Giáo trình Kinh tế nông nghiệp: Phần 2 - TS. Đỗ Quang Quý

Tiếp nội dung phần 1, Giáo trình Kinh tế nông nghiệp: Phần 2 được biên soạn gồm các nội dung chính sau: Sản xuất hàng hoá trong nông nghiệp; kinh tế thương mại trong nông nghiệp; phát triển nông nghiệp bền vững; kinh tế sản xuất ngành trồng trọt. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Kinh tế nông nghiệp: Phần 2 - TS. Đỗ Quang Quý Ch¬ng VI s¶n xuÊt hµng ho¸ trong n«ng nghiÖp1. S¶n xuÊt hµng ho¸ n«ng nghiÖp1.1. Kh¸i niÖm s¶n xuÊt hµng hãa S¶n xuÊt hµng hãa lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®Ó trao ®æi, ®Ób¸n cho ngêi kh¸c, cho x· héi, v× môc tiªu lîi nhuËn. S¶n xuÊt hµng hãa lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra nh÷ng vËt phÈm ®Ó trao®æi th«ng qua thÞ trêng tríc khi ®i vµo lÜnh vùc tiªu dïng. Tuy tån t¹i tõrÊt l©u trong lÞch sö, tõ khi x· héi c«ng x· nguyªn thuû tan r·, nhng chØ®Õn khi xuÊt hiÖn quan hÖ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa, khi søc lao ®éng trëthµnh hµng ho¸ th× s¶n xuÊt hµng hãa míi trë thµnh ph¬ng thøc thèng trÞtrong x· héi. S¶n xuÊt hµng hãa lµ mét h×nh th¸i s¶n xuÊt tiÕn bé so víi s¶nxuÊt tù cung tù cÊp, thÓ hiÖn tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.Trong x· héi x· héi chñ nghÜa vÉn cßn s¶n xuÊt hµng hãa. ë nh÷ng níc ®itõ mét nÒn kinh tÕ l¹c hËu, mang nÆng tÝnh tù cÊp, tù tóc, tiÕn lªn chñ nghÜax· héi kh«ng qua giai ®o¹n ph¸t triÓn t b¶n chñ nghi·, qu¸ tr×nh ph¸ttriÓn kinh tÕ nhÊt thiÕt ph¶i lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng hãa. ëViÖt Nam, ®êng lèi, chÝnh s¸ch x©y dùng chñ nghÜa x· héi ®îc x¸c ®Þnhrâ lµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc, theo ®Þnh híng x· héi chñnghÜa. S¶n xuÊt hµng ho¸ ra ®êi vµ ph¸t triÓn lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö l©udµi. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng hãa b¾t ®Çu tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊthµng hãa gi¶n ®¬n sau ®ã lµ nÒn s¶n xuÊt hµng hãa ph¸t triÓn (nÒn s¶n xuÊthµng hãa lín). * S¶n xuÊt hµng hãa gi¶n ®¬n S¶n xuÊt hµng hãa gi¶n ®¬n lµ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó trao ®æi trªn thÞtrêng dùa trªn chÕ ®é së h÷u t nh©n cña ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá vµ 89lao ®éng c¸ thÓ cña hä. S¶n xuÊt hµng hãa gi¶n ®¬n nh»m môc ®Ých tho¶m·n nhu cÇu sinh sèng vµ mét phÇn nhu cÇu s¶n xuÊt cña b¶n th©n ngêis¶n xuÊt vµ gia ®×nh hä, được vËn ®éng theo c«ng thøc Hµng – TiÒn – Hµng(H – T – H). S¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n lµ h×nh thøc s¶n xuÊt hµng ho¸ ëtr×nh ®é thÊp. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn tríc hÕt ë môc ®Ých cña ngêi s¶nxuÊt. ViÖc t¹o ra s¶n phÈm ®îc gäi lµ hµng ho¸ trong h×nh thøc s¶n xuÊthµng ho¸ gi¶n ®¬n chØ lµ ngÉu nhiªn, kh«ng ph¶i v× môc ®Ých chÝnh cña hä.PhÇn s¶n phÈm d thõa ®îc trë thµnh hµng ho¸ chØ lµ ngÉu nhiªn, thõa rangoµi nhu cÇu tiªu dïng cña ngêi s¶n xuÊt. Tr×nh ®é s¶n xuÊt hµng ho¸thÊp cßn ®îc thÓ hiÖn ë tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt thÊp. Nãi chung,trong h×nh thøc s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n, tr×nh ®é kü thuËt cña s¶n xuÊtcßn l¹c hËu, ph©n c«ng lao ®éng x· héi cha ph¸t triÓn. S¶n xuÊt hµng ho¸gi¶n ®¬n ®îc tiÕn hµnh bëi n«ng d©n s¶n xuÊt nhá, thî thñ c«ng c¸ thÓ,dùa trªn chÕ ®é së h÷u nhá vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng cña b¶n th©nngêi n«ng d©n lµ chÝnh. H×nh thøc s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n ra ®êi vµocuèi thêi kú tan r· cña chÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû vµ tồn t¹i qua ph¬ngthøc s¶n xuÊt phong kiÕn vµ mét phÇn qua c¸c ph¬ng thøc s¶n xuÊt tiÕptheo, cã khuynh híng ph©n ho¸ vµ biÕn thµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ t b¶nchñ nghÜa. Sù vËn ®éng cña nã chÞu sù thèng trÞ cña c¸c quan hÖ s¶n xuÊttrong x· héi. ë ViÖt Nam, trong giai ®o¹n ®Çu qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi,s¶n xuÊt hµng hãa gi¶n ®¬n tån t¹i trong n«ng nghiÖp, tiÓu c«ng nghiÖp, tiÓuthñ c«ng nghiÖp vµ chñ yÕu ë mét sè vïng do ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ kinh tÕl¹c hËu, khã kh¨n nh vïng nói cao, vïng s©u vïng xa * S¶n xuÊt hµng hãa lín Trong s¶n xuÊt hµng ho¸ lín, ®iÒu kh¸c biÖt c¬ b¶n víi s¶n xuÊt hµngho¸ gi¶n ®¬n tríc hÕt thÓ hiÖn ë môc ®Ých cña ngêi s¶n xuÊt. Ngay tõtríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt, môc ®Ých s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®Ó b¸n ®·®îc kh¼ng ®Þnh, nã lµ qu¸ tr×nh tÊt nhiªn, kh«ng ph¶i lµ sù ngÉu nhiªn. 90Thø hai, tr×nh ®é kü thuËt, tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng cao trong s¶n xuÊthµng ho¸ lín cao h¬n vµ tû mû h¬n so víi s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá. S¶n xuÊt hµng ho¸ lín lµ nÒn s¶n xuÊt ®îc tæ chøc theo nguyªn t¾cchuyªn m«n ho¸ vµ hiÖp t¸c ho¸, víi kü thuËt hiÖn ®¹i cã n¨ng suÊt cao,khèi lîng s¶n phÈm nhiÒu vµ h×nh thµnh nªn nh÷ng vïng kinh tÕ chuyªnm«n ho¸. S¶n xuÊt hµng ho¸ lín t¹o ra nh÷ng biÕn ®éng lín trong qu¸ tr×nhs¶n xuÊt, biÕn t liÖu s¶n xuÊt do c¸ nh©n sö dông thµnh nh÷ng t liÖu s¶nxuÊt x· héi do mét sè ngêi cïng sö dông; thóc ®Èy sù tiÕn bé nhanh chãngkhoa häc -c«ng nghÖ, biÕn b¶n th©n s¶n xuÊt tõ chç lµ mét hµnh vi c¸ nh©nthµnh mét lo¹t hµnh vi x· héi; biÕn s¶n phÈm tõ s¶n phÈm c¸ nh©n thµnhs¶n phÈm x· héi; thóc ®Èy sù trao ®æi, mua b¸n hµng ho¸ cña thÞ trêng,tho¶ m·n nhu cÇu ®a d¹ng cña x· héi.1.2. N«ng nghiÖp hµng ho¸ S¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh«ng nh»m môc ®Ých tù cÊp, tù tóc, ®¸p øngnhu cÇu trùc tiÕp cña b¶n th©n ngêi s¶n xuÊt, mµ lµ th«ng qua thÞ trêng®¸p øng c¸c nhu cÇu vÒ n«ng s¶n vµ thùc phÈm cho x· héi. §ã lµ ph¬nghíng ph¸t triÓn tÊt ...