Giáo trình Kế toán tài chính doanh nghiệp thương mại: Phần 1 - TS. Trần Thị Hồng Mai (chủ biên)

Giáo trình Kế toán tài chính doanh nghiệp thương mại: Phần 1 gồm nội dung 3 chương đầu giáo trình. Nội dung phần 1 trình bày về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp thương mại, kế toán nghiệp vụ mua hàng hoá, kế toán nghiệp vụ bán hàng hoá. Mời bạn đọc tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Kế toán tài chính doanh nghiệp thương mại: Phần 1 - TS. Trần Thị Hồng Mai (chủ biên) TS. TRẰN THỊ HỒNG MAI (Chủ biên) Giáo trình KẾ TOÁN TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP THUONG MẠI ■ ■ NHÀ XUẤT BẢN GIÁO DỤC VIỆT NAM NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT DN Doanh nghiệp GTGT Giá trị gia tăng KKTX Kê khai thường xuyên KKĐK Kiểm kê định kỳ TK Tài khoản BĐS Bất động sản NKC Nhật ký chung SPS Số phát sinh HĐ Hợp đồng XNK Xuất nhập khẩu TGNH Tiền gửi ngân hàng NK Nhập khẩu L/C Thư tín dụng LNST Lợi nhuận sau thuế LNTT Lơi nhuân trước thuế Chương 1 T ỏ CHỨC CÔNG TÁC KÉ TOÁN TRONG DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI Để tổ chức công tác quản lý, một trong số các nội dung quan Irọntỉ doanh nghiệp (DN) cần thực hiện là tổ chức công tác kế toán. Tổ chức tốt công tác kế toán giúp cung cấp thông tin kế toán hữu ích phục vụ quản lý DN. Việc tổ chức công tác này trong các DN không hoàn toàn giống nhau do chức năng, nhiệm vụ, đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh, quy mô,... của các đơn vị khác nhau. Tại các DN thương mại, với những đặc thù riêng của ngành, việc tổ chức công tác kế toán cũng có những đặc trưng riêng. 1.1. ĐẶC ĐIẺM HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THƯƠNG MẠI Thương mại là toàn bộ các hoạt động kinh doanh trên thị trường nhằm mục tiêu sinh lợi của các chủ thể kinh doanh. Theo nghĩa hẹp thi thương mại là quá trinh mua, bán hàng hoá trên thị trường, là lĩnh vực lưu thông, phân phối hàng hoá. Kinh doanh thương mại là điều kiện thúc đẩy sản xuất hàng hoá phát triển, m ở rộng khả năng tiêu dùng, giúp DN năng động, sáng tạo trong sản xuất kinh doanh để có cơ hội hơn trong cạnh tranh. Hoạt động kinh doanh thương mại có nhiều đặc điểm khác biệt so với các ngành sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế, trong đó, những đặc điểm cơ bản ảnh hưởng tới tổ chức công tác kế toán như sau: - Hoạt động kinh doanh thương mại là tổ chức quá trình lưu íhỏng hàng hoả lừ nơi sản xuất đến nơi tiêu dùng. Địa bàn hoạt động có thể trong nước hoặc ngoài nước. Khi thực hiện hoạt động này, DN phải nắm vững nhu cầu thị trưòng, huy động và sử dụng hợp lý các nguồn hàng nhằm thoả mãn tốt mọi nhu cầu xã hội. Ngoài ra, trong quá trình thực hiện lưu thông hàng hoá, các DN thưomg mại còn có thể tiếp tục quá trình sản xuất troníỉ lưu thôníỊ thông qua việc tổ chức vận chuyển, tiếp nhận, phân loại, sơ chế,... và thực hiện dự trữ hàng hoá. Để tổ chức các kênh phân phối bán lẻ. bán buôn, các DN phải có m ạng lưới cửa hàng bán lẻ, đại lý hợp lý. - H oạt động kinh doanh thương mại thực hiện íỊÌá trị hàng hoủ. Với đặc điểm này, các DN thương mại cần quan tâm đến giá trị và giá trị sử dụng của hàng hoá. DN sản xuất và ngứời tiêu dùng cần giá trị sử dụng của hàng hoá với giá cả phải chăng. Vì vậv, DN thương mại cần quản lý chặt chẽ chi phí mua hàng và các chi phí kinh doanh cũng như xác định đúng giá của hàng xuất kho, làm cơ sở định giá bán hợp lý. 1.2. TÓ C H Ứ C CÔ NG TÁC KÉ TOÁN T R O N G DO AN H N G H IỆ P T H Ư Ơ N G MẠI Kế toán là công cụ quản lý kinh tế tài chính cần thiết trong bất kỳ chế độ kinh tế xã hội nào nhằm kiểm tra, giám sát các hoạt động kinh tế tài chính trong các đơn vị kế toán cũng như trong phạm vi toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Vai trò của kế toán xuất phát từ yêu cầu thực tế khách quan của quá trình quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh. Đe phát huy vai trò đó, vấn đề có tính chất quyết định là phải biết tổ chức m ột cách khoa học và hợp lý công tác kế toán trong các đơn vị. Tổ chức công tác kế toán trong đơn vị kế toán lù tổ chức lao động kế toán để áp dụng các phương pháp kế locìn. nhằm thu nhận, xử lý và cung cấp các thôrìíỊ tin kinh tế phục vụ cho công tác quản lý kình tế đan vị. 1.2.1. Nguyên tắc tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp thương mại N guyên íẳc th ứ nhất, tổ chức công tác kế toán trong DN phải tuân thủ các văn bản pháp lý về kế toán hiện hành của N hà nước. Để thực hiện được việc quản lý thống nhất công tác kế toán, Nhà nước ban hành hệ thống văn bản pháp lý về kế toán, yêu cầu tất cả 8 các đon vị kế toán troníi nền kinh tế phái tuân theo. 'ĩro n g đó, Luật Kế toán quy định về nội dung công tác kế toán, tổ chức bộ máy kế toán, người làm công tác kế toán và hoạt động nghề nghiệp kế toán, chuẩn mực kế toán đưa ra những nguyên tắc và phương pháp kế toán cơ bản để ghi sổ kế toán và lập báo cáo tài chính, chế độ kế toán là những quy định và hướng dẫn về kế toán trong một lĩnh vực hoặc một số công việc cụ thể. Khi tổ chức công tác kế toán, việc tuân thủ các văn bản pháp Iv về kế toán do Nhà nước ban hành sẽ đảm bảo kế toán là một công cụ quản lý, giám sát chặt chẽ mọi hoạt động kinh tế, tài chính, cung cấp thông tin đầy đủ, trung Ihực, đáp ứng yêu cầu tổ chức, quản lý điều hành cùa cơ quan Nhà nước. N guyên tắc thứ hai, tổ chức công tác kế toán phải phù hợp với đặc điểm tổ chức kinh doanh, tổ chức quản lý của DN. Trong mỗi nền kinh tế, các DN thương mại khác nhau sẽ có nhữne đặc điểm và điều kiện riêng khác nhau, yêu cầu và trình độ quản Iv kinh tế cũng khác nhau. Do đó, cũng có sự khác nhau vê tô chức công tác kế toán. Chính vì vậy, khi tổ chức công tác kế toán DN, phải căn cứ và đảm bảo sự phù hợp với đặc điểm và điều kiện riêng của từiig đơn vị, như chức năng, nhiệm vụ, tính chất hoạt động của DN, quy mô của DN, sự phân cấp quản lý của đơn vị, trình độ và yêu cầu quản lý của đơii vị, số lượng và trình độ chuyên môn của nhân viên kế toán, trình độ trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật hạch toán, sự phân bố m ạng lưới và điều kiện giao thông liên lạc. Thực hiện nguyên tắc này, sẽ đảm bảo lựa chọn được m ô hình tổ chức bộ máy kế toán phù hợp với đơn vị, hệ thông sô kê toán theo hình thức kế toán thích hợp, phương pháp kế toán hàng tồn kho phù hợp, và tìm được những phương án tối lai trong quá trình lựa chọn áp dụng các quy định, các phương pháp kế toán. Nguyên tẳc thứ ha, l ...