Gia nhập Cộng đồng kinh tế ASEAN – những thách thức đặt ra cho ngành nông sản Việt Nam

Nội dung bài viết sẽ đi vào phân tích những tồn tại, yếu kém trong quá trình sản xuất, chế biến, phân phối của ngành nông sản Việt Nam để làm rõ các thách thức đặt ra trong bối cảnh Việt Nam chuẩn bị tham gia vào cộng đồng kinh tế Asean năm 2015.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Gia nhập Cộng đồng kinh tế ASEAN – những thách thức đặt ra cho ngành nông sản Việt Nam HỘI THẢO KHOA HỌC - QUẢN TRỊ VÀ KINH DOANH (COMB-2015) GIA NHẬP CỘNG ĐỒNG KINH TẾ ASEAN – NHỮNG THÁCH THỨC ĐẶT RA CHO NGÀNH NÔNG SẢN VIỆT NAM JOINING IN ASEAN ECONOMIC COMMUNITY - THE CHALLENGES POSED TO AGRICULTURAL SECTOR VIETNAM Th.S Vũ Thị Thanh Huyền Khoa Kinh tế Luật – ĐH Thương Mại thanhhuyenvu86@gmail.com TÓM TẮT Trong những năm qua, ngành nông nghiệp đã đóng góp lớn vào sự phát triển kinh tế, tạo việc làm cho trên 70% dân cư, góp phần xóa đói giảm nghèo, tạo nguồn cung thực phẩm dồi dào. Trong bối cảnh hiện nay, nông nghiệp sẽ vẫn tiếp tục trở thành nội dung then chốt trong quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam vào cộng đồng kinh tế Asean năm 2015.Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, mô hình tăng trưởng của nông nghiệp Việt Nam chủ yếu dựa vào khai thác tài nguyên và lao động giá rẻ, nên đến thời điểm này đã gặp rất nhiều khó khăn. Điều này đặt ra những thách thức lớn cho ngành nông nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam sắp chính thức tham gia Cộng đồng kinh tế ASEAN. Nội dung bài viết sẽ đi vào phân tích những tồn tại, yếu kém trong quá trình sản xuất, chế biến, phân phối của ngành nông sản Việt Nam để làm rõ các thách thức đặt ra trong bối cảnh Việt Nam chuẩn bị tham gia vào cộng đồng kinh tế Asean năm 2015. Từ khóa: hội nhập, cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC), nông nghiệp, nông sản, xuất khẩu. ABSTRACT In recent years, the agricultural sector has made great contributions to the economic development, creating jobs for over 70% of the population, contributing to poverty alleviation, creating abundant food supply. In this context, agriculture will continue to be the key content in the process of international integration of Vietnam into the Asean Economic Community in 2015. However, in recent times, the model of Vietnam agriculture’s growth is mainly based on the exploitation of natural resources and cheap labor, so up to this point it has encountered many difficulties. This poses major challenges to Vietnam's agricultural sector, particularly in the context that Vietnam is about to officially join in the ASEAN Economic Community. Contents of the article will focus on analyzing the shortcomings and weaknesses in the process of production, processing and distribution of Vietnam’s agricultural sector to clarify the challenges in the context of Vietnam's participation in community Asean Economic Community in 2015. Keywords: integration, Asean Economic Community, agriculture, agricultural products, export 1. Đặt vấn đề Trong số 12 ngành hội nhập ƣu tiên trong AEC, sản phẩm nông sản đƣợc xếp đầu tiên, điều này một lần nữa khẳng định vai trò quan trọng của ngành nông sản đối với tăng trƣởng kinh tế những năm tiếp theo. Tuy nhiên, tăng trƣởng nông nghiệp và năng suất đang có xu hƣớng chững lại, tăng trƣởng GDP của nông nghiệp giảm dần từ mức bình quân 4,5% giai đoạn 1995-2000 đã xuống còn 3,8% vào giai đoạn 2000-2005, và hiện nay chỉ còn ở mức 3,4% (giai đoạn 2006-2012) – đây sẽ là một thách thức lớn cho Việt Nam nói chung với ngành nông sản nói riêng khi thời điểm chính thức gia nhập AEC năm 2015 đang tiến rất gần. 2. Giới thiệu khái quát về Cộng đồng kinh tế ASEAN Cộng đồng kinh tế ASEAN (tiếng Anh: ASEAN Economic Community, viết tắt: AEC) là một khối kinh tế khu vực của các quốc gia thành viên ASEAN dự định sẽ đƣợc thành lập vào năm 2015. Đây là cấp hội nhập thứ 4 trong số 6 cấp độ hội nhập kinh tế quốc tế. Theo dự định của các nhà lãnh đạo ASEAN, AEC sẽ đƣợc thành lập vào năm 2015. Tuyên bố Hòa hợp ASEAN II nhấn mạnh: Cộng đồng Kinh tế ASEAN là việc thực hiện mục tiêu cuối cùng của hội nhập kinh tế trong Tầm nhìn ASEAN 2020‖, nhằm hình thành một khu vực kinh tế ASEAN ổn định, thịnh vƣợng và có khả năng cạnh tranh cao, trong đó hàng hóa, dịch vụ, đầu tƣ sẽ đƣợc chu chuyển tự do, 169 TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG và vốn đƣợc lƣu chuyển tự do hơn, kinh tế phát triển đồng đều, đói nghèo và chênh lêch kinh tế-xã hội đƣợc giảm bớt vào năm 2020. Kế hoạch trung hạn 6 năm lần thứ hai của ASEAN (2004-2010)- Chƣơng trình Hành động Vientian- đã xác định rõ hơn mục đích của AEC là: tăng cƣờng năng lực cạnh tranh thông qua hội nhập nhanh hơn, nhằm thúc đẩy tăng trƣởng và phát triển kinh tế của ASEAN. AEC có sứ mệnh tạo dựng: i.Một thị trƣờng chung và cơ sở sản xuất thống nhất; ii.Một khu vực có sức cạnh tranh iii.Phát triển đồng đều; iv.Hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu. Thị trƣờng các nƣớc ASEAN hiện chiếm khoảng 600 triệu dân; GDP của ASEAN là 2,31 nghìn tỉ USD và tốc độ tăng trƣởng năng động vào loại bậc nhất thế giới. Trong những năm qua, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam vào các nƣớc ASEAN đã có sự cải thiện. Cụ thể là, năm 2011, xuất khẩu của Việt Nam sang các nƣớc ASEAN chiếm khoảng 1,18% tổng lƣợng hàng hóa nhập khẩu của các nƣớc ASEAN – năm 2012, con số tƣơng ứng là 1,42%. Hình 1. Xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang Asean/ triệu USD (Nguồn: Tổng cục Thống kê) Trong 10 năm trở lại đây, xuất khẩu của Việt Nam sang các nƣớc ASEAN tăng liên tục, chỉ có duy nhất năm 2009 trị giá xuất khẩu hàng hóa giảm do suy thoái kinh tế toàn cầu. Nếu tính riêng giai đoạn 2009 – 2012, mức tăng bình quân về kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang ASEAN đạt khoảng 29%/ năm. Về nhập khẩu, trị giá hàng nhập khẩu của Việt Nam từ các nƣớc ASEAN cũng có xu hƣớng ...