Giáo trình Kinh tế tài nguyên và môi trường - ThS. Phạm Thị Bích Thuỷ

Giáo trình sẽ giúp cho sinh viên có thể nắm được những kiến thức cơ bản về kinh tế tài nguyên môi trường: hiểu được mối quan hệ tương tác giữa kinh tế và môi trường; hiểu được những vấn đề về ô nhiễm môi trường và phân tích các công cụ kiểm soát ô nhiễm từ đó biết vận dụng được từng công cụ trong từng trường hợp cụ thể; nắm được nguyên tắc khai thác và sử dụng hiệu quả tài nguyên; nắm được phương pháp phân tích lợi ích – chi phí trong phân tích các dự án tài nguyên môi trường.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Kinh tế tài nguyên và môi trường - ThS. Phạm Thị Bích Thuỷ TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI KHOA KINH TẾ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG Chủ biên: ThS. Phạm Thị Bích Thuỷ GIÁO TRÌNH KINH TẾ TÀI NGHUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI, 2010 i LỜI NÓI ĐẦU Môi trường không chỉ là không gian sống, là nơi cung cấp các nguồn tài nguyên thiên nhiên cho quá trình phát triển của con người mà môi trường còn là nơi chứa đựng chất thải do quá trình sản xuất và tiêu dùng của con người tạo ra. Ngày nay, bên cạnh những thành tựu trong phát triển kinh tế, con người đang phải đối diện với vấn đề ô nhiễm môi trường và cạn kiệt tài nguyên. Làm thế nào để vừa phát triển kinh tế, nâng cao đời sống vật chất của con người vừa bảo vệ môi trường, hạn chế tối đa những tác động tiêu cực từ việc ô nhiễm môi trường đến sức khoẻ và đời sống tinh thần của con người là câu hỏi đặt ra không chỉ riêng đối với Việt Nam mà là câu hỏi đặt ra cho toàn nhân loại. Kinh tế tài nguyên và môi trường là một môn học nghiên cứu các vấn đề về tài nguyên, môi trường với viễn cảnh và những ý tưởng phân tích của kinh tế học. Môn học tập trung vào việc nghiên cứu mối quan hệ giữa kinh tế và môi trường; những vấn đề cơ bản về kinh tế ô nhiễm; khai thác tài nguyên tối ưu; đánh giá tác động môi trường; tìm hiểu nguyên nhân và cách thức con người gây ô nhiễm môi trường và khai thác cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên; từ đó đề ra những chính sách, những công cụ kiểm soát ô nhiễm và giải pháp khai thác tài nguyên nhằm giảm suy thoái môi trường cũng như khai thác tài nguyên thiên nhiên có hiệu quả hơn. Kinh tế tài nguyên và môi trường là một môn học bắt buộc thuộc nhóm các môn học cơ sở ngành cho tất cả các chuyên ngành thuộc khối ngành kinh tế và được đưa vào giảng dạy ở nhiều ngành đào tạo khác ở Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội. Thực hiện chủ trương, quan điểm của Ban giám hiệu Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội về việc không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo nhằm đưa trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội trở thành một trung tâm đào tạo nguồn nhân lực hàng đầu trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường, đồng thời nhằm cung cấp tài liệu học tập môn Kinh tế tài nguyên và môi trường cho sinh viên trong trường, chúng tôi tiến hành biên soạn cuốn giáo trình Kinh tế tài nguyên và môi trường. Thông qua việc học tập, nghe giảng trên lớp kết hợp với việc nghiên cứu giáo trình sẽ giúp cho sinh viên có thể nắm được những kiến thức cơ bản về kinh tế tài nguyên môi trường: hiểu được mối quan hệ tương tác giữa kinh tế và môi trường; hiểu được những vấn đề về ô nhiễm môi trường và phân tích các công cụ kiểm soát ô nhiễm từ đó biết vận dụng được từng công cụ trong từng trường hợp cụ thể; nắm được nguyên tắc khai thác và sử dụng hiệu quả tài nguyên; nắm được phương pháp phân tích lợi ích – chi phí trong phân tích các dự án tài nguyên môi trường; nắm được phương pháp định giá tài nguyên môi trường; phương pháp đánh giá tác động môi trường và hiểu rõ thực trạng về những vấn đề này ở Việt Nam. Bên cạnh đó, giáo trình còn là tài liệu tham khảo phục vụ cho công tác giảng dạy môn kinh tế tài nguyên và môi trường cũng như là tài liệu nghiên cứu, tham khảo cho những nhà quản lý môi trường và những ai đang quan tâm đến lĩnh vực kinh tế tài nguyên môi trường. ii Giáo trình được biên soạn trên cơ sở tham khảo nội dung của 3 tài liệu chính đó là Giáo trình Kinh tế và Quản lý môi trường do PGS.TS. Nguyễn Thế Chinh làm chủ biên; Giáo trình Kinh tế môi trường do PGS.TS. Hoàng Xuân Cơ biên soạn và Bài giảng Kinh tế tài nguyên môi trường do TS. Nguyễn Văn Song biên soạn. Bên cạnh đó chúng tôi còn tham khảo nhiều tài liệu trong và ngoài nước khác phục vụ cho việc biên soạn giáo trình. Tuy nhiên, trong qúa trình biên soạn, chúng tôi đã cố gắng cập nhật thông tin và đi sâu nghiên cứu những vấn đề cấp thiết hiện nay như vấn đề định giá tài nguyên môi trường và phân tích một cách cụ thể hơn các vấn đề cơ bản của Kinh tế tài nguyên và môi trường như phân tích các công cụ kiểm soát ô nhiễm, phân tích các điều kiện tối ưu trong khai thác tài nguyên,... Tham gia biên soạn giáo trình gồm có Th.S. Phạm Thị Bích Thuỷ và CN. Lê Dũng Kiên, cụ thể như sau: - ThS. Phạm Thị Bích Thuỷ biên soạn các chương: 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8 - CN. Lê Dũng Kiên biên soạn các chương: 5, 9 và 10 Mặc dù chúng tôi đã hết sức cố gắng, bằng sự tìm tòi, nghiên cứu và kinh nghiệm giảng dạy để biên soạn cuốn giáo trình với nội dung khoa học và phù hợp với đối tượng sử dụng. Tuy nhiên, do kinh nghiệm biên soạn giáo trình còn hạn chế nên không tránh khỏi sai sót về nội dung cũng như hình thức. Chúng tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp chân tình từ phía đồng nghiệp, sinh viên và bạn đọc. Chủ biên: Th.S. Phạm Thị Bích Thuỷ iii MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU ......................................................................................................................1 CHƯƠNG 1. NHẬP MÔN KINH TẾ TÀI NGUYÊN MÔI TRƯỜNG ............................3 1.1 ...