Dược thiện phòng chống táo bón

Khi bị táo bón, chúng ta hay dùng các đồ ăn thức uống có tính “mát” và “nhuận” như khoai lang, đu đủ, chuối tiêu, thanh long... Tuy nhiên theo y học cổ truyền, táo bón có nhiều thể bệnh khác nhau và vì vậy việc trị liệu cũng có nhiều điểm khác biệt. Muốn phòng chống táo bón một cách hữu hiệu, cần tuân thủ triệt để nguyên tắc “biện chứng luận trị” của y học cổ truyền, nghĩa là phải căn cứ vào chứng trạng cụ thể mà lựa chọn và sử dụng các món ăn - bài...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dược thiện phòng chống táo bón Dược thiện phòng chống táo bónKhi bị táo bón, chúng ta hay dùng các đồ ăn thức uống có tính“mát” và “nhuận” như khoai lang, đu đủ, chuối tiêu, thanh long...Tuy nhiên theo y học cổ truyền, táo bón có nhiều thể bệnh khác nhauvà vì vậy việc trị liệu cũng có nhiều điểm khác biệt. Muốn phòngchống táo bón một cách hữu hiệu, cần tuân thủ triệt để nguyên tắc“biện chứng luận trị” của y học cổ truyền, nghĩa là phải căn cứ vàochứng trạng cụ thể mà lựa chọn và sử dụng các món ăn - bài thuốc(dược thiện) thật phù hợp. Bài viết này xin được giới thiệu một số vídụ điển hình để độc giả có thể tham khảo và vận dụng khi cần thiết.VỚI THỂ BỆNH THỰC NHIỆTChứng trạngĐại tiện phân khô táo, toàn thân có cảm giác nóng bức, hay cáu giận,mặt đỏ, bụng trướng đau, tiểu tiện sẻn đỏ, môi khô miệng khát, thíchuống nước mát, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng khô, mạch hoạt sác.Món ăn bài thuốcBài 1: Củ cải trắng 100g, mật ong lượng vừa đủ. Củ cải rửa sạch, giãnát, ép lấy nước cốt rồi hòa với mật ong uống trong ngày (nếu có máy épthì càng tốt). Công dụng: thanh nhiệt thông tiện.Bài 2: Quyết minh tử 10g, cà dái dê tím 2 quả. Sắc quyết minh tử lấynước; Cà dái dê tím rửa sạch, thái miếng, đem rán qua với dầu thực vậtrồi nấu với dịch chiết quyết minh tử cho thật chín, chế thêm gia vị, ăntrong ngày. Công dụng: thanh nhiệt thông tiện.Bài 3: Măng non tươi 100g, rau cần tây 100g. Măng rửa sạch, luộc qua,thái miếng; Rau cần rửa sạch, cắt đoạn, chần qua nước sôi; Hai thứ đemxào với dầu thực vật và gia vị vừa đủ, dùng làm rau ăn hàng ngày. Côngdụng: thanh nhiệt thông tiện.VỚI THỂ BỆNH KHÍ TRỆChứng trạngĐại tiện khó khăn, ợ hơi liên tục, ngực bụng đầy chướng, ấm ách khóchịu, ăn kém chậm tiêu, có lúc đau bụng, miệng khô họng khát, chất lưỡihồng, rêu trắng mỏng, mạch huyền.Món ăn bài thuốcBài 1: Mộc hương 5g, binh lang 5g, gạo tẻ 100g, đường phèn vừa đủ.Sắc kỹ mộc hương và binh lang, lấy nước bỏ bã rồi cho gạo tẻ vào ninhthành cháo, chế thêm đường phèn, chia ăn vài lần trong ngày. Côngdụng: thuận khí hành trệ, thông tiện.Bài 2: Mộc hương 10g, giáng hương 5g, hải sâm 10g, đại tràng lợn 1đoạn. Hải sâm rửa sạch thái miếng, đại tràng lợn rửa sạch, thái nhỏ; Chomộc hương và giáng hương vào túi vải, buộc kín miệng; Tất cả cho vàonồi nấu nhừ, chế đủ gia vị, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng: hànhkhí, dưỡng huyết, thông trệ.Bài 3: Chỉ thực 10g, củ cải trắng và tôm nõn vừa đủ. Sắc kỹ chỉ thực lấynước bỏ bã, củ cải trắng thái miếng và tôm nõn cho vào dịch chiết chỉthực nấu nhừ, chế thêm gia vị, dùng làm canh ăn hàng ngày. Công dụng:thuận khí thông tiện.VỚI THỂ BỆNH KHÍ HƯChứng trạngĐại tiện khó khăn dù phân không khô cứng, toàn trạng mệt mỏi, hay cócảm giác khó thở, dễ vã mồ hôi, ăn kém chậm tiêu, sắc mặt trắng nhợt,đại tiện lỏng hoặc nát, miệng nhạt, chất lưỡi nhợt, rêu lưỡi trắng mỏng,mạch hư nhược.Món ăn bài thuốcBài 1: Hỏa ma nhân 10g, vừng 5g, bột hạt dẻ 50g, bột ngô 50g. Hỏa manhân và vừng sao thơm tán bột, đem nấu với bột hạt dẻ và bột ngô thànhdạng cháo loãng, chế thêm một chút đường đỏ, dùng làm đồ điểm tâm.Công dụng: bổ khí, nhuận tràng, thông tiện.Bài2: Hoàng kỳ 300g, mộc hương 45g, mật ong lượng vừa đủ. Sắc kỹhoàng kỳ và mộc hương 2 lần lấy nước cốt, cô thật đặc rồi cho thêm mậtong vào cô tiếp một lát là được, để nguội, đựng trong lọ thủy tinh đểdùng dần. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 1 thìa canh. Công dụng: bổ khíhành khí, nhuận tràng thông tiện.Bài 3: Hoàng kỳ 10g, tô tử 50g, hỏa ma nhân 50g, gạo tẻ 250g. Sắc kỹhoàng kỳ, tô tử và hỏa ma nhân lấy nước nấu với gạo tẻ thành cháo, chiaăn vài lần trong ngày. Công dụng: ích khí nhuận tràng.Bài 4: Nhân sâm 5-10g, vừng đen 15g, đường trắng lượng vừa đủ. Vừngđen sao thơm tán bột, sắc kỹ nhân sâm lấy nước bỏ bã rồi cho vừng vàđường trắng vào nấu thành dạng cháo loãng, ăn trong ngày. Công dụng:ích khí nhuận tràng, tư dưỡng can thận.Bài 5: Hạnh nhân 60g, vừng đen 500g, đường trắng 250g, mật ong 250g.Hạnh nhân giã nát, vừng đen sao thơm tán bột, hai thứ cho vào bát, trộnvới mật ong và đường trắng, đem hấp cách thủy cho chín, mỗi ngày ăn 2lần, mỗi lần 1 thìa canh. Công dụng: ích khí nhuận tràng.VỚI THỂ BỆNH HUYẾT HƯChứng trạng:Đại tiện táo, sắc mặt nhợt nhạt, hay hoa mắt chóng mặt, trí nhớ giảm sút,dễ hồi hộp trống ngực, chất lưỡi nhợt, mạch tế nhược, thường trong tìnhtrạng thiếu máu.Món ăn - bài thuốc Bài 1: Chuối tiêu chín 500g, vừng đen 25g. Vừng đen rang thơm, giã vụn, ăn chuối chấm vừng đen, chia làm 3 lần trong ngày. Công dụng: dưỡng âm thanh nhiệt, nhuận tràng thông tiện. Bài 2: Quả dâu chín (tang thầm) 500g, sinh địa 200g, mật ong lượng vừa đủ. Sắc kỹ tang thầm và sinh địa 2 lần, lấy hai nước hợp lại, cô nhỏ lửa cho thành dạng cao đặc, chế thêm mật ong, đun sôi một lát là được ...