơ vữa động mạch. Khi động mạch bịxơ vữa thì lòng động mạch bị hẹp lại làm cho lượng máuđi qua khó khăn gây hạn chế lưu thông máu đến não. Cácloại u não cũng gây nên chóng mặt, buồn nôn như u não,u tiểu não, u dây thần kinh số VIII.Các nguyên nhân về mạch máu hoặc do khối u gây nênchóng mặt thường người ta xếp vào loại rối loạn tiền đìnhthuộc về trung ương. Ngoài ra chóng mặt ở NCT cũng cóthể gặp do ngộ độc thực phẩm bởi hoá chất hoặc bởi vikhuẩn (vi khuẩn gây ngộ độc thịt có độc lực mạnh và tácđộng chủ yếu vào hệ thần kinh trung ương nhưClostridium butulinum hoặc S. aureus) hoặc chóng mặt cóthể có liên quan đến thời tiết chuyển mùa, stress liêntục…Khi bị chóng mặt, NCT nên làm gì?Khi bị chóng mặt thì người bệnh nên chọn tư thế nằm chothích hợp (nghiêng trái hay nghiêng bên phải hoặc nằmngửa), không nên gắng, gượng đi tiếp. Tránh thay đổi tưthế và nên tránh ánh sáng chói như ánh sáng mặt trời, ánhsáng đèn hoặc tránh tiếng động, ồn ào. Cần gọi cho ngườithân, người giúp việc biết tình trạng của mình để mọingười có thái độ xử lý thích hợp nhất (cho uống thuốc nếuđã biết bệnh từ trước và có sẵn thuốc mua theo đơn củabác sĩ hoặc cho đi khám bệnh ở cơ sở y tế gần nhất).Khi bị chóng mặt dù chỉ mới thoáng qua cũng nên đikhám bệnh để được bác sĩ xác định bệnh và tình trạngbệnh, nhất thiết không được chủ quan. Tùy tình trạngbệnh mà bác sĩ sẽ khám về hệ thống tim mạch, hoặc chỉđịnh các xét nghiệm thích hợp, ví dụ xét nghiệm máu lúcđói để biết chỉ số cholesterol hoặc siêu âm tim, điệntim…Nếu nghi là xơ vữa động mạch hoặc bệnh về tai,mũi, họng thì có thể nội soi động mạch hoặc nội soi tai,mũi, họng.Nếu nghi là u não, những vấn đề về ốc tiền đình thì có thểchụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ… Từ đó giúpchẩn đoán chính xác nguyên nhân và có chỉ định dùngthuốc thích hợp.Ngoài việc dùng thuốc, cần tập luyện thường xuyên, nhẹnhàng nhưng đúng động tác, ví dụ tập đốt sống cổ cầnquay trái, quay phải, ngả đầu về sau, cúi đầu xuống, phảithực hiện các động tác một cách từ từ không vội vàng,mỗi lần tập như vậy cũng chỉ kéo dài từ 5-10 phút, khôngnên tập kéo dài thời gian…Nếu chóng mặt bởi rối loạn tuần hoàn não do tăng mỡmáu hay do tăng huyết áp cần lưu ý thay vì ăn mỡ độngvật bằng ăn dầu thực vật nhưng cũng ở trong giới hạn chophép, không nên lạm dụng và không nên dùng loại dầurán đã qua sử dụng nhiều lần. Nếu bị tăng huyết áp thìviệc sử dụng thuốc phải thường xuyên, dùng loại thuốcnào, liều lượng bao nhiêu phải do thầy thuốc chỉ định vàluôn được kiểm tra huyết áp (tốt nhất là kiểm tra hằngngày với người biết đo huyết áp và máy đo chuẩn).Biểu hiện của chứng chóng mặt ở người cao tuổiBệnh chóng mặt thường xảy ra lúc nửa đêm, gần sáng,khi tỉnh dậy không ngồi dậy được do hoa mắt, chóngmặt, buồn nôn và có thể nôn. Người lao đao, choángváng, mất thăng bằng, nếu cố dậy có thể bị ngã hoặc dúidụi xuống đất, cũng có trường hợp bị sang chấn làm gãyxương (lồng ngực, khung chậu ...