Giáo trình Hóa dược (Dành cho sinh viên đại học ngành Hóa): Phần 2

Nối tiếp nội dung phần 1, phần 2 cuốn giáo trình Hóa dược trình bày các nội dung: Hóa học trị liệu, thuốc tác dụng lên cơ quan và máu, hooc môn và các thuốc nội tiết. Cuốn sách là giáo trình học tập cho sinh viên đại học, hệ cử nhân khoa học, khoa Hoá học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, đồng thời cũng là tài liệu tham khảo cho sinh viên các trường có học về hoá học, các cán bộ giảng dạy, nghiên cứu về Hoá học hữu cơ nói chung, Hoá dược nói riêng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Hóa dược (Dành cho sinh viên đại học ngành Hóa): Phần 2 Chương III H OÁ HỌC TRỊ• LIỆU • • I I I .l. Đ Ạ I C Ư Ơ N G VÈ H O Á H Ọ C TRỊ LIỆUI . l ệ Khái niệm về hoá họe trị liệu Hoả học trị liệu được hiếu là phư ơng pháp chữa bệnh, trong đó người tasừ dụng các chất hoá học để điều trị các mầm bệnh có nguồn gôc động, thựcvật (vi khuẩn, virút, kí sinh trùng, nấm, amíp, giun sá n ...) bao gôm cà cáckhối u. Các thuốc có tác dụng hoá trị liệu được gọi là các chất hoá trị liệu(ichem oterapeuticum ).1.2. Phân loại các chất hoá trị liệu N gười ta có thể phân loại các chất hoá trị liệu (chem oterapeuticum ) theonhiều cách. a. Phân loại theo nguồn gốc ■ Các thuốc kháng sinh được sàn xuất bàng phương pháp lên men vi sinh. S ■ Các chất chem oterapeuticum tổng hợp hoặc bán tồng hợp. S Không thể phân chia rõ ràng giữa chúng, do ngày nay rất nhiều thuốckháng sinh đã dược tồng hợp toàn phần hoặc được bán tồng hợp thay đổi cácnhóm chức từ các chất thu được sau khi lên m en vi sinh. b. Phân loại theo p h ư ơ n g pháp s ù dụng s Thuốc sát trùng D ùng đê sát trùng da, niêm mạc. ruột, đường niệu đ ạo ... * C hú ý : Các chất sát trùng được dùng trong các lĩnh vực sau khôngđược gọi là phương pháp hoá trị liệu. - Trong công nghiệp đồ hộp dùng đê bào quàn các chất hữu cơ dêp hân huỷ134 —Sát trùng tay, quần áo trước phẫu thuật... - Vô trùng (sterile) các dụng cụ phẫu thuật, các thiết bị lên men vi sinh... s Các chất hoá trị liệu (chemoterapeuticum) hệ thống Thông qua máu và hệ bạch cầu phát huy tác dụng chữa bệnh tại các cơquan khác nhau. c. Phán loại theo thời điẽm sử dụng s Thuốc sử dụng chống dịch: Để bảo vệ các bệnh nhân bị nhiễm dịch(viêm màng não, sốt rét...). s Các chất hoá trị liệu (chemoterapeuticum): Để điều trị các triệu chứngbệnh sau khi xuất hiện. d. Phăn loại theo các mầm bệnh s Các thuốc kháng vi khuẩn s Các thuốc kháng kí sinh trùng s Các thuốc chống nấm v Các thuốc tẩy giun sán s Các thuốc kháng virút s Các thuốc chống ung thư e. Phân loại theo lớp chất Cách phân loại này thường dùng trong từng nhóm có cùng tác dụngsinh học. IỈI.2ẩ T H U Ó C K H Á N G V I K H U Ẩ N2ệl Ề G iói thiệu chung về vi khuẩn Vi khuẩn là thực thể sống đơn bào nguồn gốc thực vật, có độ dài khoảng0,7 - 30 (im, rộng 0,5 - 1,4 |!m. c ấ u tạo của chúng gồm. Thành tế bào: Được hình thành từ chất murein, một polyme cacbonhydrat-peptit, độ dày thành tế bào cùa Gram(+) khoảng từ 0,15 - 0,35 (xm, củaGram(-) vào khoảng 0,06 - 0,09 p.m. 135 M àng tế bào: Nằm sau thành tế bào, được tạo thành từ protein và lipit. Nó điêukhiển sự thâm thấu các chất dinh dưỡng và các sàn phẩm trao đôi chât. Cytoplasm a (tế bào chất): Là khối được bao bọc bời màng tê bào baogồm các enzym, RNA, ribosom a (nơi sinh tổng hợp p ro tein ) và cácnucleotit. Các chất này lưu trữ thông tin phiên m ã gen xác định dưới dạngDNA. Các nucleotit ở các vi khuẩn bậc cao hơn sẽ tạo thành nhân tê bào. Vi khuẩn phát triển bàng cách phân bào, quá trình này gôm nhiêu pha:tiềm phát, phát triển nhanh, phát triên bùng nô, p h á t triền chậm lại, ôn địnhvà chết. Dùng hoá trị liệu người ta có thể tác dụng vào quá trinh phát triêncủa vi khuẩn bằng 2 cách. - Dùng các thuốc có tác dụng sát khuẩn (ví dụ penicillin) đ ể giết chếtcác vi khuẩn. Do vậy, sau giai đoạn phát triển bùng nổ, đường cong pháttriển của vi khuẩn sẽ có nồng độ tế bào tiếp cận 0 . - Dùng các thuốc ức chế vi khuẩn (không có tác dụng giết các tế bào vikhuẩn) ngăn cản sự phát triển của chúng, dần đưa nồng độ tế bào vi khuấnvề 0 nhờ bạch cầu tiêu diệt. về phân loại vi khuẩn, có thể theo nhiều quan điếm khác nhau, nhưngngười ta đã dùng khả năng hấp thu màu của vi khuân do Gram phát hiện đêphân loại chúng. - Vi khuẩn Gram (+) hấp thu phẩm màu cánh gián, sau khi xừ lí bằngdung dịch KI sẽ chuyển màu xanh đen và dùng ancol không thê rữa sạch. - Vi khuẩn Gram (-) không hấp thu phẩm màu, sau khi rửa bằng dungdịch fucsin sẽ cho màu đò. M ột vài vi khuẩn quan trọng nhất và các bệnh chúng gây ra. K hả năng Họ Loài nhuộm Bệnh Thuốc màu GramMicrococcaceae Staphylococcus V iê m tai Benzylpenicillin,(Coccus=Khuân aureus, Micrococcus + giữa, viêm kanamycin,cầu) pyogenes phổi, nhiễm gentamycin, trùng, ... C ephalotinStreptococcaceae Steptococcus ...