Giáo trình lập trình Pascal căn bản

Pascal là ngôn ngữ lập trình cấp cao do Niklaus Wirth, giáo sư điện toán trường đại học kĩ thuật Zurich, đề xuất năm 1970 với tên Pascal để kỉ niệm nhà toán học và triết học nổi tiếng Blalse Pascal. Ngôn ngữ lập trình có đặc điểm: ngữ pháp, ngữ nghĩa đơn giản và có tính logic; cấu trúc chương trình rõ ràng, dễ hiểu; dễ sửa chữa, cải tiến.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình lập trình Pascal căn bảnGiáo trình lập trình Pascal căn bản – Giaïo trçnh Láûp trçnh Pascal càn baín — –1— BAÌI 1: GIÅÏI THIÃÛU NGÄN NGÆÎ PASCAL VAÌ CAÏC VÊ DUÛ ÂÅN GIAÍNI. Xuáút xæï ngän ngæî Pascal: Pascal laì ngän ngæî láûp trçnh cáúp cao do Niklaus Wirth, giaïo sæ âiãûn toaïn træåìngâaûi hoüc kyî thuáût Zurich (Thuñy Sé), âãö xuáút nàm 1970 våïi tãn Pascal âãø kyí niãûm nhaìtoaïn hoüc vaì triãút hoüc näøi tiãúng Blaise Pascal (ngæåìi Phaïp). Ngän ngæî láûp trçnh Pascal coï âàûc âiãøm: ngæî phaïp, ngæî nghéa âån giaín vaì coï tênhlogic; cáúu truïc chæång trçnh roî raìng, dãù hiãøu (thãø hiãûn tæ duy láûp trçnh cáúu truïc); dãùsæía chæîa, caíi tiãún. Trong quaï trçnh phaït triãøn, Pascal âaî phaït huy âæåüc æu âiãøm vaì âæåüc duìng âãø taûora nhiãöu æïng duûng trãn nhiãöu lénh væûc khaïc nhau. Caïc täø chæïc vaì cäng ty chuyãn vãömaïy tênh dæûa trãn Pascal chuáøn âaî phaït triãøn thãm vaì taûo ra caïc chæång trçnh dëchngän ngæî Pascal våïi nhiãöu pháön bäø sung, giaím thiãøu khaïc nhau. Vê duû: TURBOPASCAL cuía haîng Borland (Myî), QUICK PASCAL cuía haîng Microsoft, UCSDPASCAL (University of California at San Diego), ANSI PASCAL (AmericanNational Standard Institute),.v.v. So våïi nhiãöu saín pháøm Pascal cuía nhiãöu täø chæïc vaì cäng ty khaïc nhau xuáút baín,TURBO PASCAL cuía haîng Borland toí ra coï nhiãöu æu âiãøm nháút vaì hiãûn nay âaî tråíthaình ngän ngæî láûp trçnh phäø biãún nháút trãn thãú giåïi sæí duûng trong lénh væûc giaíngdaûy vaì láûp trçnh chuyãn nghiãûp. Chè trong voìng vaìi nàm Turbo Pascal âæåüc caíi tiãúnqua nhiãöu phiãn baín : 1.0, 2.0, 3.0, 4.0, 5.0, 5.5 (1989), 6.0 (1990), 7.0 (1972). Caïc táûp tin chênh cuía ngän ngæî Turbo Pascal gäöm: - Turbo.exe: chæång trçnh soaûn thaío, dëch vaì liãn kãút chæång trçnh. - Turbo.tpl (.tpl - Turbo Pascal Library): táûp tin thæ viãûn læu caïc âån vë (Unit)chuáøn âãø chaûy våïi Turbo.exe. Muäún sæí duûng caïc lãûnh âäö hoüa, phaíi coï caïc táûp tin sau: - Graph.tpu: Âån vë (Unit) chæïa caïc lãûnh âäö hoaû. - Caïc táûp tin coï pháön måí räüng CHR (SANS.CHR, TRIP.CHR,GOTH.CHR,.v.v.): Chæïa caïc kiãøu chæî trong chãú âäü âäö hoaû. - Caïc táûp tin coï pháön måí räüng BGI (EGAVGA.BGI, HERC.BGI, CGA.BGI,...):âãø âiãöu khiãøn caïc loaûi maìn hçnh tæång æïng khi duìng âäö hoaû.II. Khåíi âäüng: Trang 1 – Giaïo trçnh Láûp trçnh Pascal càn baín — –2— Ta coï thãø khåíi âäüng Pascal tæì Windows hoàûc MS-DOS, chuyãøn âãún thæ muûc BPhoàûc TP vaì chaûy táûp tin BP.EXE hay TURBO.EXE. Hai caïch khåíi âäüng trãn thæûchiãûn nhæ sau: - Khåíi âäüng tæì dáúu nhàõc cuía MS-DOS: Chuyãøn âãún thæ muûc BP hoàûc TP nåichæïa táûp tin BP.EXE hoàûc TURBO.EXE, goî BP hoàûc TURBO vaì áún . - Khåíi âäüng tæì Windows: choün menu Start/Program/Borland Pascal. Nãúu chæångtrçnh Pascal chæa âæåüc caìi vaìo menu Start, baûn coï thãø duìng Windows Explorerchuyãøn âãún táûp tin BP.EXE hoàûc TURBO.EXE vaì khåíi âäüng Pascal bàòng caïchchaûy táûp tin naìy.III. Caïc phêm chæïc nàng cáön biãút cuía ngän ngæî Pascal: - F2: Læu chæång trçnh trong khi soaûn thaío. - F3: Taûo mäüt file måïi hoàûc måí mäüt file cuî. - F9: Dëch thæí chæång trçnh âãø kiãøm tra läùi. - Ctrl - F9: Chaûy chæång trçnh. - Alt - F5: Xem kãút quaí chaûy chæång trçnh. - Alt - X: Thoaït khoíi maìn hçnh soaûn thaío chæång trçnh Pascal.IV. Cáúu truïc mäüt chæång trçnh Pascal:1. Cáúu truïc cå baín: Chæång trçnh Pascal âån giaín nháút phaíi coï hai tæì khoaï Begin vaì End nhæ sau: Begin End. Chæång trçnh trãn tuy khäng laìm gç khi chaûy (áún Ctrl - F9) nhæng laì mäüt chæångtrçnh håüp lãû do häüi âuí âiãöu kiãûn cáön thiãút laì coï hai tæì khoaï Begin vaì End. Tæì khoaï End coï keìm dáúu “.” phêa sau baïo hiãûu kãút thuïc chæång trçnh, âáy laì âiãöubàõt buäüc phaíi coï trong mäüt chæång trçnh. Tæì khoaï Begin trãn âæåüc trçnh biãn dëchhiãøu laì bàõt âáöu thæûc hiãûn caïc lãûnh sau noï vaì kãút thuïc taûi tæì khoaï End coï dáúu cháúm“.”. Khäúi lãûnh nàòm trong càûp tæì khoaï Begin vaì End nãúu coï dáúu cháúm theo sau coìngoüi laì khäúi chæång trçnh chênh. Ngoaìi ra, nãúu sau tæì khoaï End khäng coï dáúu hoàûccoï dáúu “;” thç âoï coï thãø laì khäúi chæång trçnh con, khäúi lãûnh cuía haìm hoàûc khäúi lãûnhtrong chæång trçnh. Trong chæång trçnh coï thãø coï nhiãöu khäúi lãûnh, tæïc coï thãø coïnhiãöu càûp tæì khoaï Begin vaì End.2. Phæång phaïp khai baïo vaì täø chæïc cáúu truïc mäüt chæång trçnh Pascal: Trang 2 – Giaïo trçnh Láûp trçnh Pascal càn baín — –3— Viãû ...