Dùng quyền lực khi dạy con

n Cha mẹ nên dạy con bằng quyền lực hay tình yêu thương? Vấn đề của nhiều gia đình được lý giải từ góc nhìn của một nhà tâm lý. Dạy con. Vấn đề xem ra đơn giản, nhưng thật sự chẳng giản đơn tí nào đối với những bậc cha mẹ ngày nay. Nhiều phụ huynh rất tự tin tổng kết "phương pháp" dạy con của mình: "Ngon ngọt không nghe thì cho mấy roi là xong ngay!". Có phải vậy chăng? Phụ huynh là người có "quyền" vì bé phải lệ thuộc mọi nhu cầu trong cuộc sống...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dùng quyền lực khi dạy con Dùng quyền lực khi dạy conCha mẹ nên dạy con bằng quyền lực hay tình yêu thương? Vấn đề củanhiều gia đình được lý giải từ góc nhìn của một nhà tâm lý.Dạy con. Vấn đề xem ra đơn giản, nhưng thật sự chẳng giản đơn tí nàođối với những bậc cha mẹ ngày nay. Nhiều phụ huynh rất tự tin tổng kếtphương pháp dạy con của mình: Ngon ngọt không nghe thì cho mấyroi là xong ngay!. Có phải vậy chăng?Phụ huynh là người có quyền vì bé phải lệ thuộc mọi nhu cầu trongcuộc sống từ ăn, mặc, ở đến sự nâng đỡ, tình thương… Bé lệ thuộc càngnhiều, quyền lực của cha mẹ càng lớn. Nhưng nếu quá dựa trên uyquyền, khi lớn lên bé có thể tự lập được, lúc đó quyền lực của phụ huynhsẽ giảm sút.Bé là kẻ bất lực!Quyền được thể hiện qua việc hứa hẹn hay đe dọa, cung cấp hay tướcmất những gì bé đang có, thưởng hay phạt... Nhưng không phải lúc nàophụ huynh cũng dùng quyền hợp lý. Phần bé, chúng phải tuân lệnhngười có quyền.Không ai thích kẻ dùng quyền lực trên mình. Bé cũng thế. Chúng thườngkhông thích, công khai hay ngấm ngầm chống đối, thậm chí còn thùghét. Bé không làm gì được trước quyền uy và thường chịu vậy. Theocách nào đó, bé là những kẻ bất lực vì không thể tự lo cho mình,chúng lệ thuộc. Và theo nhà tâm lý Adler, điều này tạo nên trong bé mặccảm tự ti. Nếu thêm vào những áp lực, đòi hỏi khắt khe hay cưỡng ép...,nhất là khi không có tình thương đi kèm, bé sẽ căng thẳng, bực tức, dồnnén. Thể chất và tinh thần đều bị ảnh hưởng.Phụ huynh càng dùng nhiều quyền lực thì sự xa cách, mất mát niềm tin,mất ảnh hưởng trên con em càng sớm. Bé sẽ tìm cách thoát khỏi ảnhhưởng của cha mẹ khi có thể - thường ở tuổi vị thành niên hay vừa đếntuổi trưởng thành.Áp đặt quyền uy: hại nhiều hơn lợi!Giáo dục lắm lúc cần dùng đến quyền. Nhưng quyền như con dao bénnhọn, nó sẽ rất hiệu quả trong bàn tay chuyên môn, khéo léo. Nhưng nếuchúng ta chưa nắm chắc nghệ thuật cầm dao, sự tổn thương khó có thểtránh. Xin nêu một số bất lợi của việc giáo dục dựa trên uy quyền và épbuộc.Thiếu hữu hiệu:Dùng quyền lực có thật sự tốt không?Nhiều phụ huynh sẽ đáp: có chứ! Nếu bé không có áp lực của quyền lực,chúng sẽ không cố gắng đủ để tự làm chủ chính mình. Nhưng một sốphụ huynh khác lại cho rằng khi dùng quyền thì xem như người lớn đãquyết định, đã suy nghĩ thay cho bé, chúng sẽ trở nên vô trách nhiệm.Hơn nữa, người lớn ngày càng mệt mỏi hơn để giữ trật tự đã được tạonên do quyền lực đó.Dựa trên những nghiên cứu, Gordon còn cho thấy: Bé hư hỏng thườngdo những dạy dỗ nghiêm khắc và thực thi hình phạt quá nhiều....Vì bé không được độc lập trong việc tự lo liệu và làm chủ chính mình,nên chúng không có cơ may xây dựng lòng tự tin và nhìn nhận giá trịbản thân. Ngoài ra, dạy dỗ bằng hình phạt nghĩa là bắt bé phải tuân theo,chúng sẽ không phát triển tính sáng tạo.Gây cảm xúc tiêu cực ở bé:Nếu ép buộc bé thi hành sẽ khơi lên nhiều cảm xúc và hành vi tiêu cực:chống đối, tuân phục, chịu đựng… Nhưng khi bé như thế, người lớn lạitìm cách kiểm soát những điều này. Tình cảm cha mẹ - con cái sẽ dầnsứt mẻ và bé ngày càng không thích gần người lớn.Rốt cuộc điều này lại gây thêm hình phạt khác, khiến bé rút vào vỏ haytự làm cho mình xa lạ với người lớn. Những bé thường răm rắp vâng lờisẽ có vấn đề với bé đồng lứa. Vì những bé khác thường không thíchnhững bé luôn tuân thủ, khép mình thụ động... Chúng sẽ cho những bénày ra rìa, bị cô lập hay tự cô lập.Sự hủy hoại từ bên trong bé:Quyền lực nơi người lớn làm bé muốn tách rời gia đình, xa sự lệ thuộc.Bé sợ hãi nhưng lại không thể bỏ đi được. Bên trong bé trở nên bất ổn vàgiằng xé. Còn người lớn lại cảm thấy bị đe dọa mất quyền lực, càng cáchbiệt với bé và siết kỷ luật. Điều này gây tổn thương cả đôi bên.Vì thế các nhà tâm lý đặt ra câu hỏi: xã hội thật sự muốn có những đứabé luôn vâng lời không?Khi chỉ biết phục tùng, bé trở thành người luôn tránh né, chối từ tráchnhiệm về hành động của mình. Nguy hiểm nhất là suy nghĩ chúng thấymình chỉ là một công cụ của người khác mà thôi.Hãy thử nghĩ khi bị ép làm gì, chúng ta thấy điều đó vô nghĩa. Nhưngchúng ta buộc phải làm, vì nếu không chúng ta có thể bị sa thải...Tuy nhiên, chúng ta vẫn còn một thứ vũ khí”, đó là sự phá hoại. Chúngta có thể làm việc nhưng làm miễn cưỡng và có khi gây bất lợi chongười ra lệnh.Phụ huynh chỉ thật sự thành công khi những gì chúng ta đòi hỏi bé cũnglà điều mà chúng thích. Lợi ích phải hai chiều. Giáo dục dựa trên quyềnlực sẽ bất lợi nếu nhu cầu, ước muốn của người lớn và của bé quá khácnhau. Theo Tuổi Trẻ ...