Giào trình Hội chứng vàng da tắc mật

Đường mật được chia thành đường mật trong gan và đường mật ngoài gan-Đường mật trong gan: bắt đầu từ các vi quản mật. Vi quản mật là những ống nhỏ chạy trong khe giữa 2 hàng tế bào gan tiếp giáp nhau. Chúng chính là khoang gian bào giãn rộng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giào trình Hội chứng vàng da tắc mật HOÄI CHÖÙNG VAØNG DA TAÉC MAÄTI. Giaûi phaãu ñöôøng maät Ñöôøng maät ñöôïc chia thaønh ñöôøng maät trong gan vaø ñöôøng maät ngoaøi gan.1. Ñöôøng maät trong gan : baét ñaàu töø caùc vi quaûn maät. Vi quaûn maät laø nhöõng oáng nhoû chaïy trongkhe giöõa 2 haøng teá baøo gan tieáp giaùp nhau. Chuùng chính laø khoang gian baøo giaõn roäng. Khi 2haøng teá baøo tieáp giaùp nhau, quaõng giöõa teá baøo hôi loùm veà moãi phía, maøng daøy leân vaø taïo thaønh viquaûn maät. Vi quaûn maät nhaän maät töø teá baøo gan tieát ra vaø daãn maät theo höôùng töø trung taâm ra ngoaïi vi tieåuthuyø gan. Vi quaûn maät tieáp noái vôùi caùc oáng maät trung gian (tieåu quaûn maät) ñeå ñeán oáng maät ôû khoaûng cöûa.Caùc oáng maät taäp trung laïi, to daàn vaø cuoái cuøng taïo thaønh 2 oáng gan ñoå ra ngoaøi.Vi quaûn maät ↓Tieåu quaûn maät ↓OÁng maät trong tieåu thuyø ↓OÁng maät gian tieåu thuyø ↓OÁng gan Vi theå ñöôøng maät trong gan 1. Caùc vi quaûn maät 2. Caùc tieåu quaûn maät2. Ñöôøng maät ngoaøi gan 1* Ñöôøng maät chính OÁng gan laø ñoaïn ñaàu tieân cuûa ñöôøng maät ngoaøi gan. OÁng gan phaûi nhaän maät töø thuyø phaûi vaømoät phaàn nhoû thuyø ñuoâi. OÁng gan traùi nhaän maät töø thuyø traùi, truyø vuoâng vaø phaàn lôùn thuyø ñuoâi.OÁng gan phaûi vaø oáng gan traùi nhaäp laïi thaønh oáng gan chung ôû ngay tröôùc choã cheõ ñoâi cuûa tónhmaïch cöûa. OÁng gan chung daøi khoaûng 2 – 4 cm, ñöôøng kính khoaûng 5mm, khi ñeán bôø treân taù traøng thì coùoáng tuùi maät nhaäp vaøo, taïo thaønh oáng maät chuû. OÁng maät chuû (Choledoque) ñi tôùi nhuù taù lôùn. Ñöôøng ñi cuûa oáng maät chuû chia laøm 4 ñoaïn : - Ñoaïn treân taù traøng : naèm trong cuoáng gan. - Ñoaïn sau taù traøng : laø ñoaïn coù ñöôøng kính roäng nhaát (5 – 6 mm). - Ñoaïn sau tuïy. - Ñoaïn trong thaønh taù traøng : coù oáng tuî chính (Wirsung) ñoå chung vaøo boùng Vate. Boùng Vatelaø ñoaïn heïp nhaát cuûa ñöôøng maät ngoaøi gan (ñöôøng kính 3 mm) neân soûi hay taéc laïi ôû ñaây.* Ñöôøng maät phuï Tuùi maät laøm nhieäm vuï döï tröõ maät. Tuùi maät naèm eùp saùt maët döôùi gan trong hoá tuùi maät, daøi 8 –10 cm. Chia laøm 3 phaàn : - Ñaùy tuùi maät : xuaát chieáu ra ngoaøi thaønh ñieåm tuùi maät. - Thaân tuùi maät. - Coå tuùi maät : ôû giöõa phình to thaønh beå Harmann. Phía treân beå laø haïch Mascagni. OÁng tuùi maät : daøi 3 – 4 cm, beân trong coù van xoaùy oác Hetster. Ñöôøng kính ôû ñaàu laø 2,5 mm, ôûcuoái khoaûng 4 – 5 mm.II. Dòch maät vaø sinh lyù dòch maät Maät trong gan coù maøu vaøng töôi, trong tuùi maät thì ñaëc hôn, coù maøu vaøng naâu. Thaønh phaàn cuûadòch maät goàm coù : - Nöôùc - Cholesterol - Muoái maät - Lecithin - Saéc toá maät (Bilirubin - D) - Acid beùo - Ion voâ cô (Na+ , K+, Cl- , Ca2+ , HCO3-) Löôïng dòch maät tieát ra trong ngaøy khoaûng 600 – 1200 ml, taùc duïng chính cuûa dòch maät laø - Nhuõ töông hoaù lipid - Hoaït hoaù lipase – enzym tieâu hoaù lipid. - Taïo ñieàu kieän ñeå thaønh ruoät haáp thu lipid. 2* Cô cheá taïo muoái maät caùc acid maät tieân phaùt caùc acid maät lieân hôïp caùc acid maät thöù phaùt* Saéc toá maät : Bilirubin laø yeáu toá taïo cho dòch maät coù maøu vaøng, vì vaäy coøn goïi laø saéc toá maät. Bilirubinñöôïc hình thaønh do söï thoaùi bieán hemoglobin ôû heä voõng noäi moâ (taïi gan vaø ngoaøi gan). Coù 2loaïi bilirubin : - Bilirubin töï do (hay bilirubin giaùn tieáp) : khoâng tan ñöôïc trong nöôùc, khoâng qua ñöôïcmaøng sieâu loïc cuûa caàu thaän do phaân töû bilirubin gaén vôùi albumin vaän chuyeån coù khoái löôïngphaân töû lôùn. Muoán ñònh löôïng ñöôïc bilirubin töï do, caàn phaûi hoaø tan noù trong moät dung moâihöõu cô (nhö cafein) ñeå taùch albumin naøy ra. - Bilirubin lieân hôïp (bilirubin tröïc tieáp) : laø phaân töû bilirubin ñöôïc lieân hôïp vôùi 2 phaân töûglucuronat. Phaûn öùng naøy coù söï xuùc taùc cuûa enzym glucuronyl transferase. Do khoâng gaén vôùiprotein, bilirubin lieân hôïp tan ñöôïc trong nöôùc, qua ñöôïc maøng loïc caàu thaän. Giaù trò bình thöôøng cuûa xeùt nghieäm ñònh löôïng bilirubin : - Bilirubin – T (total) < 17µmol/l - Bilirubin – D (direct) < 5µmol/l - Khi bilirubin – T taêng > 42,5µmol/l laø beänh lyù. Khi ôû noàng ñoä cao hôn bình thöôøng trong maùu, bilirubin ngaám vaøo toå chöùc da, nieâm maïc gaâyneân trieäu chöùng vaøng da, vaøng nieâm maïc. 3* ...