Giáo trình Dung sai – Đo lường kỹ thuật (Nghề: Cắt gọt kim loại - Cao đẳng nghề): Phần 2 - Tổng cục Dạy nghề

Giáo trình "Dung sai – Đo lường kỹ thuật (Nghề: Cắt gọt kim loại - Cao đẳng nghề)" nhằm giúp học viên trình bày được bản chất của tính đổi lẫn trong lắp ghép; giải thích được hệ thống dung sai lắp ghép theo TCVN 2244 - 2245; -vận dụng được để tra, tính toán dung sai kích thước, dung sai hình dạng và vị trí, độ nhám bề mặt và dung sai lắp ghép các mối ghép thông dụng. Phần 2 của giáo trình gồm những nội dung về: dung sai chi tiết điển hình; chuỗi kích thước; cơ sở đo lường kỹ thuật; dụng cụ đo có khắc vạch - dụng cụ đo có mặt số; ca líp; dụng cụ đo góc; máy đo;... Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Dung sai – Đo lường kỹ thuật (Nghề: Cắt gọt kim loại - Cao đẳng nghề): Phần 2 - Tổng cục Dạy nghề 83 CHƯƠNG 6 DUNG SAI CHI TIẾT ĐIỂN HÌNH Mã chương: MH11- 06 Giới thiệu : Mối ghép ổ lăn, mối ghép then, ren được sử dụng phổ biến trong các thiết bị dụng cụ, dùng nối ghép các chi tiết trên trục, để bắt chặt, truyền lực, truyền mô men xoắn..... Sự hoàn thiện không ngừng của các thiết bị dụng cụ đòi hỏi phải nâng cao độ chính xác chế tạo các chi tiết bằng cách giảm dung sai gia công và biết cách chọn kiểu lắp cho mối ghép. Mục tiêu: - Xác định được dung sai các chi tiết điển hình và các kích thước cần chú ý khi chế tạo; - Giải thích được các thông số về dung sai của một số chi tiết điển hình; - Chọn được kiểu lắp cho các mối ghép điển hình; - Tra thành thạo các bảng tra dung sai lắp ghép các chi tiết điển hình; - Ghi và giải thích được kí hiệu các chi tiết điển hình trên bản vẽ; - Rèn luyện tính cẩn thận, chính xác khi tra bảng, ghi và giải thích kí hiệu, chủ động và tích cực sáng tạo trong học tập. Nội dung chính: Thời gian (giờ) Hình thức Mục/Tiểu mục giảng dạy T.Số LT TH/BT KT* 1. Dung sai ren 2 2 0 1.1. Khái niệm 0.2 0.2 0 LT 1.2. Các kích thước cơ bản của ren tam 0.8 0.8 0 LT giác hệ mét 1.3. Hệ thống dung sai ren tam giác hệ mét 1 1 0 LT 2. Dung sai lắp ghép then và then hoa 2 2 0 2.1. Dung sai lắp ghép then bằng 1 1 0 LT 2.2. Dung sai lắp ghép then hoa 1 1 0 LT 3. Dung sai lắp ghép ổ lăn 2 2 0 3.1. Khái niệm 0.2 0.2 0 LT 3.2. Kích thước cơ bản của ổ lăn 0.8 0.8 0 LT 3.3. Dung sai lắp ghép ổ lăn 1 1 0 LT 4. Bài tập 2 2 0 BT 84 1. Dung sai ren Mục tiêu: - Trình bày được các yếu tố kích thước cơ bản, dung sai kích thước của ren vít, đai ốc trong lắp ghép ren; - Giải thích được kí hiệu, tra được trị số sai lệch, dung sai kích thước ren; - Cẩn thận, chính xác khi giải thích và tra bảng, chủ động và tích cực sáng tạo trong học tập. 1.1. Khái niệm Mối ghép ren được sử dụng phổ biến trong các thiết bị dụng cụ để nối ghép các chi tiết với nhau, để kẹp chặt chi tiết (đai ốc vặn vào bu lông), để truyền chuyển động và truyền lực (vít me đai ốc trong máy công cụ, vít đai ốc trong ê tô, kích). Tùy theo dạng ren mà người ta phân ra: mối ghép ren dạng răng tam giác, hình thang, chữ nhật… Theo chức năng mối ghép ta phân ra: ren kẹp hệ mét và ren Anh, ren truyền động. Trong phạm vi môn học này ta chỉ xét hai loại phổ biến là: ren kẹp chặt hệ mét và ren truyền động dạng răng hình thang (ren hình thang). 1.2. Các kích thước cơ bản của ren tam giác hệ mét Các yếu tố kích thước cơ bản của ren được trình bày theo TCVN2248 - 77. Trên hình 6.1 là mặt cắt dọc theo trục của ren để thể hiện prôfin ren của mối ghép. Chi tiết bao là đai ốc, chi tiết bị bao là bulông (vít). Ren đai ốc còn gọi là ren trong, ren bulông còn gọi là ren ngoài. Các thông số cơ bản của ren là: - Đường kính ren: + Đường kính ngoài ( d, D); + Đường kính trong (d1, D1); + Đường kính trung bình (d2, D2). - Bước ren: P - Góc prôfin ren: α α = 600 với ren hệ mét. α = 550 với ren hệ Anh. - D: Đường kính ngoài của ren trong(đai ốc). Hình 6.1 - d: Đường kính ngoài của ren ngoài (bulông). 85 - D2: Đường kính trung bình của ren ngoài. N: Chiều dài vặn ren trong nhóm - d2: Đường kính trung bình bình thường. của ren trong. H1: Chiều cao làm việc của prôfin ren. - D1: Đường kính trong của H: Chiều cao của prôfin gốc. ren trong. S: Chiều dài vặn ren nhóm ngắn. - d1: Đường kính trong của L: Chiều dài vặn ren nhóm dài ren ngoài. 1.3. Hệ thống dung sai ren tam giác hệ mét Dung sai kích thước ren: khác với lắp ghép trụ trơn, ảnh hưởng đến tính lắp lẫn của ren không chỉ có kích thước đường kính mà còn có cả bước ren (p) và góc prôfin ren (α). Nhưng khi phân tích ảnh hưởng sai số bước ren và góc prôfin ren, người ta đã quy lượng ảnh hưởng của chúng về phương của đường kính trung bình gọi là: - Lượng bù hướng kính của đường kính trung bình cho sai số bước ren: fP. Trị số của nó đước tính theo công thức: fP = 1,732.Pn (6.1) Pn : là sai số tích lũy n bước ren. - Lượng bù hướng kính của đường kính trung bình cho sai số góc prôfin ren, fα . Trị số của nó được tính theo công thức:  fα = 0,36. P.  (m) (6.2) 2 Với P tính theo mm. Đường kính trung bình có tính đến ảnh hưởng của sai số bước và góc prôfjn ren được gọi là ( đường kính trung bình biểu kiến) , (d’2 , D’2) . Trị số của chúng được tính theo công thức sau: ...