Giáo trình Chăn nuôi trâu bò (ĐH Nông nghiệp I HN) - Chương 5

Chương 5 CHĂN NUÔI TRÂU BÒ ĐỰC GIỐNG Chương này trước hết hệ thống lại một số vần đề chính về sinh lý sinh dục của trâu bò đực và phân tích các nhân tố đến số lượng và chất lượng tinh dịch. Phần trọng tâm của chương này nói về kỹ thuật nuôi dưỡng, chăn sóc và quản lý trâu bò đực giống.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Chăn nuôi trâu bò (ĐH Nông nghiệp I HN) - Chương 5 Chương 5 CHĂN NUÔI TRÂU BÒ ð C GI NG Chương này trư c h t h th ng l i m t s v n ñ chính v sinh lý sinh d c c a trâu bò ñ c và phân tích các nhân t ñ n s lư ng và ch t lư ng tinh d ch. Ph n tr ng tâm c a chương nói v k thu t nuôi dư ng, chăm sóc và qu n lý trâu bò ñ c gi ng. Cu i cùng v n ñ chính liên quan ñ n vi c s d ng trâu bò ñ c gi ng trong th c ti n cũng ñư c ñ c p ñ n nhưng không ñi quá sâu vào nh ng v n ñ cơ b n và chi ti t vì ñã có môn h c khác chuyên v v n ñ này (Sinh s n gia súc). I. M T S ð C ðI M SINH LÝ SINH D C C A TRÂU BÒ ð C 1.1. Gi i ph u cơ quan sinh d c trâu bò ñ c Gi i ph u ñ nh v các cơ quan chi ti t c a b máy sinh s n bò ñ c ñư c th hi n hình 5.1. Các b ph n quan tr ng là d ch hoàn, d ch hoàn ph , ng d n tinh và các tuy n sinh d c ph . TuyÕn Cowper T. tiÒn liÖt Trùc tr ng Tói tinh Phång èng dÉn tinh Bãng ®¸i èng dÉn tinh M¹ch qu¶n v thÇn kinh D−¬ng vËt C¬ co duçi D−¬ng vËt Quy ®Çu Thõng dÞch ho n §Çu phô dÞch ho n DÞch ho n B×u d¸i §u«i phô dÞch ho n Hình 5.1: Gi i ph u ñ nh v các cơ quan sinh d c c a bò ñ c a. D ch hoàn Trâu bò ñ c có 2 d ch hoàn ñư c treo phía ngoài cơ th trong bao d ch hoàn (hình 5.2). D ch hoàn có hai ch c năng cơ b n c a là s n xu t tinh trùng và ti t hóc môn. Nơi s n xu t tinh trùng trong d ch hoàn là các ng sinh tinh (hình 5.3). Nơi s n xu t hóc-môn là các t bào k (Leydig). Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình Chăn nuôi Trâu Bò --------------------------------------------- 117 D ch hoàn hàng ngày s n xu t ra m t lư ng r t l n tinh trùng. X p x 90% th tích d ch hoàn ch a ñ ng hàng trăm mét ng sinh tinh r t nh . Các ng này ñư c n i li n v i nhau thành m t m ng lư i ch ng ch t. Còn l i 10% th tích d ch hoàn ch a các mô liên k t, m ch máu, m ch b ch huy t và t bào Leydig ti t hóc-môn. èng dÉn tinh §éng mach TÜnh m¹ch Vßng bÑn C¬ vßng C¬ b×u §Çu phô dÞch ho n C¬ däc M ng tr¾ng DÞch ho n V¸ch ng¨n gi÷a §u«i phô dÞch ho n Da b×u Hình 5.2: M t c t d c c a bìu dái và d ch hoàn Vách ng sinh tinh là m t màng ñáy có m t s l p t bào sau này s n TÕ b o Leydig & Tinh trïng mao m¹ch sinh tinh trùng (nguyên bào tinh). Cùng v i các nguyên bào tinh có hàng lo t t Xoang M ng ®¸y bào l n hơn nhi u g i là t bào Sectoli có ch c năng h tr và nuôi dư ng tinh trùng ñang hình thành khi chúng chuy n t vách ra xoang ng sinh tinh. ng này cũng ti t nhi u d ch vào xoang KÎ gi÷a ng. D ch này có vai trò quan tr ng c¸c èng TÕ b o trong vi c v n chuy n tinh trùng kh i sinh tinh Sertoli d ch hoàn ñ vào ñư ng sinh s n. Tinh trùng sau khi ñư c sinh ra trong các ng d n tinh s ñi qua m t h Hình 5.3: Lát c t ngang c a ng sinh tinh th ng ng d n ra. Trong m i d ch hoàn các ng sinh tinh cùng ñ vào kho ng 15 ng d n ra ñ ñưa tinh trùng và d ch ti t c a ng sinh tinh ñ n ph n ngoài c a d ch hoàn. Các ng d n ra n i nên trên b m t ph n ñ nh d ch hoàn và ñ vào d ch hoàn ph . D ch hoàn ñ c bi t tăng nhanh v kích thư c khi bò ñ c s p ñ n tu i thành th c, ph n ánh s thành th c và tăng v kích thư c c a các ng sinh tinh dư i tác ñ ng c a hóc môn sinh d c. D ch hoàn bò ti p t c tăng trư ng sau khi thành th c, m c dù r t ch m, và ñ t ñ n kích thư c trư ng thành vào kho ng 4-5 năm tu i. Sau 7-8 năm d ch hoàn gi m d n kích thư c. S gi m kích thư c này ch y u là do s lão hoá. Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình Chăn nuôi Trâu Bò --------------------------------------------- 118 b. D ch hoàn ph Các ng d n ra t d ch hoàn t p trung l i hình thành nên m t ng ñơn g i là d ch hoàn ph . M i d ch hoàn có m t d ch hoàn ph . C u tao d ch hoàn ph g m có ñ u, thân, ñuôi và có th s th y ñư c qua bìu dái. M c dù ch có m t ng nhưng d ch hoàn ph r t g p khúc và có chi u dài kho ng 40-60 m. D ch hoàn ph có m t s ch c năng chính ...