Giáo trình Bệnh rò hậu môn(mạch lươn)

Là bệnh gây ra do nhiễm trùng ở các khe và nhú trong ống hậu môn , từ đó làm viêm và tụ mủ ở các tuyến hậu môn ở giữa hai cơ thắt hậu môn , sau đó phá miệng ra da vùng cạnh hậu môn . Từ dân gian thường dùng để mô tả bệnh này là bệnh mạch lươn
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Bệnh rò hậu môn(mạch lươn) Bệnh rò hậu môn(mạch lươn) Định nghĩa: Là bệnh gây ra do nhiễm trùng ở các khe và nhú trong ống hậu môn , từ đólàm viêm và tụ mủ ở các tuyến hậu môn ở giữa hai cơ thắt hậu môn , sau đó phámiệng ra da vùng cạnh hậu môn . Từ dân gian thường dùng để mô tả bệnh này làbệnh mạch lươn Nguyên nhân rò hậu môn : Áp xe quanh hậu môn và rò hậu môn là do cùng nguyên nhân và thể hiệntrên lâm sàng hai dạng khác nhau, áp xe ở dạng cấp tính và rò ở dạng mãn tính. Nguyên nhân rò là do viêm nhiễm xuất phát từ tuyến hậu môn do vi khuẩnnhư trực khuẩn coli, tụ cầu trùng, liên cầu trùng... Ngoài ra có nhiều bệnh lý có thể đưa đến rò hậu môn : -Bệnh lao -Bệnh Crohn -Nấm actinomycosis -Dị vật vùng hậu môn và tầng sinh môn -Ung thư hậu môn trực tràng -Chấn thương do đụng đập, do phẫu thuật như phẫu thuật tiền liệt tuyến, -Cắt tầng sinh môn lúc sanh, mổ trĩ -Chiếu xạ vùng chậu -Ung thư bạch huyết +Tỷ lệ mắc bệnh nam/nữ : 4/1 +Tuổi mắc bệnh thường từ 30 - 50 tuổi Triệu chứng lâm sàng: Bệnh nhân bị nhiễm trùng quanh hậu môn thường có xu hướng đến khámsớm, 2-3 ngày sau triệu chứng đầu tiên xuất hiện, với triệu chứng đau và có mộtkhối căng sờ được ở rìa lỗ hậu môn. Bệnh nhân với áp xe ở sâu hơn có xu hướngđến bệnh viện trễ hơn, với những than phiền mơ hồ hơn, có sốt và thấy 1 khốicăng, đổi màu da quanh hậu môn Bệnh nhân với lỗ rò đã hình thành thường có tiền sử có những cơn đau ngắtquãng và mủ chảy ra từ một lỗ ở tầng sinh môn, cơn đau tăng lên khi mủ khôngchảy ra và giảm đau khi có mủ thoát ra. Trường hợp có lỗ trong ở trực tràng to thìcó thể thấy phân chảy ra ở lỗ rò ngoài Nếu bệnh nhân bị áp xe quanh hậu môn, nhìn sẽ thấy một khối phồng căngở cạnh hậu môn, đè lên khối phồng đó rất đau Nếu bệnh nhân bị rò hậu môn nhìn sẽ thấy có một mụn mủ nổi lên cạnh hậumôn, trên mặt mụn mủ có một mài, nặn mụn mủ đó thấy có ít giọt mủ chảy ra. Domụn mủ chảy mủ từng đợt và lượng mủ không nhiều, nên bệnh nhân thường bỏqua không đi khám, chỉ đến khi mụn mủ chảy mủ nhiều ảnh hưởng đến sinh hoạthàng ngày bệnh nhân mới chịu đi khám bệnh Sự thành công trong phẫu thuật rò hậu môn tùy thuộc vào sự phát hiện mốiliên quan giữa đường rò và giải phẫu của vùng hậu môn. Nếu không biết được mốiliên quan này thì thường dẫn đến thất bại trong phẫu thuật và kết quả là rò tái pháthay đi cầu mất tự chủ. Vì vậy phân loại thương tổn giải phẫu bệnh của đường rò làđiều rất quan trọng. Bảng phân loại này gồm 4 nhóm chính : -Giữa hai cơ thắt -Xuyên cơ thắt -Trên cơ thắt - Ngoài cơ thắt Ngoài các nhóm chính này, có thể có thêm các nhánh phụ hay những đườngrò thứ phát. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến thất bại của điều trị rò. Do đó đếnnay người ta cần phải biết chính xác hình ảnh thương tổn của đường rò trước khiphẫu thuật Chẩn đoán rò hậu môn: Khi bệnh nhân có các triệu chứng đến khám,Ta sẽ dựa vào lời khai bệnh vàthăm khám ở vùng hậu môn, phát hiện ra một lỗ rò chảy mủ cạnh hậu môn, saukhi loại ra được các nguyên nhân đặc hiệu đã kể ở trên, bệnh nhân sẽ được chẩnđoán là rò hậu môn Sau đó Ta sẽ gửi bệnh nhân đi làm siêu âm hậu môn, đây là máy siêu âmhiện đại với đầu dò đặt trong lòng hậu môn, qua siêu âm này ta có thể vẽ đượchình ảnh của đường rò trên không gian 3 chiều một cách chính xác, và phươngpháp chẩn đoán hình ảnh này chính xác hơn phương pháp chụp đường rò có bơmthuốc cản quang gấp nhiều lần Nhờ vào siêu âm này ta biết được chính xác hình ảnh, vị trí và đường đi củađường rò, từ đó chẩn đoán được loại rò mà bệnh nhân mắc phải và áp dụng loạiphẫu thuật thích hợp cho từng loại đường rò, do đó kết quả khả quan hơn nhiều vàtỷ lệ tái phát rất thấp Siêu âm qua hậu môn bằng đầu rò chuyên biệt này giúp ta đánh giá và pháthiện các ổ áp xe và các đường rò giữa cơ thắt và xuyên cơ thắt. Ngày nay siêu âmqua hậu môn là phương pháp được đánh giá là rẻ tiền nhất và là tiêu chuẩn vàngtrong việc đánh giá toàn bộ cơ vòng trong và ngoài, phát hiện các đường rò và cácổ áp xe vùng hậu môn Nguyên tắc điều trị: Nếu loại áp xe cạnh hậu môn cần phải được rạch tháo mủ càng sớm càngtốt tránh ổ mủ lan tràn tạo thành các đường hầm như mạch lươn làm hư hại nhiềutổ chức ở vùng hậu môn. Nếu là rò hậu môn, cần phải chẩn đoán chính xác thương tổn rò qua siêuâm và phải phẫu thuật cắt bỏ được mô xương đường rò, nhưng phải bảo vệ an toàncơ thắt hậu môn vì tai biến cắt đứt cơ thắt làm cho bệnh nhân đi cầu mất tự chủ làmột tai biến rất đáng ngại hơn nhiều so với bệnh rò. Vì vậy để bảo vệ cơ thắt hậumôn khi mổ, người ta thường sử dụng phương pháp cột dây thun để cắt dần cơ thắtnày, việc cột dây thun này còn có tác dụng dẫn lưu mủ và an toàn cho phẫu thuậtđường rò. Việc cột dây thun này có 2 tác dụng : - Bảo vệ sự toàn vẹn cơ thắt hậu môn - Dẫn lưu ổ nhiễm trùng và làm thay đổi tình trạng nhiễm trùng cấp tính ...