Giáo trình Hóa sinh học miễn dịch trong lâm sàng: Phần 2

Tiếp nối phần 1, phần 2 giáo trình "Hóa sinh học miễn dịch trong lâm sàng" trình bày hóa sinh lâm sàng về Lipid. Giáo trình là tài liệu học tập và tham khảo cho các sinh viên ngành Y và những ai quan tâm đến hóa sinh học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Hóa sinh học miễn dịch trong lâm sàng: Phần 2 3.10.2. §iÒu trÞ bÖnh ®¸i th¸o ®−êng 3.10.2.1. Môc ®Ých cña ®iÒu trÞ - Môc tiªu chÝnh cña ®iÒu trÞ rÊt ®¬n gi¶n, nh−ng th−êng khã ®¹t ®−îc. Nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n lμ: + Phôc håi vμ duy tr× c©n nÆng lý t−ëng cña c¬ thÓ (so víi chiÒu cao, tuæi, giíi cña bÖnh nh©n). §èi víi trÎ em, môc ®Ých lμ t¹o cho ®øa trÎ ph¸t triÓn, lín lªn b×nh th−êng. + §iÒu chØnh c¸c qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ bÊt b×nh th−êng chØ b»ng chÕ ®é ¨n, hoÆc võa phèi hîp chÕ ®é ¨n víi c¸c thuèc h¹ glucose huyÕt. + §iÒu trÞ, ®Ò phßng c¸c biÕn chøng cña ®¸i th¸o ®−êng g©y nªn. - §èi víi ®iÒu trÞ ®¸i th¸o ®−êng typ 2 + XuÊt ph¸t tõ nh÷ng hiÓu biÕt ngμy cμng râ h¬n vÒ bÖnh ®¸i th¸o ®−êng vμ c¸c biÕn chøng cña bÖnh, môc tiªu cña ®iÒu trÞ ®¸i th¸o ®−êng typ 2 ®· cã nh÷ng yªu cÇu toμn diÖn h¬n. + KiÓm so¸t ®−êng huyÕt: ®©y lμ môc tiªu quan träng hμng ®Çu, nh−ng kh«ng ph¶i lμ môc tiªu duy nhÊt, v× ®−êng huyÕt tù nã kh«ng thÓ ®¹i diÖn hÕt cho c¸c rèi lo¹n chuyÓn ho¸ trong bÖnh ®¸i th¸o ®−êng. + KiÓm so¸t c¸c yÕu tè nguy c¬ tim vμ m¹ch m¸u. V× c¸c tæn th−¬ng tim m¹ch ¶nh h−ëng ®Õn tiÕn triÓn vμ tiªn l−îng bÖnh ®¸i th¸o ®−êng. Trong ®iÒu trÞ cÇn quan t©m ®Õn h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt c¸c yÕu tè nguy c¬ nh−: t¨ng huyÕt ¸p, hót thuèc l¸, lèi sèng kÐm vËn ®éng, còng nh− nh÷ng yÕu tè nguy c¬ cña bÖnh ®¸i th¸o ®−êng trong héi chøng X. C−êng tiÕt insulin m¸u. T¨ng triglycerid m¸u. Gi¶m HDL. Cholestorol 3.10.2.2. §iÒu trÞ b»ng chÕ ®é ¨n ChÕ ®é ¨n lμ mét yÕu tè rÊt quan träng trong ®iÒu trÞ bÖnh ®¸i th¸i ®−êng ë bÊt kú tuæi nμo. Cã thÓ chØ ®iÒu trÞ b»ng chÕ ®é ¨n (nh− trong thÓ d¸i th¸o ®−êng nhÑ, ®¸i th¸o ®−êng tiÒm tμng, ®¸i th¸o ®−êng Èn) hoÆc kÕt hîp víi c¸c thuèc h¹ glucose huyÕt ®èi víi c¸c thÓ ®¸i th¸o ®−êng møc ®é trung b×nh vμ nÆng. Môc ®Ých cña ®iÒu trÞ b»ng chÕ ®é ¨n: - Lμm gi¶m ®−îc c¸c triÖu chøng l©m sμng - Gióp ®iÒu chØnh l¹i c¸c rèi lo¹n chuyÓn ho¸ - Phôc håi, duy tr× kh¶ n¨ng lao ®éng cña ng−êi bÖnh. ChÕ ®é ¨n ph¶i b¶o ®¶m ®Çy ®ñ l−îng protid, glucid, lipid cÇn thiÕt cho c¬ thÓ, gÇn víi hoμn c¶nh sinh lý. Glucose chiÕm 50-60% sè l−îng calo chung cña khÈu phÇn thøc ¨n, protid 16-20%, lipid 20-30%. §Ó tÝnh c¸c thμnh phÇn trong mét khÈu ¨n víi tæng sè calo lμ 2500 calo, tû lÖ cña protid: 16-20% glucid: 50-60%, lipid 24-30% tæng sè calori, ta cã thÓ tÝnh nh− sau: - BiÕt r»ng, c¬ thÓ khi ®èt ch¸y 1g protid hoÆc glucid sÏ cung cÊp cho c¬ thÓ 4,1 calo n¨ng l−îng, ®èt ch¸y 1g lipid cho 9,3 calo n¨ng l−îng. 2.500 x 60 Nh− vËy sè gam glucid cÇn thiÕt lμ: = 100 1500 1500 calo vμ mçi khÈu phÇn sÏ lμ = 375g 4 Theo c¸ch tÝnh ®ã, tÝnh sè gam protid (15%): 2.500 x 60 = 400 calo vμ mçi khÈu phÇn sÏ lμ 100 1500 = 100g 4 Vμ l−îng lipid lμ (25%) 2.500 x 25 600 = 600 calo = 67g 100 9 T−¬ng tù nh− vËy ta cã thÓ tÝnh ®−îc bÊt cø mét khÈu phÇn ¨n nμo. C¸c lo¹i thùc phÈm cã thÓ thay thÕ ®−îc cho nhau, tuú thuéc vμo thμnh phÇn protid, glucid, lipid trong chóng. - §èi víi bÖnh nh©n bÐo: tæng sè calo tõ 1500 - 1750 calo, trong ®ã glucid kho¶ng 150 - 120gm lipid: 50 - 60g, protid: 100 - 120g Trong ®iÒu kiÖn hoμn toμn nghØ ng¬i, yªn tÜnh, 1kg c©n nÆng lý t−ëng ph¶i ®−îc cÊp 20 - 25calo. Lao ®éng, ®i l¹i võa ph¶i cÇn 30 calo. Lao ®éng nÆng lμm viÖc nhiÒu cÇn 35 calo. §èi víi bÖnh nh©n gÇy: sè l−îng calo ph¶i t¨ng lªn h¬n, víi liÒu insulin thÝch hîp sÏ phôc håi l¹i ®−îc c©n nÆng lý t−ëng. Tæng calo cÇn lμ 2500 - 3500. Trong ®iÒu kiÖn hoμn toμn nghØ ng¬i 1kg c©n nÆng lý t−ëng cÇn 35calo, khi vËn ®éng nhiÒu cÇn 40 - 50calo. Khi c©n nÆng ®· trë l¹i b×nh th−êng, cÇn gi¶m tæng sè calo. Thøc ¨n cã x¬ sîi lo¹i kh«ng hoμ tan nh− cellulose hoÆc lo¹i hemicellulose (25g/1000Kcal) cã thÓ lμ chËm hÊp thô ®−êng vμ mì vμ gi¶m t×nh tr¹ng ®−êng sau khi ¨n. Thøc ¨n cã x¬ sîi gåm: ®Ëu, rau, thøc ¨n cã chÊt keo c¸m, cã thÓ lμm gi¶m ®−êng, ®ång thêi h¹ cholesterol toμn phÇn vμ lipoprotein tû träng thÊp (LDL). Thøc ¨n cã sîi lo¹i hoμ tan ®−îc nh− gime pectin vá t¸o ë ®Ëu gi¶m tranpsit d¹ dμy vμ ruét non nh− thÕ sù hÊp thô glucose nÆng h¬n vμ gi¶m t¨ng ®−êng m¸u. - C¸c chÊt ngät nh©n t¹o, cã thÓ thay ®−êng trong n−íc uèng vμ mét sè thøc ¨n. Aspartan vμ Saccharin gióp lμm gi¶m l−îng ®−êng huyÕt ë bÖnh nh©n ®ang dïng insulin hoÆc thuèc h¹ ®−êng huyÕt. Lo¹i r−îu cã ®−êng cã thÓ lμm t¨ng huyÕt. R−îu còng lμm t¨ng triglycerid cÊp vμ m¹n tÝnh, lμm rèi lo¹n chuyÓn ho¸ sulfamid. Nh÷ng bÖnh nh©n cã biÕn chøng thÇn kinh cμng ph¶i kh«ng uèng r−îu ®Ó tr¸nh biÕn chøng nμy nÆng h¬n. Mét sè chØ ®Þnh cô thÓ khi ®iÒu trÞ b»ng chÕ ®é ¨n. - ChØ ®iÒu trÞ cho nh÷ng thÓ ®¸i th¸o ®−êng ch−a cã triÖu chøng l©m sμng (Èn tiÒm tμng) hay thÓ ®¸i th¸o ®−êng nhÑ trong ®iÒu kiÖn b×nh th−êng kh«ng cÇn ph¶i chØ ®Þn ...