Giáo trình Lọc bệnh và xử trí cấp cứu

Tử vong trong bệnh viện thường xảy ra trong vòng 24 giờ đầu. Phần lớn các trường hợp tử vong này có thể ngăn ngừa được nếu trẻ bệnh nặng được lọc bệnh, phát hiện dấu hiệu cấp cứu sớm và xử trí kịp thời.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Lọc bệnh và xử trí cấp cứu LỌC BỆNH VÀ XỬ TRÍ CẤP CỨU • Tử vong trong bệnh viện thường xảy ra trong vòng 24 giờ đầu. Phần lớn các trường hợp tử vong này có thể ngăn ngừa được nếu trẻ bệnh nặng được lọc bệnh, phát hiện dấu hiệu cấp cứu sớm và xử trí kịp thời. • Lọc bệnh phải được thực hiện ở nơi nhận bệnh của phòng khám trước mọi thủ tục hành chánh như đăng ký khám bệnh. Người lọc bệnh là bác sĩ hoặc điều dưỡng có kinh nghiệm và đã qua khoá huấn luyện lọc bệnh. • Lọc bệnh là một qui trình sàng lọc nhanh trẻ bệnh khi trẻ được đưa đến cơ sở y tế để phân loại trẻ thành 3 nhóm sau: o Trẻ có dấu hiệu cấp cứu cần cấp cứu ngay o Trẻ có dấu hiệu ưu tiên sẽ được khám trước để đánh giá và điều trị kịp thời o Trẻ không có dấu hiệu cấp cứu hoặc ưu tiên sẽ được khám bệnh theo thứ tự. Phân loại Thời gian tối đa phải xử trí (phút) Cấp cứu 0 Ưu tiên 10 Không cấp cứu, không ưu tiên 120THỨ TỰ CÁC BƯỚC LỌC BỆNH • Hỏi bà mẹ lý do đưa trẻ đến khám cùng lúc quan sát, sờ tay chân trẻ, để phát hiện kịp thời những dấu hiệu cấp cứu.I. TÌM NHỮNG DẤU HIỆU CẤP CỨU ĐỒNG THỜI XỬ TRÍ CẤPCỨU NGAY • Tìm các dấu hiệu cấp cứu theo thứ tự ưu tiên: o Dấu hiệu cấp cứu hô hấp o Dấu hiệu sốc o Dấu hiệu hôn mê hoặc co giật o Dấu hiệu mất nước nặng ở trẻ bi tiêu chảy • Nếu trẻ có bất kỳ dấu hịeu cấp cứu nào phải cấp cứu ngay, kêu gọi giúp đỡ, sau đó tiếp tục và hoàn thành việc đánh giá và làm xét nghiệm cấp cứu: thử đường huyết bằng que (Dextrostix), dung tích hồng cầu (Hct)I.1. Đánh giá và cấp cứu hô hấpI.1.1. Đánh giá • Dấu hiệu tắc nghẽn đường thở o Khàn tiến o Thở rít thì hít vàoKhi có dấu hiệu tắc nghẽn đường thở hỏi trẻ có hít sặc không.Nếu có: trẻ bị dị vật đường thở • Dấu hiệu suy hô hấp nặng: o Ngưng thở hoặc cơn ngừng thở o Tím tái o Rút lõm ngực nặngKhi trẻ ngưng thở, phải khai thác xem có chấn thương đầu cổ không.Nếu có: phải cố định cổ ngay trước khi giúp thở.I.1.2. Cấp cứu hô hấp: Xử trí cấp cứu • Ngửa đầu. • Cố định cổ khi nghi chấn thương cột sống cổ. Ngưng thở • Bóp bóp qua mask. • Thủ thuật Heimlich nếu trẻ > 2 tuổi. Dị vật đường thở • Thủ thuật vỗ lưng ấn ngực nếu trẻ ≥ 2 tuổi • Rút lõm ngực. • Thở rít khi nằm yên Thở oxyI.2. Đánh giá và cấp cứu sốcI.2.1. Đánh giá • Dấu hiệu trẻ bị sốc: o Tay chân lạnh o Thời gian đổ đầy mao mạch chậm = 3 giây(Ấn làm trắng móng tay. Thời gian đổ đầy mao mạch là thời gian làm hồng trở lại móng tay.) o Mạch cổ tay yếu hoặc không bắt được • Khi trẻ có dấu hiệu sốc cần kiểm tra: o Tìm vết thương đang chảy máu để cầm máu o Hỏi bà mẹ: xuất hiện đột ngột sau chích thuốc hay côn trùng cắn. o Nếu có: nghi sốc phản vệI.2.2. Cấp cứu sốc Sốc Xử trí cấp cứu • Thở oxy • Lập đường truyền: tĩnh mạch ngoại biên. Sốc • Truyền dịch nhanh 20 ml/kg • Giữ ấm • Cầm máu Sốc mất máu • Truyền dịch nhanh, truyền máu 20ml/kg Sốc phản vệ Adrenaline 1. 0,3ml TDDI.3. Đánh giá và cấp cứu trẻ hôn mê hoặc co giậtI.3.1. Đánh giá • Mức độ tri giác được đánh giá nhanh bởi thang điểm AVPU, o A (alert): trẻ tỉnh o V (voice): đáp ứng với lời nói o P (pain): đáp ứng với kích thích đau (véo da hoặc kéo tóc vùng trán) o U (unconscious): hôn mê. • Trẻ đang co giật: co giật khu trú hoặc toàn thân • Nếu trẻ hôn mê hoặc co giật, hỏi bà mẹ: o Trẻ có bị chấn thương đầu cổ. Nếu có hoặc nghi ngờ, phải cố định cổ o Trẻ có ngủ bất thường hay khó đánh thức không để xác định hôn mêI.3.2. Cấp cứu trẻ hôn mê, co giật: Trạng thái Xử trí cấp cứu • Thông đường thở • Cố định cột sống cổ nếu nghi ngờ chấn thương cột sống cổ Hôn mê • Nằm nghiêng • Glucose TM • Thông đường thở • Nằm nghiêng Co giật • Diazepam TM / bơm hậu mônI.4. Đánh giá và cấp cứu mất nước nặng ở trẻ tiêu chảyI.4.1. Đánh giá • Mất nước nặng khi có = 2 dấu hiệu sau: ...