Giáo trình DỰ BÁO THỦY VĂN BIỂN - Chương 1

LỜI GIỚI THIỆUGiáo trình “Dự báo thủy văn biển” nhằm cung cấp cho sinh viên hải dương học những khái niệm và nguyên lý cơ bản xây dựng những dự báo về những đặc trưng chế độ thủy văn các biển và đại dương. Phần mở đầu và chương 1 nêu lên những nhiệm vụ và tầm quan trọng của các dịch vụ thông tin thủy văn cho các hoạt động kinh tế, khái quát các nguồn dữ liệu mà nhà hải dương học có thể thu thập khi hình thành các tài liệu phục vụ thông tin và làm...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình DỰ BÁO THỦY VĂN BIỂN - Chương 1 LỜI GIỚI THIỆU Giáo trình “Dự báo thủy văn biển” nhằm cung cấp cho sinh viên hải dương học những kháiniệm và nguyên lý cơ bản xây dựng những dự báo về những đặc trưng chế độ thủy văn các biển vàđại dương. Phần mở đầu và chương 1 nêu lên những nhiệm vụ và tầm quan trọng của các dịch vụ thôngtin thủy văn cho các hoạt động kinh tế, khái quát các nguồn dữ liệu mà nhà hải dương học có thểthu thập khi hình thành các tài liệu phục vụ thông tin và làm dự báo. Ở đây cũng mô tả về nội dungvà những đặc điểm của mỗi dạng dữ liệu theo nghĩa lợi dụng nó khi xây dựng các phương pháp dựbáo. Chương 2 giới thiệu những nguyên lý vật lý và những phương pháp chung nhất để xây dựngcác mô hình dự báo. Thủ tục phân tích hồi quy với tư cách là công cụ chủ yếu để nhận các phươngtrình dự báo được xét chi tiết. Phần còn lại của chương 2 mô tả những cách đánh giá chất lượng cácphương pháp dự báo. Vì phần lớn các sơ đồ dự báo những tham số thủy văn biển dựa trên tương tác đại dương khíquyển, các chương 3 và 4 mô tả những phương pháp tính tới hoàn lưu khí quyển, đặc điểm của cáctrường khí áp, trường gió và các hợp phần cân bằng nhiệt, trong đó chú trọng những phương phápthể hiện giải tích các trường khí tượng và hải văn. Các chương từ 5 đến 8 giành tổng quan những phương pháp cụ thể được dùng rộng rãi để dựbáo từng tham số động lực và nhiệt độ nước đại dương. Một số ví dụ về dự báo dài hạn và những giả thiết, những phát hiện của các nhà khoa học nổitiếng về những biến động dao động chung của hệ thống khí quyển − đại dương như là cơ sở của dựbáo siêu hạn được giới thiệu trong chương 9. Cuốn sách này được viết dựa theo cuốn sách giáo khoa cùng tên của các tác giả K. I.Kyđriavaia, E. I. Seriakov và L. I. Scriptunova, xuất bản năm 1974 và cuốn cẩm nang “Hướng dẫnvề dự báo thủy văn biển” năm 1994 của Viện Nghiên cứu Khoa học Khí tượng Thủy văn Liên bangNga. 4 MỞ ĐẦU1. NHỮNG NHIỆM VỤ VÀ Ý NGHĨA PHỤC VỤ THỦY VĂN CHO CÁC CƠ SỞ KINH TẾ P h ụ c v ụ k hí t ượ ng th ủ y v ă n cho các l ĩ nh v ự c có liên quan đ ế n bi ể n c ủ a kinh t ếl à nhi ệ m v ụ c ơ b ả n c ủ a công tác ph ụ c v ụ d ự b áo bi ể n mà l ị ch s ử p hát tri ể n c ủ a nóluôn luôn g ắ n li ề n v ớ i nh ữ ng ho ạ t đ ộ ng c ủ a con ng ườ i. V ớ i s ự p hát tri ể n c ủ a hàngh ả i, xây d ự ng th ủ y công trình ở b i ể n, nh ữ ng đ òi h ỏ i v ề p h ụ c v ụ t h ủ y v ă n cho cácc ơ s ở k i nh t ế n h ư c ác tài li ệ u t ổ ng quan, nh ữ ng thông tin và d ự b áo th ủ y v ă n càngngày càng t ă ng và thay đ ổ i v ề n ộ i dung, ch ấ t l ượ ng và hình th ứ c. Thông th ườ ng ng ườ i phân lo ạ i t ài li ệ u t ổ ng quan g ồ m nh ữ ng ki ế n th ứ c v ềt r ạ ng thái c ủ a bi ể n ở n h ữ ng th ờ i gian đ ã qua, t hông tin l à tr ạ ng thái c ủ a bi ể n trongth ờ i gian hi ệ n t ạ i, còn d ự b áo l à nh ữ ng thông tin, nh ữ ng nh ậ n đ ị nh có c ơ s ở k hoah ọ c v ề t r ạ ng thái c ủ a bi ể n trong t ươ ng lai. T ấ t c ả c ác d ạ ng ph ụ c v ụ t h ủ y v ă n nàyđ ề u có ý ngh ĩ a to l ớ n đ ố i v ớ i hàng h ả i, ngành đ ánh b ắ t h ả i s ả n, xây d ự ng th ủ y côngtrình và phòng th ủ đ ấ t n ướ c. Đ ố i v ớ i m ộ t n ướ c có ngành giao thông đ ườ ng bi ể n và đ ộ i tàu đ ánh cá pháttri ể n, có nhi ề u h ả i c ả ng... thì d ĩ n hiên nh ữ ng đ òi h ỏ i ph ụ c v ụ t h ủ y v ă n bi ể n c àngnhi ề u và công tác nghiên c ứ u ch ế đ ộ t h ủ y v ă n c ủ a các bi ể n và đ ạ i d ươ ng càng m ởr ộ ng. M ỗ i ngành kinh t ế , m ỗ i ho ạ t đ ộ ng c ủ a con ng ườ i trên bi ể n đ òi h ỏ i nh ữ ng d ạ ngtài li ệ u khác nhau v ề b i ể n. N ế u nh ư đ ể t hi ế t k ế c ác công trình k ỹ t hu ậ t trên bi ể n vàven b ờ b i ể n ng ườ i ta c ầ n nh ữ ng tài li ệ u v ề c h ế đ ộ n hi ề u n ă m (các giá tr ị t rungbì nh, c ự c đ ạ i, c ự c ti ể u c ủ a các y ế u t ố k hí t ượ ng, v ậ t lý th ủ y v ă n, t ầ n s ố l ặ p l ạ i c ủ achúng), thì đ ố i v ớ i hàng h ả i, d ẫ n d ắ t tàu, l ắ p đ ặ t các h ệ t h ố ng k ỹ t hu ậ t trong bi ể n,ng ườ i ta c ầ n c ả n h ữ ng thông tin th ờ i ti ế t đ ang có c ủ a bi ể n l ẫ n nh ữ ng d ự b áo v ềc ác y ế u t ố t h ủ y v ă n bi ể n nh ư s óng, dòng ch ả y... và nh ữ ng d ự b áo này th ườ ng c ó ýngh ĩ a l ớ n h ơ n. Ngày nay, bên c ạ nh vi ệ c đ ả m b ả o an toàn ch ạ y tàu trên bi ể n, ng ườ i ta cònquan tâm t ớ i hi ệ u qu ả c ao nh ấ t c ủ a m ỗ i chuy ế n ch ạ y tàu. T ạ i các n ướ c có ngànhkinh t ế g iao thông bi ể n phát tri ể n nh ư A nh, M ỹ , Nga... ngành ph ụ c v ụ t h ủ y v ă n cònđ ả m nh ậ n c ả d ị ch v ụ đ ả m b ả o nh ữ ng đ ườ ng b ơ i t ố i ư u cho các tàu vi ễ n d ươ ng. Đ âylà m ộ t h ình th ứ c ph ụ c v ụ t h ủ y v ă n m ớ i và h ứ a h ẹ n, đ ang phát tri ể n m ạ nh m ẽ . Đ ồ ...