Giáo dục môi trường cho học sinh THCS vì sự phát triển bền vững

Bài viết trình bày phương pháp bảo vệ môi trường trên cơ sở phát triển bền vững là cung cấp cho người học kiến thức và kỹ năng sống vì tương lai tốt đẹp hơn của môi trường.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo dục môi trường cho học sinh THCS vì sự phát triển bền vữngNghiên cứu khoa học và ñổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy ñịa lý GIÁO DỤC MÔI TRƯỜNG CHO HỌC SINH THCS VÌ SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG ðOÀN THỊ THANH PHƯƠNG Khoa ðịa lý, Trường ðHSP Hà NộiI. ðẶT VẤN ðỀ Ngày nay, các vấn ñề môi trường (MT) và bảo vệ môi trường (BVMT) ñangtrở thành những vấn ñề cấp bách ñược cả loài người quan tâm và ñược các nhà khoahọc của nhiều ngành có liên quan nghiên cứu. Các vấn ñề MT có liên quan mật thiết với các vấn ñề dân số. Sự gia tăng dânsố nhanh vào nửa cuối thế kỷ XX ñã làm cho nhu cầu tiêu thụ, khai thác các nguồntài nguyên tăng lên nhanh chóng. Mặt khác, các ngành sản xuất phát triển mạnh,chất thải ñộc hại do con người thải vào MT ngày càng nhiều. Kết quả là nhiều nguồntài nguyên bị suy giảm, cạn kiệt nhanh chóng, môi trường ñất, nước và không khí bịô nhiễm, suy thoái. Sự cạn kiệt tài nguyên và ô nhiễm, suy thoái môi trường lànguồn gốc làm cho các hệ sinh thái bị rối loạn, bị mất cân bằng. Ngày nay, con người ñã biết nguồn tài nguyên trên Trái ðất không phải là vôtận, không thể khai thác hoặc thống trị theo ý mình, khả năng ñồng hóa chất thải củamôi trường Trái ðất là có hạn nên con người cần thiết phải sống hài hòa với tựnhiên; sự cần thiết phải tính toán ñến lợi ích chung của cộng ñồng, các thế hệ tươnglai và chi phí MT cho sự phát triển...Tất cả các yêu cầu trên dẫn ñến sự ra ñời mộtquan niệm sống mới của con người: “Phát triển bền vững” Giáo dục môi trường (GDMT) là cách tốt nhất ñể BVMT và khai thác MT mộtcách bền vững. Chỉ khi nào mọi người hiểu biết các kiến thức về môi trường, hiểu ñượcảnh hưởng to lớn của môi trường ñối với ñời sống và sản xuất của con người thì họ mớichú ý bảo vệ và khai thác MT một cách bền vững. Vì thế GDMT là cơ sở quan trọng ñểthực hiện quản lý MT có kết quả. Chỉ có GDMT mới có thể làm thay ñổi thái ñộ, hành vikhông ñúng ñắn ñối với MT, xây dựng ý thức bảo vệ MT bền vững. Với kinh nghiệm giảng dạy học phần Giáo dục môi trường qua môn ðịa lý(khoa ðịa lý, trường ðHSP Hà Nội) ñồng thời giảng dạy nhiều năm môn ðịa lý ởtrường THCS chúng tôi nhận thấy rằng cần phải GDMT vì sự phát triển bền vữngcho mầm non của ñất nước ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.II. NỘI DUNG1. Khái niệm về sự phát triển bền vững Thuật ngữ phát triển bền vững xuất hiện từ những năm 70 của thế kỷ XX trongcác phong trào ñấu tranh bảo vệ MT. Thuật ngữ này ñã ñược sử dụng rộng rãi trongcác bản báo cáo của Ủy ban thế giới về phát triển kinh tế (WCED) năm 1987 mang 321Khoa ðịa lý - 50 năm xây dựng và phát triểntựa ñề: “Tương lai chung của chúng ta” và ñược ñịnh nghĩa là: “Sự phát triển ñểthoả mãn các nhu cầu hiện tại mà không tổn hại ñến khả năng của thế hệ tương laitrong việc thoả mãn các nhu cầu của họ”. Khái niệm phát triển bền vững ñược các nhà khoa học bổ sung và hoàn chỉnhtrong Hội nghị RIO - 92, RIO - 92+5, văn kiện và công bố của các tổ chức quốc tế.Phát triển bền vững ñược hình thành trong sự hòa nhập, xen cài và thoả hiệp nhaucủa ba hệ thống tương tác lớn của thế giới: hệ tự nhiên, hệ kinh tế và xã hội.2. Tại sao phải GDMT vì sự phát triển bền vững cho học sinh THCS? Nhà trường phổ thông từ bậc tiểu học ñến THPT với mạng lưới phân bố rộng khắpở mọi miền ñất nước có vai trò ñặc biệt quan trọng trong công tác GDMT và BVMT. Nhà trường phổ thông là hệ thống giáo dục ñược tổ chức chặt chẽ, liên tục giữacác bậc học. Việc tổ chức công tác GDMT trong nhà trường phổ thông một cách cókế hoạch, có mục tiêu, nội dung và phương pháp phù hợp sẽ góp phần tạo nên mộtlực lượng xã hội hùng hậu BVMT. GDMT trở thành một yêu cầu thiết yếu của nhà trường phổ thông nhằm tăng cườnghiểu biết của học sinh ñối với thế giới tự nhiên và xã hội, ñặc biệt là tăng cường hiểu biếtvề mối quan hệ tác ñộng qua lại giữa con người với tự nhiên trong sinh hoạt và lao ñộngsản xuất, góp phần hình thành ở thế hệ trẻ ý thức và ñạo ñức về môi trường, có thái ñộ vàhành ñộng ñúng ñắn BVMT. Công tác giáo dục nói chung và GDMT trong trường phổthông nói riêng không chỉ có tác ñộng trước mắt ñến thế hệ hôm nay, các cộng ñồng hômnay mà còn tác ñộng lâu dài ñến nhiều thế hệ mai sau và toàn xã hội Việt Nam. Nhà trường phổ thông là trung tâm văn hóa - giáo dục ở ñịa phương, có vai trò quantrọng trong công tác tuyên truyền, phổ biến vận ñộng các tầng lớp dân cư thực hiện cácchủ trương, chính sách của ðảng và nhà nước về môi trường và BVMT như phong tràotrồng cây gây rừng, vệ sinh môi trường và nước sạch nông thôn, vệ sinh ñô thị...3. GDMT cho học sinh lớp 8 - THCS vì sự phát triển bền vững Trong các môn học, ðịa lý ñược chọn là một trong những môn có khả năngGDMT tốt cho học sinh. Với ñặc ñiểm giữa ...