Giáo trình Hóa sinh học miễn dịch trong lâm sàng: Phần 1

Phần 1 giáo trình trình bày các kiến thức đại cương về hóa sinh học miễn dịch trong lâm sàng; việc lấy các bệnh phẩm, chất thử để xét nghiệm; về mối liên quan giữa bệnh nhân, thầy thuốc và người làm công tác sinh hóa; vai trò các xét nghiệm hoá sinh trong lâm sàng,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết của tài liệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Hóa sinh học miễn dịch trong lâm sàng: Phần 1 Hãa sinh häc miÔn dÞch trong l©m sµng Tr−êng ®¹i häc y hμ néi Hãa sinh häc miÔn dÞch trong l©m sµng Nhμ xuÊt b¶n y häc phÇn I: më ®Çu ch−¬ng 1 ®¹i c−¬ng S¬ qua vÒ Ho¸ sinh y häc vμ Ho¸ sinh l©m sμng (HSLS) Ho¸ sinh lμ mét ngμnh Khoa häc nghiªn cøu c¬ b¶n vμ øng dông c¸c ®èi t−îng sèng ë møc ®é nguyªn tö vμ ph©n tö - Ho¸ sinh, nh− tªn gäi ®· bao hμm néi dung ho¸ häc cña sinh häc, lμ sù héi nhËp cña 2 ngμnh réng lín lμ Ho¸ sinh häc vμ c¸c ngμnh cña sinh häc. Trong nh÷ng thËp kû qua, nhê sù tiÕp thu ®−îc c¸c thμnh tùu to lín cña c¸c ngμnh nh− Tin häc, vËt lý, ho¸ lý, sinh häc hiÖn ®¹i, ®iÖn tö vμ th«ng tin... Ho¸ sinh ®· ph¸t triÓn nhanh chãng, tiÕn nh÷ng b−íc dμi, t¹o nh÷ng kh¶ n¨ng phong phó cho nhiÒu ngμnh khoa häc liªn quan, cïng nhau ph¸t triÓn vμ thóc ®Èy sù ra ®êi cña nhiÒu ph¸t sinh míi nhiÒu thμnh tùu míi g¾n bã mËt thiÕt víi sinh häc ph©n tö, víi c«ng nghÖ sinh häc. 1. Ho¸ sinh y häc. Nãi chung, HSLS ®· thÓ hiÖn ®−îc vai trß vμ vÞ trÝ cña m×nh mét c¸ch xøng d¸ng, ®i s©u vμo lÜnh vùc nghiªn cøu b¶n chÊt cña sù sèng con ng−êi, nghiªn cøu b¶o vÖ vμ kh«ng ngõng n©ng cao søc khoÎ, kÐo dμi tuæi thä, phßng chèng c¸c bÖnh tËt. Lμ Khoa häc nghiªn cøu vÒ cÊu tróc cña c¸c ph©n tö sèng, nång ®é cña chóng ë c¸c tÕ bμo, ë c¸c dÞch sinh häc, sù t¹o thμnh (tiÕn biÕn, tæng hîp), vËn chuyÓn, tho¸i biÕn (phÇn lòng, ho¸ gi¸ng), sù chuyÓn ho¸ cña chóng vμ liªn quan gi÷a c¸c chuyÓn ho¸..., nã kh«ng chØ dõng ë c¸c cÊu tróc vμ c¸c ph¶n øng chuyÓn ho¸ mμ cßn h−íng më ra c¸c quy luËt chung cho phÐp nèi liÒn gi÷a chóng vμ kh¸m ph¸ më ra c¸c hiÖn t−îng ch−a biÕt hoÆc cña c¸c ngo¹i lÖ míi, bæ xung c¸c c¬ chÕ ®iÒu hoμ... Vμ nh− vËy, c¸c ph−¬ng ph¸p kü thuËt vÒ sinh ho¸ ®· ph¶i ph¸t triÓn ®i tõ c¸c kü thuËt cæ ®iÓn vÒ ho¸ häc (sö dông èng oong, buret, pipet... Thao t¸c tay ë nh÷ng giai ®o¹n ®Çu, v−ît lªn b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p kü thuËt ho¸ sinh hiÖn t¹i, cã hiÖu lùc, cã ®é nhËy cao nh− c¸c ph−¬ng ph¸p vÒ s¾c ký, vÒ diÖn di, vÒ ph©n tÝch quang phæ, siªu ly t©m, kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö, c¸c ph−¬ng ph¸p vÒ miÔn dÞch, vÒ ®ßng vÞ phãng x¹, vÒ gen víi nh÷ng trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i, tù ®éng, cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch tinh vi, tõ lóc kÕt qu¶ chØ biÓu thÞ cao nhÊt lμ mÝligam, 10-3 g th× nay th−êng lμ microgam (, 10-6) tíi tíi mengam (ng, 10-9 picogam (pg, 1-12g) C¸c nghiªn cøu Khoa häc ngμy cμng ë møc s©u h¬n, kh«ng nh÷ng c¸c c¬ quan, tæ chøc mμ ë møc ®é tÕ bμo, c¸c thμnh phÇn d−íi tÕ bμo, ADN, gen, ghÐp gen... trong ®iÒu kiÖn b×nh th−êng vμ bÊt th−êng, bÖnh lý. Trong nh÷ng thËp kû qua, Ho¸ sinh ®· th©m nhËp vμo nhiÒu ngμnh Khoa häc vμ vμ ®−îc c¸c ngμnh nμy tiÕp nhËn nh− mét cong cô s¾c bÐn sÏ gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm vô cña m×nh,gãp phÇn vμo sù tiÕn bä vμ c¸c thμnh tùu cña nhiÒu ngμnh sinh häc - PhÇn lín c¸c gi¶i th−ëng lín, gi¶i th−ëng Nobel ®Òu cã vai trß cña Ho¸ sinh. Ngμnh Ho¸ sinh y häc nãi riªng còng ®· ph¸t triÓn chuyªn s©u, ph¸t triÓn Ho¸ sinh l©m sμng, Ho¸ sinh miÔn dÞch, Ho¸ sinh D−îc lý, Ho¸ sinh sinh d−ìng, Ho¸ sinh ®éc häc, Ho¸ sinh phãng x¹, Ho¸ sinh vi sinh, m«i tr−êng... 2. VÒ Ho¸ sinh l©m sµng: Víi nhiÖm vô vËn dông c¸c kiÕn thøc, c¸c quy luËt ho¸ sinh phôc vô nghiªn cøu c¸c qu¸ tr×nh bÖnh lý tõ c¨n nguyªn, bÖnh sinh, c¸c yÕu tè lμm tiªu chuÈn chÈn ®o¸n, theo dâi ®iÒu trÞ, tiªn l−îng bÖnh, h−íng ®μo vμ tham gia vμo c«ng t¸c ®iÒu trÞ... phôc vô cho l©m sμng, cho ®iÒu trÞ vμ dù phßng, sím vμ cã hiÖu qu¶. B»ng c¸c xÐt nghiÖm th−êng ngμy vμ chuyªn s©u ®−îc chÝnh x¸c, kÞp thêi, ngμy mét n©ng cao vÒ sè l−îng vμ chÊt l−îng, ®é nhËy, ®é ®Æc hiÖu, b»ng c¸c biÖn ph¸p ho¸ sinh ®Ó ®iÒu trÞ vμ n©ng cao søc khoÎ con ng−êi lμm râ c¨n nguyªn nhiÒu bÖnh bÈm sinh bÖnh lý ph©n tö, gen .... C¸c xÐt nghiÖm cã thÓ ®−îc thùc hiÖn ë c¸c tÕ bμo, c¸c thμnh phÇn d−íi tÕ bμo (chñ yÕu lμ ë khu vùc nghiªn cøu vÒ ho¸ sinh l©m sμng), cßn th−êng xuyªn phæ biÕn lμ tiÕn hμnh ë c¸c dÞch sinh häc ®Ó phôc vô c«ng t¸c th−êng ngμy cña l©m sμng (chñ yÕu lμ m¸u, n−íc tiÓu). B×nh th−êng, nh− ®· biÕt, sù nghiªn cøu vÒ ho¸ sinh ë c¸c c¬ thÓ sèng ®· chøng minh lμ thμnh phÇn ho¸ häc cña chóng lu«n b»ng dÞch trong mét giíi h¹n nμo ®ã. Mét tÕ bμo sèng b×nh th−êng cã mét sù b»ng ®Þnh con sè c¸c ph©n tö cña mçi chÊt chuyÓn ho¸ (t−ëng chõng nh− ë tr¹ng th¸i tØnh) - Thùc ra, nã cã nh÷ng c¬ chÕ ®iÒu hoμ ®Ó duy tr× sù b»ng ®Þnh Êy vμ sù thay ®æi chØ xuÊt hiÖn. 1 - Khi c¸c tÕ bμo ph¶i thÝch nghi víi sù thay ®æi c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr−êng quanh nã. VÝ dô: Khi mét tÕ bμo cã sÏ thùc hiÖn mét mÖnh lÖnh cña hÖ thèng thÇn kinh, t×nh tr¹ng n¨ng l−îng cña nã thay ®æi vμ c¸c chÊt chuyÓn ho¸ cã nhiÖm vô cung cÊp n¨ng l−îng còng biÕn ®æi (ATP, PCR,...) 2 - ë sù tr−ëng thμnh vμ ph¸t triÓn - §©y lμ mét nguyªn nh©n quan träng. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, c¸c tÕ bμo ph¶i tæng hîp nh÷ng l−îng ®¸ ...