Ghép sụn khớp - Hy vọng cho người thoái hóa khớp

Khi tuổi thọ của con người ngày càng tăng thì các bệnh lý liên quan đến lão hóa cũng ngày một nhiều, trong đó thoái hóa khớp là một bệnh điển hình. Theo nhiều nghiên cứu trên thế giới thì thoái hóa khớp là nguyên nhân chính gây tàn tật cho người già, đứng thứ hai sau các bệnh tim mạch. Trong những năm gần đây, việc chẩn đoán và điều trị bệnh đã có nhiều tiến bộ, có những biện pháp đã được áp dụng rộng rãi trong thực hành lâm sàng như sử dụng các thuốc bảo...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ghép sụn khớp - Hy vọng cho người thoái hóa khớp Ghép sụn khớp - Hy vọng cho người thoái hóa khớp Khi tuổi thọ của con người ngày càng tăng thì các bệnh lý liên quan đếnlão hóa cũng ngày một nhiều, trong đó thoái hóa khớp là một bệnh điển hình.Theo nhiều nghiên cứu trên thế giới thì thoái hóa khớp là nguyên nhân chính gâytàn tật cho người già, đứng thứ hai sau các bệnh tim mạch. Trong những năm gầnđây, việc chẩn đoán và điều trị bệnh đã có nhiều tiến bộ, có những biện pháp đãđược áp dụng rộng rãi trong thực hành lâm sàng như sử dụng các thuốc bảo vệsụn khớp, thay khớp nhân tạo..., trong đó ghép tế bào sụn thay thế đang trở thànhmột biện pháp hứa hẹn nhiều triển vọng. Sụn khớp có vai trò như thế nào? Sụn khớp là một tổ chức rất đặc biệt, che phủ các đầu xương ở diện khớplàm cho các diện khớp được trơn bóng, giảm lực ma sát khi chúng trượt nên nhau,giúp cho con người có thể đi lại, vận động, sinh hoạt dễ dàng. Sụn có tính chất vừachắc, cứng nhưng lại dẻo dai, đàn hồi, có tác dụng như một chiếc lò xo làm giảmáp lực tác động lên diện khớp khi vận động. Sụn khớp được cấu tạo từ hai thànhphần chính là chất căn bản của sụn và các tế bào sụn. Chất căn bản của sụn có 3thành phần chính là: nước (chiếm 80%), các sợi collagen (chủ yếu là collagen typ2) và chất proteoglycan (chiếm 5 - 10%). Tế bào sụn có nhiệm vụ tổng hợp ra chấtcăn bản của sụn khớp, là những tế bào có tốc độ chuyển hóa thấp. Trong cơ thểsống, các tế bào sụn khớp ở người trưởng thành không có khả năng sinh sản và táitạo. Một đặc điểm rất đặc biệt là tổ chức sụn khớp không có mạch máu trực tiếpnuôi dưỡng như các tổ chức khác, mà nó được nuôi dưỡng bằng con đường thẩmthấu nhờ tổ chức xương dưới sụn, màng hoạt dịch, dịch khớp. Từ các đặc điểm cấu tạo và chức năng trên, nên trong thực tế, một khi sụnđã bị tổn thương thì nó rất khó liền. Khi sụn bị tổn thương, do chấn thương hay dobệnh lý làm lộ tổ chức xương dưới sụn khớp, các đầu xương cọ xát lên nhau làmcho khớp bị tổn thương nặng hơn, gây thoái hóa khớp, biểu hiện bằng triệu chứngđau và biến dạng khớp. Tại sao bị thoái hóa khớp? Bản chất của thoái hóa khớp là tổn thương sụn khớp, nhưng nguyên nhânthực sự làm tổn thương sụn khớp vẫn còn nhiều bàn luận. Các nhà khoa học chorằng có hai yếu tố quan trọng và chúng không thể tách rời nhau, đó là: các yếu tốcơ học (lực tác động lên sụn khớp, các vi chấn thương lặp lại nhiều lần, tăng bấtthường lực nén trên một đơn vị diện tích của mặt khớp) và các yếu tố sinh học (cáctế bào bị già đi theo thời gian, mặt khác khi các yếu tố cơ học tấn công tác độngtrực tiếp lên mặt sụn đồng thời gây ra sự hoạt hóa và sự giải phóng các enzym, làmthoái biến chất cơ bản, sau đó là phá hủy sụn khớp). Sự thay đổi cấu trúc này dẫnđến việc tạo sụn khớp bị suy giảm, kéo theo sự tích nước tại mô sụn, làm giảm độchắc và độ đàn hồi của sụn. Ghép sụn khớp - hướng đi mới cho điều trị thoái hóa khớp Ghép sụn khớp là một hướng đi mới cho điều trị thoái hóa khớp. Người tacó thể sử dụng hai phương pháp là cấy ghép sụn tự thân (Autograft-lấy chính sụncủa bệnh nhân để ghép cho chính họ) và cấy ghép sụn đồng loại (Allograft-lấy sụncủa người khác ghép cho bệnh nhân), trong đó cấy ghép tự thân là chủ yếu. Có hai cách ghép là ghép cả xương và sụn và ghép tế bào sụn. Ghép cả xương và sụn: Người ta tiến hành lấy một mảnh xương có sụn baophủ ở vị trí không hoặc ít chịu lực và việc lấy mảnh xương sụn đó không ảnhhưởng gì lớn đến hậu quả vận động của khớp sau này đem ghép trực tiếp vào vị trísụn bị tổn thương, để tạo hình lại bề mặt trơn nhẵn của sụn khớp. Nhiều nghiêncứu đã công bố những kết quả đáng khích lệ trong những năm đầu, tuy nhiên cònít các báo cáo về tác dụng lâu dài nhằm dự phòng thoái hóa khớp thứ phát sauchấn thương của phương pháp này. Kỹ thuật này đã bắt đầu được tiến hành ở mộtsố bệnh viện ở nước ta. Ghép tế bào sụn tự thân: Các tế bào sụn khớp được lấy ra từ sụn khớp, cáctế bào này được nuôi cấy trong một môi trường đặc biệt để chúng được nhân lên,rồi nó được ghép vào nơi thiếu hụt sụn khớp. Kỹ thuật này bao gồm nhiều công đoạn: Đầu tiên là tiến hành nội soi khớpđể xác định vị trí sụn bị tổn thương chuẩn bị cho ghép sụn, lấy một mảnh tổ chứcsụn ở vùng khớp không bị tổn thương. Các tế bào sụn được nuôi cấy trong mộtmôi trường giàu dinh dưỡng, có các yếu tố tăng trưởng đặc biệt trong vài tuần vàcác tế bào này được nhân lên nhiều lần về số lượng. Sau đó các tế bào sụn đượccấy ghép vào vị trí sụn bị thiếu hụt và phải mất vài tháng, các tế bào sụn này mớichuyển thành tổ chức sụn bình thường. Kỹ thuật này mới được sử dụng ở một sốtrung tâm lớn ở các nước phát triển. Gần đây, các nhà khoa học vừa công bố kết quả rất khả quan về khả năngtái tạo của tế bào sụn khớp (trong môi trường nuôi cấy đặc biệt) của bệnh nhânthoái hóa kh ...