Giải mã những cơn đau như bể bụng

Nếu bạn bất chợt cảm thấy đau nhiều ở bụng và cơn đau tăng dần đến mức gập người quằn quại, sờ vào vùng bụng dưới thấy như có một khối u căng, đập mạnh theo nhịp mạch… thì hãy coi chừng, nhiều khả năng bạn đang bị phình động mạch chủ bụng. Nếu không kịp thời điều trị, động mạch sẽ vỡ toang và nguy cơ tử vong là khó tránh khỏi. Theo hiệp hội phẫu thuật mạch máu quốc gia Mỹ, động mạch được gọi là phình khi đường kính động mạch đo được qua chụp động...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giải mã những cơn đau như bể bụng Giải mã những cơn đau như bể bụng Nếu bạn bất chợt cảm thấy đau nhiều ở bụng và cơn đau tăng dần đếnmức gập người quằn quại, sờ vào vùng bụng dưới thấy như có một khối ucăng, đập mạnh theo nhịp mạch… thì hãy coi chừng, nhiều khả năng bạnđang bị phình động mạch chủ bụng. Nếu không kịp thời điều trị, động mạchsẽ vỡ toang và nguy cơ tử vong là khó tránh khỏi. Theo hiệp hội phẫu thuật mạch máu quốc gia Mỹ, động mạch đượcgọi là phình khi đường kính động mạch đo được qua chụp động mạch cắtlớp bằng điện toán lớn hơn đoạn động mạch bình thường chỗ bên trên 1,5lần. Ở Việt Nam, đường kính trung bình của động mạch chủ bụng là 1,9cm ởphụ nữ và 2,2cm ở đàn ông. Động mạch chủ được gọi là phình khi đườngkính trên 3cm, tới 4cm là phình rõ và trên 5cm là phình lớn, có chỉ định mổnếu không sẽ bị vỡ đột ngột và tử vong. Đa phần người bệnh là nam giới Một nghiên cứu của Mỹ cho thấy, ở độ tuổi từ 60 trở lên có ít nhất 5%số người bị phình động mạch chủ bụng và bệnh này đứng thứ mười về cácnguyên nhân gây tử vong ở nam giới trên 55 tuổi. Tần suất mắc bệnh ở namgiới cũng cao hơn gấp bốn lần nữ giới. Tỷ lệ mắc bệnh tăng dần theo tuổithọ, càng lớn tuổi nguy cơ phình động mạch chủ bụng càng cao. Nhữngnghiên cứu mới nhất trong thời gian gần đây còn cho thấy số người bị phìnhđộng mạch chủ bụng ở nhóm hút thuốc lá cao gấp tám lần so với nhómkhông hút thuốc. Trong số các ca phình động mạch chủ bụng, có đến 40% bị cao huyếtáp và nguyên nhân do xơ vữa động mạch chiếm 95%. Một số trường hợpkhác có nguyên nhân hiếm gặp hơn như nhiễm trùng mạch máu, bóc táchđộng mạch chủ mạn, bệnh tự miễn Takayasu, giang mai, nấm, chấn thươnghoặc bẩm sinh trong hội chứng Marfan... Thực tế điều trị cho thấy, khoảng 2/3 số người bệnh bị phình độngmạch chủ bụng đã nhập viện vì một bệnh lý khác hoặc phát hiện ra bệnh rấttình cờ do đi khám một bệnh hoàn toàn không liên quan gì đến bệnh mạchmáu. Khi khám bụng bác sĩ thấy có một khối u, đập theo nhịp tim hoặc tronglúc làm siêu âm bụng, phẫu thuật bụng đã tình cờ phát hiện ra. Nhữngtrường hợp này gọi là thể không có triệu chứng của phình động mạch chủbụng. Chính vì không có hay rất ít có triệu chứng như vậy nên người bệnhrất chủ quan và chưa hiểu hết tác hại của bệnh. Dễ nhầm với đau dạ dày Triệu chứng thường gặp nhất của phình động mạch chủ bụng là đaubụng. Đau từ thượng vị và đau lan ra sau lưng, đôi khi xuống mông hoặc bẹnlàm nhiều người tưởng là đau dạ dày và tự đi mua thuốc về uống, có lúc đỡlúc không. Nếu đau đột ngột tăng lên hoặc trở nên liên tục thì phải coi chừngkhả năng vỡ của túi phình. Ngoài ra cũng cần để ý một số triệu chứng vềtình trạng thiếu máu mãn tính của hai chân như đi lặc cách hồi, hoại tử đầuchi, vọp bẻ, tắc động mạch nuôi chi cấp tính… Và quan trọng nhất là sự xuất hiện của khối u ở bụng, giới hạn nhiềukhi cũng không rõ ràng và đập mạnh theo nhịp mạch. Cũng cần chú ý trườnghợp bệnh nhân bị hẹp môn vị, dạ dày căng to cũng tạo cho ta cảm giác khốiđập theo nhịp mạch. Một số bệnh nhân vào bệnh viện trong tình trạng cấpcứu, mạch tăng nhanh, huyết áp hạ, tay chân lạnh, bụng đau dữ dội… Một biến chứng thường gặp của phình động mạch chủ bụng chính làkết quả của sự tiến triển tự nhiên của bệnh này: vỡ túi phình. Chỗ vỡ có thểra sau phúc mạc và tạo thành lỗ dò, biến chứng vỡ của phình động mạch chủcó thể được báo trước bằng cơn đau kịch phát. Ngoài ra phình động mạchchủ bụng còn có thể vỡ vào các cơ quan nội tạng khác nhau như: vỡ vào tátràng gây nôn ra máu ồ ạt, vỡ vào tĩnh mạch chủ dưới gây dò động tĩnhmạch và người bệnh sẽ tử vong vì suy tim cấp. Một số biến chứng khác ítgặp và không trầm trọng bằng như thiếu máu cấp tính hai chi dưới, hoặcchèn ép vào các cơ quan khác như chèn vào tá tráng gây hẹp môn vị, niệuquản trái… gây cơn đau quặn thận và ứ nước thận trái. Nhập viện càng sớm, khả năng sống càng cao Phình động mạch chủ bụng trong mọi trường hợp đều phải mổ để lấyđi toàn bộ túi phình và thay vào đó là một đoạn động mạch nhân tạo. Tuynhiên khi chỉ định phẫu thuật cũng cần phải cân nhắc đến các yếu tố nguy cơvà các bệnh đi kèm mà người bệnh mắc phải do tuổi tác lớn. Trong trườnghợp túi phình bị vỡ, việc chỉ định mổ cấp cứu là bắt buộc. Nếu bị vỡ trongbệnh viện, việc phát hiện sớm có thể giúp cho phẫu thuật viên cứu sốngđược bệnh nhân. Chỉ đáng lo ngại là những trường hợp vỡ động mạch chủ bụng tại nhàdo phát hiện trễ, thời gian chuyển viện kéo dài nên khi đến phòng phẫu thuậtthì tình trạng đã rất nặng, mạch nhanh, huyết áp hạ. Có khi bác sĩ vừa phảibơm máu qua đường động mạch, vừa mổ nhưng cũng chỉ cứu sống đượcchừng 50% số ca bệnh dạng này. Có một số trường hợp bị phình động mạch chủ bụng có thể trì hoãnphẫu thuật được với điều kiện phải điều trị nội khoa tích cực và theo dõi sátdiễn tiến của túi ph ...