Giáo trình Đại cương Lý luận dạy học Sinh học - Nguyễn Phúc Chỉnh

Giáo trình Đại cương Lý luận dạy học Sinh học trình bày kết cấu nội dung được chia làm 8 chương chính: chương 1 phương pháp nghiên cứu của lý luận dạy học sinh học, chương 2 dạy học sinh học trong nền kinh tế tri thức, chương 3 các nguyên tắc dạy học sinh học, chương 4 chương trình và sách giáo khoa sinh học ở trường phổ thông, chương 5 phương pháp dạy học sinh học, chương 6 phương tiện dạy học sinh học, chương 7 tổ chức dạy học sinh học ở trường phổ thông, chương 8 đo lường đánh giá và kiểm định chất lượng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Đại cương Lý luận dạy học Sinh học - Nguyễn Phúc Chỉnh NGUYỄN PHÚC CHỈNH ĐẠI CƯƠNGLÝ LUẬN DẠY HỌC SINH HỌC NĂM 2012 1 MỤC LỤCChương 1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA LÝ LUẬN DẠY HỌCSINH HỌC1. 1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết1.2. Phương pháp thực nghiệm sư phạm1.3. Ứng dụng tin học để xử lý số liệu1.4. Quy trình tổ chức một đề tài nghiên cứu khoa họcChương 2. DẠY HỌC SINH HỌC TRONG NỀN KINH TẾ TRI THỨC2.1. Thế nào là nền kinh tế tri thức?2.2. Vai trò của sinh học trong nền kinh tế tri thức.2.3. Người giáo viên sinh học trong nền kinh tế tri thứcChương 3. CÁC NGUYÊN TẮC DẠY HỌC SINH HỌC3.1. Nguyên tắc tiếp cận cấu trúc - hệ thống.3.2. Nguyên tắc trực quan.3.3. Nguyên tắc lấy không gian bù thời gian3.4. Nguyên tắc tích hợpChương 4. CHƯƠNG TRÌNH VÀ SÁCH GIÁO KHOA SINH HỌC ỞTRƯỜNG PHỔ THÔNG4.1. Chương trình và sách giáo khoa sinh học ở một số nước trên thế giới4.2. Chương trình và sách giáo khoa sinh học ở Việt nam4.4. Phát triển chương trình và sách giáo khoa Sinh họcChương 5. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC SINH HỌC5.1. Cơ sở phương pháp luận dạy học- Các bình diện lý luận dạy học- Mối quan hệ giữa các thành phần của quá trình dạy học- Khái niệm về phương pháp dạy học5.2. Mô hình dạy học tương tác lấy Giáo viên làm trung tâm- Giới thiệu và giải thích.- Giảng dạy trực tiếp.- Giảng dạy khái niệm.5.3. Mô hình dạy học tương tác lấy Học sinh làm trung tâm 2- Học tập mang tính hợp tác.- Dạy học theo vấn đề.- Thảo luận trong lớp (tương tác nhóm).- Dạy học định hướng hành động- Dạy học theo dự án5.4. Các kỹ thuật dạy học sinh học- Các kỹ thuật liên kết suy nghĩ.- Các kỹ thuật thông tin phản hồi.Chương 6. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC SINH HỌC6.1. Các loại phương tiện dạy học - đa phương tiện6.2. Phương tiện dạy học và lý thuyết học tập.6.3. Các đặc điểm của phương tiện dạy học .6.4. Dạy học với phương tiện điện tử (E-Learning)Chương 7. TỔ CHỨC DẠY HỌC SINH HỌC Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG7.1. Kế hoạch giáo viên7.2. Học tập cộng đồng và động lực học sinh.7.3. Quản lý lớp học7.4. Lãnh đạo trường học và sự hợp tácChương 8. ĐO LƯỜNG, ĐÁNH GIÁ VÀ KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG8.1. Đánh giá học sinh- Các hình thức kiểm tra đánh giá trong dạy học sinh học.- Kỹ thuật trắc nghiệm trong dạy học sinh học.- Các chuẩn đánh giá học sinh8.2. Đánh giá giáo viên- Các tiêu chuẩn đánh giá giờ dạy tốt.- Chuẩn giáo dục.8.3. Kiểm định chất lượng giáo dục 3 MỞ ĐẦU Trong chương trình đào tạo giáo viên Sinh học, môn “Phương pháp dạyhọc sinh học” (PPDHSH) có vai trò quan trọng trong việc hình thành nghềcho sinh viên. Ở Việt Nam, môn học này đã từng có những tên gọi khác nhau.Trong những năm 60 của thế kỷ XX, môn học này được gọi là Giáo học pháp(theo cách gọi của Trung quốc), sau đó gọi là Phương pháp dạy học sinh học(cách gọi của Liên xô). Trong thập kỷ 70 của thế kỷ XX lại đổi tên thành Lýluận dạy học sinh học. Từ năm học 1996 – 1997, theo chương trình của BộGiáo dục và Đào tạo môn học này chính thức có tên là Phương pháp dạy họcsinh học. Hiện nay, một số trường đều gọi môn học này là Lý luận và Phươngpháp dạy học sinh học. Việc gọi tên môn học phản ánh trình độ phát triển củamôn khoa học tương ứng và tuỳ thuộc vào mục tiêu của môn học trong từnggiai đọan lịch sử nhất định. Nội dung Lý luận và Phương pháp dạy học Sinh học gồm hai phần: Phầnthứ nhất là phần lý luận chung (Đại cương PPDH sinh học) nghiên cứu nhữngnguyên tắc chung, những quy luật cơ bản của việc xây dựng nội dung chươngtrình, những vấn đề lý luận của PPDH sinh học ở trường phổ thông.v.v.. Phầnthứ hai là phần PPDH cụ thể (PPDH các phân môn của sinh học ở trường phổthông) ví dụ PPDH thực vật học, PPDH động vật học, PPDH sinh học tếbào.v.v… Giáo trình này trình bày những vấn đề chung mang tính chất lý luận vềdạy học Sinh học nên gọi là “Đại cương Lý luận dạy học sinh học”, còn cácgiáo trình về PPDH cụ thể gồm “Dạy học Sinh học ở trường trung học cơ sở”và “Dạy học Sinh học ở trường phổ thông”.MỤC ĐÍCH VÀ ĐỐI TƯỢNG Giáo trình Đại cương Lý luận dạy học Sinh học dành cho sinh viên cáchệ được đào tạo để trở thành giáo viên Sinh học ở trường trung học phổthông. Giáo trình cũng dành cho các giáo viên Sinh học ở trường phổ thôngtham khảo để nâng cao trình độ lý luận dạy học. Các học viên Cao học vànghiên cứu sinh cũng có thể tham khảo để viết luận văn, luận án. Giáo trình này tập trung nghiên cứu các mô hình chung, chiến lược, vàchiến thuật áp dụng cho việc giảng dạy Sinh học. Mặc dù, giáo trình dành chonhững đối tượng khác nhau sử dụng. Nhưng hầu hết các đối tượng sử dụngđều có thể chia sẻ những mục tiêu chung sau: • Phát triển các mô hình dạy học cơ bản, các chiến lược và chiến thuậtdạy học Sinh học; • Hiểu được nền tảng lý thuyết đằng sau hoạt động d ...