Giáo trình Hạ Glucose Máu

Hạ glucose máu còn được gọi là hạ đường huyết (HĐH), để diễn đạt những biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng xảy ra đối với cơ thể người khi nồng độ glucose huyết tương tĩnh mạch
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Hạ Glucose Máu Hạ Glucose Máu I. ĐỊNH NGHĨA: Hạ glucose máu còn được gọi là hạ đường huyết (HĐH), để diễn đạt nhữngbiểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng xảy ra đối với cơ thể người khi nồng độ glucosehuyết tương tĩnh mạch - Quá liều sulfamide hạ đường máu, thuốc có tác dụng kéo dài (Chlopropamidecó thời gian bán hủy >35h…) Đặc biệt BN có thương tổn gan, thận, người lớn tuổi dễcó nguy cơ HĐH. - Các nguyên nhân khác: + Stress: khi bị stress (bệnh tật, nhiễm trùng, phẫu thuật…) thường tăng liềuinsulin để cân bằng đường máu. Khi stress chấm dứt cần phải giảm liều. + Suy vỏ thượng thận (bệnh Addison) gây HĐH vì thế cần giảm liều insulin. + Bệnh lý dạ dày ĐTĐ: bệnh lý thần kinh thực vật các tạng làm dạ dày giảmtrương lực làm chậm đưa thức ăn từ dạ dày vào ruột, nguy cơ hạ đường sau ăn ở BNsử dụng insulin. + Thai nghén. Nhu cầu tiêu thụ đường tăng trong thai nghén vì thế cần giảmliều insulin trong 3 tháng đầu. + Suy thận: Làm giáng hoá insulin và thuốc HĐH bị kéo dài. +Thuốc dùng phối hợp: BN ĐTĐ có phối hợp thuốc điều trị như: Allopurinol,ức chế beta, clofibrate, cimetidine, thuốc chống đông, hydralazine, indomethacine,Maleate de perhexilline, miconazole, phenolbarbitale phenylbutazole, probenecide,salycile, sulfamide chống nhiễm khuẩn, IMAO.quinine, quinidine, úc chế men chuyển,disopyramide, tricycliques, propoxyphene, octreotide, tetracycline, mebendazole, cibenzoline, stanozolol, fluoxetine, ethanol, sertaline,tromethamirne, gancilovir, lithium, temafloxacilline. + HĐH giả (dùng lén lút insulin và các thuốc HĐH): liên quan đến BN có bệnhlý tâm thần phối hợp. + HĐH tự miễn. Có kháng thể kháng insulin. HĐH xảy ra 3 – 4h sau ăn vàđược quy cho sự phân ly giữa phức hợp miễn dịch kháng thể & insulin làm phóngthích insulin tự do… HĐH tự miễn do tích luỹ số lượng kháng thể lớn có khả năngphản ứng với insulin nội sinh, đã được ghi nhận ở BN lymphoma, đa u tuỷ, hội chứnglupus, trong đó paraprotein và kháng thể phản ứng chéo với insulin. HĐH do kháng thể kháng thụ thể insulin tương đối hiếm, BN này có thời kỳ đềkháng insulin và chứng gai đen (acanthosis nigricans). Hạ glucose máu cũng được ghi nhận sự đáp ứng với điều trị glucocorticoid màkhông thấy trong lọc huyết tương và ức chế miễn dịch. - HĐH do dùng Pentamydine: Loại thuốc dùng điều trị nhiễm khuẩnPneumocystic carinii ở BN AIDS, thuốc làm tăng insulin cấp do tác dụng trên tế bàobeta (10 – 20% BN). - U tế bào beta tuyến tuỵ 1.2 HĐH lúc đói không cường insulin. 1.2.1. Các rối loạn phối hợp với giảm lưu lượng glucose ở gan. - Do mất một số lượng tế bào gan như teo gan vàng cấp, nhiễm độc gan cấp. - Do rối loạn cung cấp acid amin đến gan (chán ăn thần kinh, nhịn đói lâu ngày,hội chứng urê máu cao, suy vỏ thượng thận). - Do bất thường chuyển hoá glucose ở trẻ sơ sinh (thiếu men thoái biếnglycogen, men tân sinh glucose). 1.2.2. HĐH do rượu Rượu (ethanol) chuyển hoá tại gan nhờ NAD và xúc tác bởi ethanoldehydrogenase. Vì thế dùng rượu lâu ngày làm giảm lượng NAD ở gan. Đây là chấtcần thiết trong phản ứng tân sinh đường. HĐH do rượu do giảm tân sinh đường kèmgiảm nguồn dự trữ glycogen tại gan. Ngoài ra insulin máu giảm thuận lợi cho tăngcetone máu trong nước tiểu. BN HĐH do rượu thường kèm thiếu vitamin B1 (Beri Beri) cấp vì thế ngoài sửdụng glucose cần phối hợp với vitamin B1. Ngoài ra do hai yếu tố nói trên việc sửdụng Glucagon trong HĐH do rượu không có tác dụng. Triệu chứng thường xảy ra sau ăn từ 8 – 12h. BN trước đó uống nhiều rượu vềsố lượng cũng như thời gian làm giảm nguồn dự trữ glycogen một phần do ăn uốngkhông đầy đủ. 1.2.3. U ngoài tuyến tuỵ Fibrosarcome sau phúc mạc, ung thư gan, ung thư thượng thận, ung thư thận,ung thư dạ dày ruột, lymphoma và bạch cầu cấp. Định lượng insulin khoảng 8UI vàolúc HĐH lúc đói. Có lẽ có sự tiết insulin lạc chỗ. Khoảng 50% khối u có tiết peptid có trọng lượng phân tử thấp với tác dụnggiống insulin gọi là peptide hoạt động giống insulin không bị kìm hãm (NSILApeptide: nonsupressible insulin like activity) bao gồm human insulin like growth factorvà một vài chất của somatomedine. 2. HĐH phản ứng (HĐH không xảy ra lúc đói) HĐH phản ứng xảy ra sau ăn 2 – 3h hoặc muộn hơn 3 – 5h. 2.1. HĐH do thức ăn sau cắt dạ dày. Đây là hậu quả của cường insulin sau cắt dạ dày. Thức ăn xuống nhanh sau ăn,hấp thu glucose nhanh làm tăng đường huyết, kích thích tiết insulin làm BN chóngmặt, xâm xoàng, vã mồ hôi (dạ dày trống nhanh sau ăn, kích thích thần kinh phế vị vàsản xuất hormone dạ dày ruột kích thích tế bào beta (beta cytotropic gastrointestinalhormone)). Có thể dùng kháng cholinergic nhưn propantheline (15mg/ ngày 4 lần),nên ăn từng bữa nhỏ, hạn chế đường hấ ...