Giáo trình chăn nuôi Dê và Thỏ - Chương 6

Giáo trình chăn nuôi Dê và Thỏ - Chương 6. Dinh dưỡng và thức ăn của thỏ. Thỏ là gia súc ăn cỏ, nhưng không phải là gia súc nhai lại. đặc điểm tiêu hóa thức ăn của thỏ khác nhiều so với các gia súc ăn cỏ khác.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình chăn nuôi Dê và Thỏ - Chương 6 Chương 6 DINH DƯ NG VÀ TH C ĂN C A TH Th là gia súc ăn c , nhưng không ph i là gia súc nhai l i. ð c ñi m tiêu hoá th c ăn c a th khác nhi u so v i các gia súc ăn c khác. Th có kh năng t n thu nhi u lo i th c ăn s n có, k c nhi u lo i ph ph m. Th nhưng, n u không n m ñư c nh ng ñ c thù tiêu hoá và nh ng bi n pháp k thu t nuôi dư ng thích h p thì t n th t trong chăn nuôi th s r t l n. Do v y tr ng tâm c a chương này là làm sáng t nh ng v n ñ này. I. SINH LÝ TIÊU HOÁ C A TH 1.1. C u t o b máy tiêu hoá c a th Cơ quan tiêu hoá c a th bao g m: mi ng, th c qu n, d dày, ru t non và ru t già (hình 6-1). Hình 6-1: C u t o b máy tiêu hoá c a th a. Mi ng Th có công th c răng như sau: Hàm trên: RC 2 RN 0 RH 6 Hàm dư i: RC1 RN 0 RH 5 M i n a hàm trên có 2 răng c a và 6 răng hàm, không có răng nanh. Răng c a trư c l n, c nh răng vát ñ u răng t ngoài vào trong, cong l i ra phía ngoài, có m t ñư ng xoi m t ngoài răng. Răng c a phía sau thô k ch và hoàn toàn b che l p b i răng c a trư c. Vành răng hàm b ng ph ng, m c nghiêng vào bên trong, răng hàm th nh t và răng hàm cu i cùng nh hơn các răng hàm khác. Gi a răng hàm và răng c a có 1 kho ng tr ng không có răng. M i n a hàm dư i có 1 răng c a và 5 răng hàm cũng phân cách b i 1 kho ng tr ng không có răng. Răng c a không có ñư ng xoi, vành răng không b ng ph ng m c nghiêng ra phía ngoài. Răng hàm sau cùng nh nh t, răng hàm ñ u tiên l n nh t. b. Th c qu n Th c qu n ch y dài song song v i ñ t s ng c và t n cùng ñ n d dày. Ch c năng c a th c qu n là ñ nu t th c ăn. c. D dày Th có d dày ñơn gi ng như d dày ng a, co gi n t t nhưng co bóp y u. D dày th luôn luôn ch a ñ y th c ăn. N u d dày lép k p ho c ch a t p ch t th l ng là th b b nh, phân th i ra s nhão không thành viên. d. Ru t non Ru t non c a th dài 4-6m, g m có tá tràng, không tràng và h i tràng. ðây là nơi têu hoá và h p thu protein, b t ñư ng và lipit tương t như các loài gia súc khác. e. Manh tràng Manh tràng c a th là m t túi mù thông v i ño n n i gi a ru t non và ru t già. Manh tràng c a th l n g p 5-6 l n d dày và có kh năng tiêu hoá ch t xơ nh h vi sinh v t c ng sinh g m có protozoa, n m và vi khu n có l i. N u m t y u t nào ñó làm m t cân b ng c a h vi sinh v t c ng sinh này (như stress, cho u ng kháng sinh, kh u ph n nhi u m ngheo xơ, hay qua nhi u b t ñư ng, v.v.) thì các lo i vi khu n gây h i s phát tri n và s n sinh ra ñ c t có h i cho th . N u thi u th c ăn thô thì d dày và manh tràng tr ng r ng, gây cho th có c m giác ñói. N u ăn th c ăn nghèo xơ ho c ăn rau xanh, c qu ch a nhi u nư c, n u nát, d phân hu thì làm th r i lo n tiêu hoá như t o khí nhi u, phân không t o viên c ng, ñư ng ru t căng khí, ñ y b ng và a ch y. f. Ru t già Ru t già c a th g m có k t tràng và tr c tràng. K t tràng ñư c chia ra làm hai ph n, m t ph n l i, tròn và n i lên, m t ph n h p, có hình ng n i li n v i tr c tràng n m trong xoang ch u. T l dung tích các b ph n ñư ng tiêu hoá c a th cũng khác so v i c a các gia súc khác (b ng 6-1). th manh tràng l n nh t (49%). B ng 6-1: T l các b ph n ñư ng tiêu hoá c a các gia súc (%) Cơ quan tiêu hoá Ng a Bò L n Th D dày 9 71 29 34 Ru t non 30 19 33 11 Manh tràng 16 3 6 49 Ru t già 45 7 32 6 T ng s 100 100 100 100 S phát tri n ñư ng tiêu hoá thay ñ i theo tu i. Cơ th th sinh trư ng ñ u ñ n cho ñ n tu n tu i th 11-12, nhưng ñư ng tiêu hoá (tr gan) ng ng phát tri n tu n tu i th 9. T tu n th 3-9 kh i lư ng c a t ng ño n ru t cũng thay ñ i khác nhau. tu n th 3, ru t non n ng g p ñôi ru t già, ñ n tu n th 9 kh i lư ng ru t non và ru t già ñã tương ñương nhau. S phát tri n v ñ dài c a các ño n ru t th cũng tương t như phát tri n kh i lư ng. 1.2. ð c ñi m tiêu hoá c a th th th c ăn b t ñ u ñư c tiêu hoá mi ng. Th c ăn ñư c nghi n b i răng và tr n nư c b t. Sau khi ñư c nu t qua th c qu n th c ăn xu ng d dày. d dày protein th c ăn ñư c tiêu hoá nh tác d ng c a d ch v . N u thi u mu i trong kh u ph n ăn thì d ch v ti t ra ít, th s không s d ng h t protein trong th c ăn. C u t o d dày th không thích ng v i vi c tiêu hoá ch t xơ. Trong d dày th c ăn ñư c x p thành t ng l p và c th chuy n d n xu ng ru t non. Các ch t protein, gluxit, lipit có trong th c ăn ñư c tiêu hoá ph n l n tá tràng c a ru t non nh các men tiêu hoá c a d ch ru t. Các ch t dinh dư ng cũng ñư c h p thu ch y u ñây. Ph n th c ăn không ñư c tiêu hoá ru t non s ñư c ñ y ti p xu ng ru t già, ñó các m u th c ăn ñư c phân lo i tuỳ theo kích thư c. Nh ng m nh th c ăn xơ kích thư c l n hơn không tiêu hoá ñư c ñ y các ti u ph n nh hơn có kh năng tiêu hoá ngư c tr l i vào manh tràng, ñó là m t túi ru t t t n m gi a ru t non và ru t già (xem hình 6-1). Nh ng ti u ph n th c ăn không tiêu hoá sau ñó ñư c ñ y ra ngoài theo các viên phân thư ng (còn g i là phân c ng). Manh tràng b t ñ u tiêu hoá th c ăn xơ nh vi sinh v t c ng sinh và t o ra m t lo i phân ñ c bi t g i là phân m m hay phân ñêm. B ng 6-2: Thành ph n hoá h c c a 2 lo i phân th Thành ph n hoá h c Phân c ng Phân m m VCK (%) 52,7 38,6 Protein thô (%) 15,4 25,7 Ch t béo thô (%) 30,0 17,8 Khoáng t ng ...