Giáo trình Giáo dục học (Dùng cho ngành GD Mầm non, hệ từ xa): Phần 1

Phần 1 Giáo trình Giáo dục học (Dùng cho ngành GD Mầm non, hệ từ xa) trình bày những vấn đề chung của giáo dục học như giáo dục học là một khoa học, giáo dục và sự phát triển nhân cách, mục đích và nhiệm vụ giáo dục, một số tư tưởng giáo dục trong lịch sử giáo dục thế giới và nội dung phần lý luận dạy học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Giáo dục học (Dùng cho ngành GD Mầm non, hệ từ xa): Phần 1 TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH -----------------***----------------- PGS.TS. Nguyễn Thị Hường GIÁO DỤC HỌC(Dùng cho ngành GD Mầm non, hệ Từ xa) Vinh 2011 1 Phần 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG CỦA GIÁO DỤC HỌC Chương 1: GIÁO DỤC HỌC LÀ MỘT KHOA HỌC 1. GIÁO DỤC LÀ MỘT HIỆN TƯỢNG XÃ HỘI ĐẶC BIỆT 1. Nguồn gốc của giáo dục Từ khi xuất hiện trên trái đất, để tồn tại và phát triển con người phải nhậnthức thế giới khách quan. Trong quá trình nhận thức thế giới khách quan, con ngườidần dần tích luỹ được những kinh nghiệm lao động và chinh phục tự nhiên. Từ đónảy sinh nhu cầu truyền thụ những kinh nghiệm đã tích luỹ được cho nhau. Đâychính là nguồn gốc phát sinh của hiện tượng giáo dục. Trong buổi đầu, giáo dục xuất hiện như một hiện tượng tự phát, diễn ra đơngiản theo lối quan sát – bắt chước, về sau giáo dục trở thành một hoạt động có ýthức. Con người dần dần biết xác định mục đích, hoàn thiện nội dung và tìm ra cácphương thức để tổ chức quá trình giáo dục một cách có hiệu quả. Ngày nay, giáo dục đã trở thành một hoạt động được tổ chức đặc biệt, đạt tớitrình độ cao. 2. Các tính chất của giáo dục. Phân tích hiện tượng giáo dục trong lịch sử nhân loại trên tất cả các phươngdiện, có thể thấy các tính chất sau đây của nó: 2.1. Giáo dục là một hiện tượng chỉ có ở loài người. Giáo dục xuất hiện cùng với sự xuất hiện của con người trên trái đất. Bảnchất của giáo dục là sự truyền đạt và lĩnh hội những kinh nghiệm xã hội giữa cácthế hệ với nhau. Giáo dục là một phương thức để duy trì và phát triển xã hội loàingười. 2.2. Giáo dục có tính phổ biến và vĩnh hằng Giáo dục là một phạm trù phổ biến vì có con người là có giáo dục. Giáo dụctồn tại ở tất cả các chế độ xã hội, thể chế chính trị, trong mọi thời đại, mọi giai đoạnlịch sử. Giáo dục gắn liền với nhu cầu tái sản xuất sức lao động cho xã hội. - Giáo dục là một phạm trù vĩnh hằng vì nó tồn tại mãi mãi với loài người,chỉ khi nào không tồn tại loài người thì mới mất đi hiện tượng giáo dục . 2.3. Giáo dục có tính lịch sử, tính giai cấp Giáo dục ra đời theo nhu cầu của lịch sử- xã hội. Giáo dục một mặt phản ánhtrình độ phát triển của lịch sử, bị quy định bởi trình độ phát triển của lịch sử. Mặtkhác, nó lại tác động tích cực vào sự phát triển của lịch sử. Ở mỗi giai đoạn pháttriển lịch sử lại đặt ra những yêu cầu nhất định đối với giáo dục. Trong xã hội có giai cấp, giáo dục được sử dụng như một công cụ để duy trìvà bảo vệ quyền lợi cho giai cấp thống trị. Giai cấp thống trị đã thực hiện quyềnthống trị của mình đối với giáo dục thông qua mục đích, nội dung và phương phápgiáo dục. 2.4. Giáo dục có tính nhân văn, tính dân tộc. Bất cứ thời đại nào, chế độ xã hội thì nào mục đích của giáo dục là hìnhthành nhân cách cho thế hệ trẻ, đào tạo họ trở thành những người có ích cho xã hội. 2Chính vì vậy giáo dục mang tính nhân văn, nó phản ánh những giá trị văn hoá, đạođức, thẩm mỹ chung nhất của nhân loại. Tuy nhiên, mỗi quốc gia, mỗi nước đều cótruyền thống, bản sắc văn hoá riêng. Cho nên nền giáo dục ở mỗi nước cũng cónhững nét độc đáo, những sắc thái riêng. Nền giáo dục Việt Nam hiện nay mang đậm bản sắc của dân tộc Việt Nam. 3. Các chức năng của giáo dục Giáo dục là một hiện tượng xã hội đặc biệt, là phương thức để tồn tại và pháttriển của xã hội loài người. Điều này thể hiện ở ba chức năng cơ bản của giáo dụcsau: 3.1. Chức năng kinh tế – sản xuất. Chức năng kinh tế của giáo dục thể hiện đầy đủ nhất trong đào tạo nhân lực,chuẩn bị một lớp người lao động trẻ cho xã hội 3.2. Chức năng chính trị – xã hội. Giáo dục thực hiện chức năng chính trị – xã hội thông qua việc đào tạo ranhững con người đáp ứng yêu cầu của xã hội. Đó là những con người phát triểntoàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, có ý thức chínhtrị nhất định. Mặt khác, GD tác động đến cấu trúc xã hội (các tầng lớp, các giai cấp), gópphần làm cho cấu trúc XH trở nên thuần nhất. 3.3. Chức năng tư tưởng - văn hoá. GD có tác dụng to lớn trong việc xây dựng một hệ tư tưởng chi phối toànXH, xây dựng lối sống phổ biến trong toàn XH, xây dựng một trình độ văn hoá choXH. Chức năng tư tưởng văn hoá của giáo dục còn được thể hiện ở chỗ giáo dụcgóp phần vào việc bảo tồn, phát triển nền văn hóa xã hội, giữ gìn, phát huy truyềnthống và bản sắc dân tộc. Do có những chức năng trên mà ngày nay, giáo dục đã được nhìn nhận như“chiếc chìa khoá để mở cửa vào tương lai”, là con đường quan trọng nhất để pháttriển KT-XH. Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, Đảng ta đã xác định GD - ĐT là quốcsá ...