Giáo trình cây ăn trái - chương 3

Tham khảo tài liệu giáo trình cây ăn trái - chương 3, khoa học tự nhiên, nông - lâm phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình cây ăn trái - chương 3 74 CHÆÅNG 3. CÁY KHOÏM (Ananas comosus (L.) Merr.)A. GIAÏ TRË, NGUÄÖN GÄÚC, PHÁN LOAÛI VAÌ GIÄÚNG TRÄÖNG1. GIAÏ TRË.1.1. Dinh dæåîng. Khoïm laì loaûi cáy àn traïi nhiãût âåïi coï giaï trë dinh dæåîng cao, âæåüc tiãu thuû räüngraîi trãn thë træåìng thãú giåïi. Toaìn bäü traïi coï chæïa: - 80-85% næåïc. - 12-15% âæåìng (2/3 daûng Sucrose, coìn laûi laì daûng Glucose vaì Fructose). - 0,4% protein. - 0,5% tro (chuí yãúu laì K). - 0,1% cháút beïo. - Mäüt êt cháút såüi vaì mäüt vaìi loaûi vitamin (chuí yãúu laì C vaì A). Haìm læåüngvitamin C thay âäøi tæì 8-30mg/100g àn âæåüc. Næåïc khoïm coìn coï chæïa men Bromelin coï taïc duûng phán huíy prätein laìm kêchthêch tiãu hoïa. Ngoaìi ra næåïc khoïm coìn cung cáúp nhiãöu nàng læåüng, 1ml næåïc khoïmcho 1 calori. Toaìn bäü traïi khoïm coï 60% pháön àn âæåüc.1.2. Cäng duûng. Pháön låïn viãûc saín xuáút khoïm trãn thãú giåïi âæåüc duìng âoïng häüp, caïc saín pháømchênh gäöm coï: xàõt khoanh vä häüp, næåïc khoïm häüp. Caïc daûng khaïc laì xy rä, ræåüu,næåïc giaíi khaït hay trêch acid citric, men bromelin... Ngoaìi chãú biãún, viãûc xuáút kháøutraïi tæåi cuîng khaï quan troüng. Ngoaìi viãûc àn tæåi vaì âoïng häüp, caïc phuû pháøm khaïc cuía khoïm coìn âæåüc sæíduûng âãø: - Chãú biãún thæïc àn gia suïc: Sau khi eïp láúy næåïc, baí traïi duìng chãú biãún thæïc àn giasuïc (1 táún traïi cung cáúp âæåüc 30kg thæïc àn khä). Thán cáy khoïm coï chæïa tinh bäüt cuînglaì mäüt nguäön thæïc àn täút cho gia suïc. - Dãût vaíi: Laï khoïm coï chæïa nhiãöu såüi tràõng, dai chàõc, âæåüc duìng laìm chè mayquáön aïo (åí Philippines vaì Âaìi Loan). Nãúu duìng cho muûc âêch náöy thç khoïm âæåücträöng dáöy trong maït vaì loaûi boí traïi. - Bäüt giáúy: Thán laï khoïm cuîng coï thãø duìng laìm nguyãn liãûu chãú biãún bäüt giáúy. - Phán hæîu cå: Xaïc baí traïi sau chãú biãún âæåüc âem uí khoaíng mäüt nàm coï chæïakhoaíng 1,27% N, 0,09% P2O5 vaì 0,18% K2O cuîng laì mäüt nguäön phán hæîu cå täút. Màût 75khaïc sau khi hãút chu kyì saín xuáút, coï thãø duìng caìy, bæìa nghiãön naït thán laï khoïm, träünthãm väi, chän vaìo âáút âãø cung cáúp cháút hæîu cå.2. TÇNH HÇNH SAÍN XUÁÚT TRÃN THÃÚ GIÅÏI. Hiãûn nay mæïc saín xuáút khoïm trãn thãú giåïi khoaíng 10 triãûu táún. Cháu AÏ coï saínlæåüng khoïm hàòng nàm cao nháút, chiãúm 60% saín læåüng khoïm trãn thãú giåïi. Tuy nhiãn,so våïi 10 nàm træåïc âáy thç saín læåüng håi suût giaím do mæïc saín xuáút giaím, trong khimæïc saín xuáút cuía cháu Myî tàng maûnh vaì mæïc saín xuáút åí cháu Phi håi tàng. Mæåìinæåïc coï saín læåüng khoïm nhiãöu trãn thãú giåïi gäöm coï Thaïi Lan, Philippines, ÁÚn Âäü,Brazil, Häöng Käng, Trung Quäúc, Viãût Nam, Indonesia, Mexico vaì Kenya. Caïc næåïc Nháût, Phaïp, Hoa Kyì, YÏ, Âæïc, Táy Ban Nha, Anh, Haì Lan, Bè vaìCanada hàòng nàm phaíi nháûp kháøu nhiãöu khoïm. Vãö xuáút kháøu khoïm, coï 10 quäúc gia laì Philippines, Ivory Coast, Costa Rica,Cäüng hoìa Dominic, Honduras, Malaysia, Brazil, Mexico, Haì Lan vaì Bè. Màûc duì ViãûtNam laì mäüt trong nhæîng næåïc coï saín læåüng khoïm cao trãn thãú giåïi nhæng khängâæåüc xãúp haûng trong viãûc xuáút kháøu do pháøm cháút traïi, khaí nàng chãú biãún keïm...3. NGUÄÖN GÄÚC VAÌ PHÁN BÄÚ. Lëch sæí cuía cáy khoïm coï thãø xem laì âæåüc bàõt âáöu vaìo nàm 1493 khi ängChristophe Colomb (Kha Luán Bäú) vaì âäöng âäüi laì nhæîng ngæåìi cháu Áu âáöu tiãn tçmtháúy vaì àn thæí traïi khoïm khi âäø bäü xuäúng âaío Guadeloupe trong Thaïi Bçnh Dæång(Nam Myî). Luïc âoï cáy khoïm âaî phaït triãøn räüng raîi åí cháu Myî nhiãût âåïi vaì laì mäütnguäön thæïc àn quan troüng cuía dán da âoí baín xæï. Nàm 1535 cáy khoïm âæåüc mä taí láönâáöu tiãn trong quyãøn Historia General y Natural de Las Indias båíi GonzaloFernandez, mäüt âàûc phaïi viãn cuía vua Táy Ban Nha. Træåïc âáy ngæåìi ta æåïc âoaïn ràòng, nhæîng ngæåìi ÁÚn Tupi Guarami trong vuìngbiãn giåïi cuía Brazil, Argentina vaì Paraguay hiãûn nay âaî du nháûp vaì laìm cáy khoïmthêch nghi trong canh taïc. Mäüt vaìi loaìi Ananas spp. vaì nhæîng giäúng coï liãn quan âaîâæåüc gàûp trong daûng hoang daûi åí âoï (Collins, 1960). Tuy nhiãn, Brucher (1977) coï yïkiãún laì thæï träöng Ananas Sativusvar. Cayenne coï nguäön gäúc åí cao nguyãn Guiana vaìnhæîng loaìi, giäúng coï liãn quan âaî moüc lãn gáön cæía säng Amazon, åí Brazil (gáön SaoPaulo) vaì åí Paraguay. Mäüt vaìi loaìi náöy âaî âæåüc träöng âãø láúy såüi. Ngæåìi ta æåïc âoaïn laìcuäúi thãú kyí thæï 17 cáy khoïm âaî âæåüc phaït taïn âãún khàõp caïc vuìng nhiãût âåïi trãn thãúgiåïi båíi caïc du khaïch (vç chäöi ngoün vaì caïc bäü pháûn cuía cáy coï thãø chëu âæûng âæåüc khähaûn ráút täút nãn dãù mang theo). Ngoaìi ...