Dương Vân Nga

Dương Vân NgaDương Vân Nga (chữ Hán: : Y ; ? - 1000) là vợ của vua Đinh Tiên Hoàng, sau trở thành Hoàng hậu của vua Lê Đại Hành. Bà đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong sự chuyển giao giữa nhà Đinh
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dương Vân Nga Dương Vân NgaDương Vân Nga (chữ Hán: : Y ; ? - 1000) là vợ của vua Đinh TiênHoàng, sau trở thành Hoàng hậu của vua Lê Đại Hành. Bà đóng vai tròđặc biệt quan trọng trong sự chuyển giao giữa nhà Đinh và nhà TiềnLê. Vì làm hoàng hậu, sử sách cũng nhắc tới bà với tên Dương hậuhay Dương thái hậu.Thân thếSử sách không ghi rõ Dương Vân Nga sinh năm nào. Về thân thế củabà cũng có nhiều thuyết. Bà là con gái của ông Dương Thế Hiển quêở vùng Nho Quan, Ninh Bình. Tên Vân Nga là ghép từ hai chữ VânLung và Nga My là tên thôn quê của cha và mẹ bà. Có tài liệu viết chabà tên là Dương Thái Huyền. Có tài liệu viết tên bà là Dương NgọcVân, con gái của Bình vương Dương Tam Kha (Dương Thiệu Hồng).Còn theo sách Võ tướng Thanh Hóa trong lịch sử dân tộc, dẫn giaphả họ Dương cho biết Dương Đình Nghệ có ba con trai là DươngNhất Kha, Dương Nhị Kha, Dương Tam Kha. Bà là con của DươngNhị Kha và cháu của Dương Tam Kha. Chưa rõ nguồn tài liệu nàochính xác.Theo một bài viết thì Dương Vân Nga vốn là mẹ sứ quân Ngô NhậtKhánh. Đinh Tiên Hoàng dẹp xong Nhật Khánh, lấy bà làm vợ, sau đóđưa người con gái riêng của bà - tức em Ngô Nhật Khánh - làm vợĐinh Liễn. Tuy nhiên, quan điểm này không vững do nhiều tình tiếtkhông hợp lý (xem ở dưới).Nghi án cung đìnhTheo sử sách, năm Kỷ Mão 979, Đinh Bộ Lĩnh cùng con trai Đinh Liễnbị viên hoạn quan Đỗ Thích ám sát. Trước đó Thái tử Hạng Lang bịĐinh Liễn giết. Đinh Toàn - con Dương Vân Nga - con trai còn lại củaĐinh Bộ Lĩnh lên ngôi. Dương Vân Nga trở thành Thái hậu.Tuy nhiên, nhiều nhà nghiên cứu gần đây có xu hướng bác bỏ giảthiết cho rằng cha con Đinh Tiên Hoàng là do Đỗ Thích giết mà đặtgiả thiết thủ phạm chính là Lê Hoàn cùng với sự hậu thuẫn củaDương Vân Nga. Họ lý giải rằng Lê Hoàn muốn toan tính lấy ngôi,còn Dương Vân Nga trong cuộc tranh đua với các hoàng hậu khác đểgiành ngai vàng cho con trai đã cấu kết với Lê Hoàn (xem bài ĐinhTiên Hoàng).Hoàng hậu triều Lêđền vua Lê Đại Hành, nơi thờ Dương Vân NgaĐinh Toàn khi đó mới 6 tuổi, Thập đạo tướng quân Lê Hoàn là nhiếpchính. Các đại thần Đinh Điền, Nguyễn Bặc, Phạm Hạp thấy quyềnlực rơi vào tay Lê Hoàn, lại nghi Dương Vân Nga cùng Lê Hoàn tưthông nên cử binh đến đánh. Lê Hoàn dẹp tan, Đinh Điền, NguyễnBặc, Phạm Hạp đều bị giết. Phò mã nhà Đinh là Ngô Nhật Khánh bỏtrốn vào nam, cùng vua Chăm Pa với hơn nghìn chiến thuyền định đếnđánh kinh đô Hoa Lư nhưng bị bão dìm chết.Năm 980, quân Tống chuẩn bị sang đánh, Dương Vân Nga cùng triềuthân tôn Lê Hoàn lên làm vua, tức vua Lê Đại Hành. Lê Hoàn sau khichiến thắng quân Tống lập nên nhà Tiền Lê. Dương Vân Nga trởthành một trong năm Hoàng hậu của Lê Đại Hành [1]Bà mất năm 1000, cùng năm với con trưởng của Lê Hoàn là Lê Thâu.Các sử gia phong kiến đặc biệt chỉ trích Lê Hoàn và Dương Vân Nga.Trong Đại Việt sử ký toàn thư, Ngô Sĩ Liên viết: Đạo vợ chồng là đầu của nhân luân, dây mối của vương hóa. Hạ kinh của Kinh Dịch nêu quẻ Hàm và quẻ Hằng lên đầu, là để tỏ cái ý lấy đàn bà tất phải chính đáng. Đại Hành thông dâm với vợ vua, đến chỗ nghiễm nhiên lập làm hoàng hậu, mất cả lòng biết hổ thẹn. Đem cái thói ấy truyền cho đời sau, con mình bắt chước mà dâm dật đến nỗi mất nước, há chẳng phải là mở đầu mối họa đó sao?Các sử gia hiện đại có cái nhìn khác về Lê Hoàn và Dương Vân Nga.Hoàng Xuân Hãn viết trong Hoàng Xuân Hãn tuyển tập: ...việc này trái với khuôn phép nhà nho. Các sử gia nho xưa đã trịnh trọng chỉ trích như Ngô Sĩ Liên, Ngô Thì Sĩ... Các vị ấy không hiểu rằng đời Đinh, Tiền Lê đạo Nho chưa có ảnh hưởng gì sâu vào dân Việt cho đến nửa đời Trần còn thế. Dân chúng đã lập đền thờ các vua Đinh Lê trên nền tảng cung điện Hoa Lư mà không quên bà Dương hậu, không những thế mà còn tự hợp hai vua tô tượng hai vua ngồi chung một toà với Dương hậu ở giữa. Nhưng đến đầu đời Lê Thái Tổ cho là trái đạo mà bỏ đi! Tuy vậy các nho gia phê bình cũng không ai trách bà mà chỉ trách Lê Hoàn.Dương Vân Nga và Lê Hoàn được thờ ở đền vua Lê tại huyện HoaLư, Ninh Bình.Hoàng hậu mấy triều?Từ trước tới nay, Dương Vân Nga thường được nhắc tới như là hoànghậu hai triều, Đinh và Lê, nhưng gần đây có ý kiến cho rằng bà làhoàng hậu ba triều.Theo giả thiết trong cuốn Phả hệ họ Ngô Việt Nam, Gia phả họ ĐinhDanh ở Thái Bình và được một số nhà nghiên cứu chấp nhận, thì bàDương thị không chỉ là hoàng hậu hai triều mà còn là hoàng hậu batriều. Trước khi lấy Đinh Tiên Hoàng, bà đã lấy Hậu Ngô vương NgôXương Văn và sinh ra Ngô Nhật Khánh. Điển hình trong số nhữngngười ủng hộ giả thiết này là ba tác giả: Phan Duy Kha, Lã Duy Lan,Đinh Công Vĩ trong tác phẩm Nhìn lại lịch sử do NXB Văn hoá thôngtin ấn hành năm 2003.Tuy nhiên, giả thiết bà là hoàng hậu ba triều có những chỗ không ổn,nếu đi sâu tìm hiểu những tình tiết từ các nguồn sử sách và tài liệunhững năm gần đây. Những căn cứ chủ yếu là:Sử sáchHoàng hậu ...