Ghẻ và cách điều trị trong cộng đồng

Ghẻ là một bệnh do côn trùng gây nên. Bệnh thường được ghi nhận ở những nơi có quần thể dân cư sống đông đúc, chật chội, điều kiện vệ sinh thấp kém, ăn ở không sạch sẽ... Trẻ con là đối tượng có nhiều nguy cơ bị mắc bệnh ghẻ nhất. Đặc điểm của loài ghẻGhẻ có tên khoa học Sarcaptes scabiei gây triệu chứng ngứa trên da người và thường được gọi làbệnh ghẻ. Nhiễm bệnh ghẻ được phát hiện phổ biến và lưu hành khá rộng rãi ở khắp nơi trên toàn cầu. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ghẻ và cách điều trị trong cộng đồng Ghẻ và cách điều trị trong cộng đồng Ghẻ là một bệnh do côn trùng gây nên. Bệnh thường được ghi nhận ở những nơi có quần thể dân cư sống đông đúc, chật chội, điều kiện vệ sinh thấp kém, ăn ở không sạchsẽ... Trẻ con là đối tượng có nhiều nguy cơ bịmắc bệnh ghẻ nhất.Đặc điểm của loài ghẻGhẻ có tên khoa học Sarcaptes scabiei gây triệuchứng ngứa trên da người và thường được gọi làbệnh ghẻ. Nhiễm bệnh ghẻ được phát hiện phổ biếnvà lưu hành khá rộng rãi ở khắp nơi trên toàn cầu.Ghẻ có kích thước nhỏ khoảng 0,2 - 0,4mm và gầnnhư không thể thấy bằng mắt thường. Trên thực tế,hầu như toàn bộ đời sống của ghẻ ký sinh ở trên davà trong da của con người. Để sinh trưởng, phát triểnvà đẻ trứng; ghẻ đào những đường ngầm quanh cotrong mặt da. Những đường ngầm này mỗi ngày dàithêm khoảng từ 1 - 5mm và có thể nhìn thấy ở trênda những đường xoắn mỏng dài chừng một vàimilimét (mm) đến một vài centimét (cm). Thời gianphát triển từ trứng đến ghẻ trưởng thành ít nhất cóthể mất khoảng 2 tuần lễ.Những ghẻ cái có thể sống ký sinh trên cơ thể ngườitừ 1 đến 2 tháng. Nếu rời khỏi cơ thể vật chủ ký sinh,ghẻ chỉ có khả năng sống được vài ngày. Ghẻ có đặcđiểm thường ký sinh ở những chỗ da mỏng và có nếpgấp như các kẽ ngón tay, cạnh bàn tay, bàn chân,khuỷu tay, nếp gấp đầu gối, dương vật, vú và bả vai.Ở trẻ con, ghẻ cũng có thể thấy ở mặt và các nơikhác.Sự lây truyền bệnh và triệu chứngGhẻ thường lây truyền trực tiếp do việc tiếp xúc gầngũi giữa con người với con người như những ngườicùng ngủ chung một giường.Hầu hết sự lây truyền bệnh ghẻ xảy ra mang tính chấtgia đình vì nếu một thành viên trong nhà bị bệnh ghẻthì khả năng những người khác trong gia đình sẽ bịmắc bệnh ghẻ theo.Khi bị mắc bệnh ghẻ, triệu chứng ban đầu xuất hiệnchỉ là một vết đỏ, hơi nhô lên và ngứa dữ dội. Tiếptheo là sự hình thành các nốt, bọng nước nhỏ, rồi cácnốt và bọng nước nhỏ này bị vỡ ra ở trên bề mặt củada. Do ngứa nên người bị mắc bệnh ghẻ thường phảigãi ngứa dẫn đến chảy máu và dịch trong các bọngghẻ, làm ghẻ có điều kiện phát tán.Việc gãi ghẻ nhiều, thường xuyên và triền miên gâyra sự bội nhiễm hay nhiễm trùng thứ phát như nhọtđầu đinh, nhọt mủ, eczema. Một đợt ghẻ xâm nhậpào ạt điển hình gây nên dị ứng có thể phát triển ở trênnhững vùng của cơ thể mà thông thường không bịnhiễm ghẻ như vùng mông, xung quanh thắt lưng, bảvai.Khi mới bị nhiễm ghẻ, triệu chứng ngứa và lan rộngchưa rõ ràng, sau khoảng từ 4 - 6 tuần thì triệu chứnglâm sàng mới xuất hiện rõ. Đối với những người mớibị nhiễm ghẻ lần đầu tiên thì sự phát triển lan rộng cóthể chỉ vài ngày.Phương pháp thông thường xác định sự nhiễm ghẻ làdùng mũi dao nhọn, nhỏ để cạy phá vài chỗ da bịnhiễm bệnh, lấy bệnh phẩm chuyển sang một phiếnlam kính và soi trên kính hiển vi để phát hiện. Có thểdùng dầu mỏ để thu thập và kiểm tra sự nhiễm ghẻ.Một phương pháp khác là dùng mực viết bôi vàovùng da bị nhiễm bệnh và sau đó rửa sạch đi, kiểmtra sẽ phát hiện ra các hang ghẻ ký sinh.Cách điều trị bệnh ghẻGần đây, thuốc Ivermectin, một loại thuốc dùng đểđiều trị nang sán và giun chỉ bạch huyết được pháthiện cũng có tác dụng điều trị đối với bệnh ghẻ.Thuốc được điều trị bằng liều độc nhất 100 đến200µg cho 1 kg trọng lượng cơ thể.Phương pháp điều trị quy ước là sử dụng các loạihóa chất diệt côn trùng thông thường như Benzylbenzoat 10% dạng nước xức, Lindane 10% dạngnước xức, Crotamiton 10% dạng kem và Permethrin5% dạng kem. Permethrin là loại hóa chất hiện tạiđược khuyến cáo sử dụng để điều trị bệnh ghẻ vì nócó tác dụng tốt và ít tác dụng phụ.Sau khi điều trị thành công, đôi khi triệu chứng ngứavẫn còn tiếp tục xảy ra nhưng rồi cuối cùng sẽ hếthoàn toàn. Các loại hóa chất có thể sử dụng để xứctrên da ở tất cả các phần của cơ thể từ cổ trở xuống,không chỉ ở những chỗ bị ngứa.Nguyên tắc sử dụng để có hiệu quả là sau khi xứchóa chất, ngày hôm sau mới được rửa đi. Ngườiđược điều trị có thể mặc áo quần khoảng sau 15 phútđể hóa chất có thời gian khô đi. Hầu hết nhữngphương pháp điều trị đều cho đáp ứng tốt, bệnh cóthể khỏi hoàn toàn nhưng đôi khi cũng cần điều trị đợthai cách một thời gian sau đó khoảng từ 2 - 7 ngày.Một điều cần thận trọng là không nên điều trị bằngthuốc hóa chất diệt côn trùng quá nhiều vì sẽ bị ảnhhưởng bởi độ độc của một số hợp chất. Vì ghẻ là mộtbệnh lây lan có tính chất gia đình nên việc điều trị chocả nhà là vấn đề cần thiết để ngăn ngừa sự tái nhiễmbệnh ghẻ. ...