Gia đình trung lưu và các yếu tố nguồn lực cho phát triển kinh tế

Bài viết chỉ ra các nguồn lực mà các gia đình trung lưu ở Việt Nam đóng góp cho quá trình phát triển kinh tế. Để nắm chi tiết nội dung nghiên cứu, mời các bạn cùng tham khảo bài viết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Gia đình trung lưu và các yếu tố nguồn lực cho phát triển kinh tế Nghiªn cøu Gia ®×nh vµ Giíi Sè 3 - 2018 Gia ®×nh trung lưuvµ c¸c yÕu tè nguån lùc cho ph¸t triÓn kinh tÕ NguyÔn Xu©n Mai Héi X· héi häc Tãm t¾t: Qua c¸c sè liÖu ®iÒu tra thùc tÕ, bµi viÕt chØ ra c¸c nguån lùc mµ c¸c gia ®×nh trung lưu ë ViÖt Nam ®ãng gãp cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. §ã lµ: cung cÊp nguån nh©n lùc tr×nh ®é cao, tiÒn vèn, ®ãng thuÕ, t¹o viÖc lµm, s¶n xuÊt vµ cung øng hµng hãa, dÞch vô. Ngoµi ra, c¸c gia ®×nh trung lưu cßn lµ c¸c ®¬n vÞ tiªu dïng quan träng, quy ®Þnh khèi lưîng cÇu tiªu dïng néi ®Þa. Trong sè c¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi vÞ thÕ kinh tÕ cña gia ®×nh trung lưu, næi bËt lµ yÕu tè con ngưêi, tÝnh n¨ng ®éng, chñ ®éng thÝch nghi víi sù biÕn ®æi cña c¸c thµnh viªn gia ®×nh. Trong khi ®ã, yÕu tè vÒ thÓ chÕ, chÝnh s¸ch l¹i cã t¸c ®éng chưa m¹nh. V× vËy, cïng víi viÖc ghi nhËn ®ãng gãp cña c¸c gia ®×nh trung lưu, cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî n©ng cao yÕu tè nguån lùc con ngưêi vµ khai th«ng c¸c yÕu tè thÓ chÕ ®Ó c¸c gia ®×nh trung lưu ph¸t huy vÞ thÕ cña hä trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ hiÖn nay ë nưíc ta(1). Tõ khãa: Gia ®×nh trung lưu; C¸c nguån lùc kinh tÕ; Vai trß kinh tÕ cña gia ®×nh; Nguån lùc con ngưêi; YÕu tè thÓ chÕ. Ngµy nhËn bµi: 3/4/2018; ngµy chØnh söa: 2/5/2018; ngµy duyÖt14 Nghiªn cøu Gia ®×nh vµ Giíi. QuyÓn 28, sè 3, tr. 13-23Giíi thiÖu vÒ kh¸i niÖm vµ nguån sè liÖu Bµi viÕt sö dông kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi cÊp Bé “Gia ®×nh trunglưu ë ViÖt Nam víi c¸c qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi - v¨n hãa”.Theo nghiªn cøu nµy, gia ®×nh trung lưu (G§TL) lµ nhãm c¸c gia ®×nh cãmøc sèng tư¬ng ®èi kh¸ gi¶, xÐt theo tiªu chÝ thu nhËp b×nh qu©n ®Çungưêi h»ng th¸ng (sau ®©y gäi t¾t lµ thu nhËp), n»m gi÷a nhãm gia ®×nhnghÌo vµ gia ®×nh giµu cã. C¸c gia ®×nh thuéc mÉu kh¶o s¸t ®ưîc chiathµnh 5 nhãm xÕp theo møc thu nhËp tõ thÊp ®Õn cao, bao gåm nhãm 1 lµc¸c gia ®×nh cã thu nhËp thÊp nhÊt, nhãm 2, 3 vµ 4 lµ c¸c gia ®×nh cã thunhËp trung b×nh, vµ nhãm 5 lµ c¸c gia ®×nh cã thu nhËp cao nhÊt (giµu cã). Ba nhãm gia ®×nh n»m gi÷a, tøc lµ c¸c nhãm 2, 3, 4, lËp thµnh nhãmG§TL1 (v× chØ xÐt theo mét tiªu chÝ lµ thu nhËp) cã thu nhËp dao ®éng tõ2,5 triÖu - 10 triÖu ®ång vµ chiÕm 71% trªn mÉu kh¶o s¸t. Ngoµi tiªu chÝvÒ thu nhËp như ë nhãm G§TL1, nhãm G§TL2 ®ưîc h×nh thµnh khi cãthªm tiªu chÝ chñ hé/ngưêi ®¹i diÖn hé gia ®×nh cã häc vÊn THPT trë lªn,chiÕm 45% trªn mÉu kh¶o s¸t. Bµi viÕt nµy tËp trung t×m hiÓu nh÷ng ®ãng gãp cña G§TL cho qu¸tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, cã so s¸nh gi÷a 2 nhãm G§TL1 vµ G§TL2, vµgi÷a nhãm G§TL cã thu nhËp thÊp nhÊt (nhãm 1) vµ cao nhÊt (nhãm 5)trong 5 nhãm thu nhËp võa nªu trªn.1. Nh÷ng yÕu tè nguån lùc cña G§TL trong ph¸t triÓn kinh tÕ Vai trß kinh tÕ cña G§TL ®ưîc thÓ hiÖn qua nh÷ng ®ãng gãp vÒ “®Çuvµo” vµ “®Çu ra” cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh như: lao ®éng (chÊtlưîng cao, trung b×nh, gi¶n ®¬n), tiÒn vèn ®Çu tư, tiÒn ®ãng thuÕ, t¹o viÖclµm, s¶n xuÊt s¶n phÈm, cung øng dÞch vô. KÕt qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy hÇunhư c¸c gia ®×nh ®ưîc hái ®Òu cã ®ãng gãp ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhauvµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Phæ biÕn nhÊt ë 50-60% c¸c G§TL lµ viÖc cungcÊp lao ®éng c¸c tr×nh ®é kh¸c nhau. TiÕp ®ã, gÇn mét nöa c¸c G§TL ®angtrùc tiÕp s¶n xuÊt hµng hãa hoÆc cung øng dÞch vô. Bªn c¹nh ®ã lµ nh÷ng®ãng gãp kh¸c như ®Çu tư vèn, ®ãng thuÕ, hay t¹o viÖc lµm. Nh×n chung, ®ãng gãp næi bËt cña c¸c G§TL vµo ph¸t triÓn kinh tÕ lµcung øng lao ®éng thuéc c¸c tr×nh ®é vµ cung cÊp hµng hãa, dÞch vô.G§TL1 vµ ®Æc biÖt G§TL2 næi tréi ë viÖc cung cÊp lao ®éng tr×nh ®é cao(L§T§C), tư¬ng øng lµ 46,9% vµ 63,8% trªn toµn mÉu. G§TL2 víi häc NguyÔn Xu©n Mai 15 B¶ng 1. §ãng gãp cña G§TL vÒ c¸c nguån lùc ph¸t triÓn kinh tÕ (%)vÊn tõ THPT trë lªn cã tû lÖ cung øng L§T§C gÇn víi tû lÖ cña nhãm gia®×nh giµu cã (73%) vµ cao h¬n h¼n G§TL1 (1,4 lÇn). C¸c G§TL cã thunhËp cao nhÊt cã tû lÖ cung cÊp L§T§C cho nÒn kinh tÕ nhiÒu gÊp 4-5 lÇnso víi c¸c G§TL cã thu nhËp thÊp nhÊt. VÒ s¶n xuÊt hµng hãa, vèn ®Çu tưcã kho¶ng trªn 10% c¸c G§TL1 tham gia. Ho¹t ®éng ®ãng thuÕ vµ t¹oviÖc lµm cña c¸c gia ®×nh thuéc nhãm 1 chiÕm kho¶ng 5% sè G§TL.Trong khi ®ã, c¸c gia ®×nh thuéc nhãm 5 (giµu cã) cã tû lÖ ®ãng gãp caonhÊt trong hÇu hÕt c¸c yÕu tè ph¸t triÓn kinh tÕ như: cung cÊp L§T§C, vèn®Çu tư, ®ãng thuÕ, t¹o viÖc lµm, cung cÊp dÞch vô (chØ ngo¹i trõ viÖc cungcÊp lao ®éng gi¶n ®¬n vµ s¶n xuÊt hµng hãa). VÒ c¬ b¶n, nhãm G§TL2 cã ®ãng gãp næi bËt vÒ nguån lùc cho ph¸ttriÓn kinh tÕ, víi tû lÖ lín c¸c gia ®×nh cung cÊp nguån lao ®éng chÊt lưîngcao. MÆc dï vËy, tû lÖ nµy vÉn thÊp h¬n so víi c¸ ...