Giáo trình Công nghệ chế tạo máy-Lưu Đức Bình, Đại học Bách Khoa Hà Nội

Chế tạo máy là một ngành quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Phạm vi sử dụng sản phẩm của ngành chế tạo máy rất rộng rãi. Từ con tàu vũ trụ cho đến giày, dép và quần áo - tất cả những sản phẩm này đều đựơc chế tạo ra nhờ các máy móc khác nhau.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Công nghệ chế tạo máy-Lưu Đức Bình, Đại học Bách Khoa Hà Nội Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y L−u ®øc b×nh Ch−¬ng 1 c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n1.1- Më ®Çu Ngµnh ChÕ t¹o m¸y ®ãng vai trß quan träng trong viÖc s¶n xuÊt ra c¸c thiÕt bÞ,c«ng cô cho mäi ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, t¹o tiÒn ®Ò cÇn thiÕt ®Ó c¸c ngµnhnµy ph¸t triÓn m¹nh h¬n. V× vËy, viÖc ph¸t triÓn KH - KT trong lÜnh vùc C«ng nghÖchÕ t¹o m¸y cã ý nghÜa hµng ®Çu nh»m thiÕt kÕ, hoµn thiÖn vµ vËn dông c¸c ph−¬ngph¸p chÕ t¹o, tæ chøc vµ ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt. C«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y lµ mét lÜnh vùc khoa häc kü thuËt cã nhiÖm vô nghiªncøu, thiÕt kÕ vµ tæ chøc thùc hiÖn qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm c¬ khÝ ®¹t c¸c chØ tiªukinh tÕ kü thuËt nhÊt ®Þnh trong ®iÒu kiÖn quy m« s¶n xuÊt cô thÓ. Mét mÆt C«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y lµ lý thuyÕt phôc vô cho c«ng viÖc chuÈn bÞs¶n xuÊt vµ tæ chøc s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ nhÊt. MÆt kh¸c, nã lµ m«n häc nghiªn cøuc¸c qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c bÒ mÆt chi tiÕt vµ l¾p r¸p chóng thµnh s¶n phÈm. C«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y lµ mét m«n häc liªn hÖ chÆt chÏ gi÷a lý thuyÕt vµ thùctiÔn s¶n xuÊt. Nã ®−îc tæng kÕt tõ thùc tÕ s¶n xuÊt tr¶i qua nhiÒu lÇn kiÓm nghiÖm ®Ókh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt, råi ®−îc ®em øng dông vµo s¶n xuÊt ®Ó gi¶iquyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tÕ phøc t¹p h¬n, khã kh¨n h¬n. V× thÕ, ph−¬ng ph¸p nghiªncøu C«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y ph¶i lu«n liªn hÖ chÆt chÏ víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thùc tÕ. Ngµy nay, khuynh h−íng tÊt yÕu cña ChÕ t¹o m¸y lµ tù ®éng hãa vµ ®iÒu khiÓnqu¸ tr×nh th«ng qua viÖc ®iÖn tö hãa vµ sö dông m¸y tÝnh tõ kh©u chuÈn bÞ s¶n xuÊttíi khi s¶n phÈm ra x−ëng. §èi t−îng nghiªn cøu cña C«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y lµ chi tiÕt gia c«ng khi nh×ntheo khÝa c¹nh h×nh thµnh c¸c bÒ mÆt cña chóng vµ quan hÖ l¾p ghÐp chóng l¹i thµnhs¶n phÈm hoµn chØnh. §Ó lµm c«ng nghÖ ®−îc tèt cÇn cã sù hiÓu biÕt s©u réng vÒ c¸c m«n khoa häcc¬ së nh−: Søc bÒn vËt liÖu, Nguyªn lý m¸y, Chi tiÕt m¸y, M¸y c«ng cô, Nguyªn lýc¾t, Dông cô c¾t v.v... C¸c m«n häc TÝnh to¸n vµ thiÕt kÕ ®å g¸, ThiÕt kÕ nhµ m¸y c¬khÝ, Tù ®éng hãa qu¸ tr×nh c«ng nghÖ sÏ hç trî tèt cho m«n häc C«ng nghÖ chÕ t¹om¸y vµ lµ nh÷ng vÊn ®Ò cã quan hÖ kh¨ng khÝt víi m«n häc nµy. M«n häc C«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y kh«ng nh÷ng gióp cho ng−êi häc n¾m v÷ngc¸c ph−¬ng ph¸p gia c«ng c¸c chi tiÕt cã h×nh d¸ng, ®é chÝnh x¸c, vËt liÖu kh¸c nhauvµ c«ng nghÖ l¾p r¸p chóng thµnh s¶n phÈm, mµ cßn gióp cho ng−êi häc kh¶ n¨ngph©n tÝch so s¸nh −u, khuyÕt ®iÓm cña tõng ph−¬ng ph¸p ®Ó chän ra ph−¬ng ph¸p giac«ng thÝch hîp nhÊt, biÕt chän qu¸ tr×nh c«ng nghÖ hoµn thiÖn nhÊt, vËn dông ®−îc küthuËt míi vµ nh÷ng biÖn ph¸p tæ chøc s¶n xuÊt tèi −u ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. Môc ®Ých cuèi cïng cña C«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y lµ nh»m ®¹t ®−îc: chÊtl−îng s¶n phÈm, n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Khoa C¬ khÝ - Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa 1 Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y L−u ®øc b×nh1.2- qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ qu¸ tr×nh c«ng nghÖ 1.2.1- Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt Nãi mét c¸ch tæng qu¸t, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh con ng−êi t¸c ®éng vµotµi nguyªn thiªn nhiªn ®Ó biÕn nã thµnh s¶n phÈm phôc vô cho lîi Ých cña con ng−êi. §Þnh nghÜa nµy rÊt réng, cã thÓ bao gåm nhiÒu giai ®o¹n. VÝ dô, ®Ó cã mét s¶nphÈm c¬ khÝ th× ph¶i qua c¸c giai ®o¹n: Khai th¸c quÆng, luyÖn kim, gia c«ng c¬ khÝ,gia c«ng nhiÖt, l¾p r¸p v.v... NÕu nãi hÑp h¬n trong mét nhµ m¸y c¬ khÝ, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh tænghîp c¸c ho¹t ®éng cã Ých ®Ó biÕn nguyªn liÖu vµ b¸n thµnh phÈm thµnh s¶n phÈm cãgi¸ trÞ sö dông nhÊt ®Þnh, bao gåm c¸c qu¸ tr×nh chÝnh nh−: ChÕ t¹o ph«i, gia c«ng c¾tgät, gia c«ng nhiÖt, kiÓm tra, l¾p r¸p vµ c¸c qu¸ tr×nh phô nh−: vËn chuyÓn, chÕ t¹odông cô, söa ch÷a m¸y, b¶o qu¶n trong kho, ch¹y thö, ®iÒu chØnh, s¬n lãt, bao b×,®ãng gãi v.v... TÊt c¶ c¸c qu¸ tr×nh trªn ®−îc tæ chøc thùc hiÖn mét c¸ch ®ång bé nhÞpnhµng ®Ó cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®−îc liªn tôc. Sù ¶nh h−ëng cña c¸c qu¸ tr×nh nªu trªn ®Õn n¨ng suÊt, chÊt l−îng cña qu¸ tr×nhs¶n xuÊt cã møc ®é kh¸c nhau. ¶nh h−ëng nhiÒu nhÊt ®Õn chÊt l−îng, n¨ng suÊt cñaqu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ nh÷ng qu¸ tr×nh cã t¸c ®éng lµm thay ®æi vÒ tr¹ng th¸i, tÝnh chÊtcña ®èi t−îng s¶n xuÊt, ®ã chÝnh lµ c¸c qu¸ tr×nh c«ng nghÖ. 1.2.2- Qu¸ tr×nh c«ng nghÖ Qu¸ tr×nh c«ng nghÖ lµ mét phÇn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, trùc tiÕp lµm thay ®æitr¹ng th¸i vµ tÝnh chÊt cña ®èi t−îng s¶n xuÊt. §èi víi s¶n xuÊt c¬ khÝ, sù thay ®æi tr¹ng th¸i vµ tÝnh chÊt bao gåm: - Thay ®æi tr¹ng th¸i h×nh häc (kÝch th−íc, h×nh d¸ng, vÞ trÝ t−¬ng quangi÷a c¸c bé phËn cña chi tiÕt...) - Thay ®æi tÝnh chÊt (tÝnh chÊt c¬ lý nh− ®é cøng, ®é bÒn, øng suÊt d−...) * Q ...