Dùng thuốc trông giờ

Nếu dùng thuốc đúng giờ, thuốc sẽ phát huy tác dụng tốt nhất. Dùng thuốc không đúng lúc có khi còn gây hại..Muốn nâng cao hiệu lực của một thứ thuốc, từ lâu và cho tới nay có hai biện pháp chủ yếu được áp dụng: 1. Thay đổi cấu trúc hóa học của thuốc để tạo ra những dẫn chất mới có tác dụng tốt hơn; 2. Chọn con đường đưa thuốc vào cơ thể và bào chế dạng thuốc tối ưu để giảm thiểu tác dụng phụ và gia tăng tác dụng điều trị. “Dược lý thời...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dùng thuốc trông giờ Dùng thuốc trông giờ Nếu dùng thuốc đúng giờ, thuốc sẽ phát huy tác dụng tốt nhất. Dùng thuốckhông đúng lúc có khi còn gây hại. Muốn nâng cao hiệu lực của một thứ thuốc, từ lâu và cho tới nay có hai biệnpháp chủ yếu được áp dụng: 1. Thay đổi cấu trúc hóa học của thuốc để tạo ra nhữngdẫn chất mới có tác dụng tốt hơn; 2. Chọn con đường đưa thuốc vào cơ thể và bào chếdạng thuốc tối ưu để giảm thiểu tác dụng phụ và gia tăng tác dụng điều trị. “Dược lý thời khắc”: giờ nào thuốc nấy Gần đây khi phát hiện và xác định vai trò các chu kỳ sinh học có trong cơ thểngười, đã xuất hiện một biện pháp khác tỏ ra có nhiều triển vọng trong việc nâng caohiệu lực của thuốc. Đó là biện pháp chọn thời điểm cho thuốc để có tác dụng tốt nhất.Đây cũng là nội dung nghiên cứu của một lĩnh vực mới trong y dược học: dược lý thờikhắc. Một thứ thuốc khi đưa vào cơ thể hiệu lực tùy thuộc nhiều yếu tố, nhưng chủyếu là do tính dung nạp (nói theo dân dã là tính “hạp” hay “chịu”) của cơ thể đối vớithuốc và sự chuyển hóa thuốc trong cơ thể đưa đến tác dụng. - Về tính dung nạp thuốc (tức sức chịu đựng của cơ thể đối với thuốc), nếu cơthể không dung nạp thuốc tốt thì thuốc sẽ có tác dụng xấu, thậm chí có thể gây độc.Nhiều nghiên cứu cho thấy tính dung nạp thuốc của cơ thể cũng biến đổi theo chu kỳtương ứng với chu kỳ sinh học trong cơ thể. 3 vấn đề khi thuốc vào người Khi đưa thuốc vào cơ thể, dược lý thời khắc chú ý đến ba vấn đề: Ví dụ, biết được chu kỳ sinh học của sự tiếtadrenalin nội sinh đạt mức tối đa vào lúc 9 giờ * Thời động học: tức là thuốc sẽsáng trong ngày, do đó tiêm thuốc adrenalin (tức hấp thụ, phân bố, chuyển hóa, thảiđưa thêm adrenalin từ bên ngoài vào) vào thời trừ theo chu kỳ thời gian như thếđiểm này hoàn toàn không có lợi, vì cơ thể đã có nào.sẵn adrenalin. Hay độc tính của thuốc chống ungthư (tức tác dụng diệt tế bào ung thư đồng thời * Thời nhận cảm: tức là sự đápcũng là độc tính đối với tế bào thường) 5- ứng của hệ thống đích (là nơiFluoruracil nếu tiêm vào buổi sáng sẽ mạnh gấp thuốc sẽ phát huy tác dụng) vớiđôi so với buổi chiều, tức là sự chịu đựng của cơ thuốc theo chu kỳ thời gian nhưthể đối với thuốc chống ung thư này tốt hơn vào thế nào.buổi chiều. * Thời năng động: tức là tác dụng - Về sự chuyển hóa thuốc, nhiều thuốc nếu của thuốc, kể cả tốt và xấu, theođược cơ thể chuyển hóa nhanh, tác dụng sẽ mạnh chu kỳ thời gian như thế nào.nhưng ngắn. Còn chuyển hóa quá chậm, tác dụngsẽ yếu và kéo dài. Không kể trường hợp chuyểnhóa chậm có thể tích lũy lại trong cơ thể gây ngộđộc. Vì thế tác dụng của thuốc có tùy thuộc yếu tố thời gian. Cho thuốc đúng lúc thìtác dụng sẽ tốt nhất. Cho thuốc không đúng lúc, không những không khỏi bệnh mà cókhi còn có hại vì làm rối loạn thêm cấu trúc sinh học của cơ thể. Cho tới nay có nhiều thuốc được nghiên cứu để chọn thời điểm cho thuốc tối ưutrong ngày. Ví dụ như thuốc loại glucocorticoid được dùng trị hen suyễn thì có khuyếncáo là nên dùng vào buổi sáng. Trái lại, thuốc Theophyllin thì khuyến cáo nên dùngvào chiều tối. Đặc biệt, đối với thuốc trị ung thư là loại có độc tính, khai thác hiệntượng cơ thể nhạy cảm với thuốc không đồng đều trong ngày, các nhà khoa học tìmcách nâng cao hiệu quả điều trị mà cơ thể người bệnh vẫn chịu đựng được những thuốccó độc tính cao. Hợp tác dùng thuốc Vấn đề người bệnh không chịu phối hợp dùng thuốc theo đúng phác đồ điều trịngày càng trở nên nghiêm trọng đến độ vào năm 2003, Tổ chức Y tế thế giới (WHO)đã tuyên bố tình trạng người bệnh không hợp tác, bỏ ngang việc dùng thuốc trở thànhmối quan ngại toàn cầu cho sức khỏe cộng đồng. Hiện nay các nhà y dược gọi tên việc bệnh nhân chấp nhận dùng thuốc theođúng liệu trình của phác đồ điều trị là “hợp tác dùng thuốc” thay vì trước đây gọi là“tuân thủ dùng thuốc”. Các nhà khoa học nhất trí cho rằng để người bệnh hợp tác dùng thuốc, họ cầnđược giúp đỡ ba việc sau: 1. Tiếp cận dễ dàng và thuận lợi với thuốc men: Người bệnh rất dễ bỏ cuộckhông tiếp tục dùng thuốc nếu thuốc có chế độ dùng quá phức tạp (như dùng quá nhiềulần trong ngày, có thứ phải dùng đến năm lần/ngày) hoặc không tiện dụng (dùng dạngtiêm chích thay vì uống). Đặc biệt về vấn đề giá thuốc quá cao như ở nước ta còn đòihỏi sự tiếp tay của xã hội hỗ trợ những bệnh nhân vì nghèo không có khả năng chi trảtiền thuốc. 2. Tăng cườn ...