Giáo trình - Luật cạnh tranh- chương 3

CHƯƠNG 3 HÀNH VI LẠM DỤNG VỊ TRÍ THỐNG LĨNH VÀ VỊ TRÍ ĐỘC QUYỀN NHẰM HẠN CHẾ CẠNH TRANHI. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HÀNH VI LẠM DỤNG VỊ TRÍ THỐNG LĨNH VÀ VỊ TRÍ ĐỘC QUYỀN NHẰM HẠN CHẾ CẠNH TRANH1Khái niệm, đặc điểm hành vi lạm dụng1.1. Khái niệm hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh, vị trí độc quyền Kiểm soát và xử lý các hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh, vị trí độc quyền (gọi tắt là hành vi lạm dụng) là một trong những nhiệm vụ quan trọng của pháp luật...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình - Luật cạnh tranh- chương 3 CHƯƠNG 3 HÀNH VI LẠM DỤNG VỊ TRÍ THỐNG LĨNH VÀ VỊ TRÍ ĐỘC QUYỀN NHẰM HẠN CHẾ CẠNH TRANH I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HÀNH VI LẠM DỤNG VỊ TRÍ THỐNG LĨNH VÀ VỊ TRÍ ĐỘC QUYỀN NHẰM HẠN CHẾ CẠNH TRANH 1 Khái niệm, đặc điểm hành vi lạm dụng 1.1. Khái niệm hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh, vị trí độc quyền Kiểm soát và xử lý các hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh, vị trí độc quyền (gọi tắt làhành vi lạm dụng) là một trong những nhiệm vụ quan trọng của pháp luật cạnh tranhnhằm bảo vệ môi trường cạnh tranh lành mạnh, không phân biệt đối xử. Đặc trưng cơbản của chế định pháp này là đối tượng áp dụng là những doanh nghiệp, nhóm doanhnghiệp đang có vị trí thống lĩnh, doanh nghiệp có vị trí độc quyền trên thị trường. LuậtCạnh tranh năm 2004 không đưa ra định nghĩa mà liệt cụ thể các hành vi lạm dụng vịtrí thống lĩnh, vị trí độc quyền để hạn chế cạnh tranh. Theo đó, chỉ khi doanh nghiệp,nhóm doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường, doanh nghiệp có vị trí độc quyềnthực hiện những hành vi được quy định tại Điều 13 và Điều 14 Luật Cạnh tranh mới bịcoi là lạm dụng vị trí thống lĩnh, vị trí độc quyền để hạn chế cạnh tranh. Pháp luật củamột số nước (điển hình là Canađa cũng có cách tiếp cận như pháp luật Việt Nam làkhông đưa ra khái niệm chung mà liệt kê các hành vi bị coi là vi phạm pháp luật chốnglạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, vị trí độc quyền. Điều 78 Luật Cạnh tranh Canađaliệt kê 11 hành vi bị coi là lạm dụng (ngoài ra còn cho phép cơ quan có thẩm quyềnxử lý những hành vi chưa được pháp luật liệt kê nhưng thỏa mãn cấu thành pháp lýcủa hành vi lạm dụng theo Điều 79). Điều 79 quy định Tòa Cạnh tranh chỉ đưa ra phánquyết xử lý doanh nghiệp hoặc nhóm doanh nghiệp khi chứng minh đủ ba nội dungsau đây: Thứ nhất, một hoặc nhiều doanh nghiệp về cơ bãn hoặc hoàn toàn kiểm soát mộtloại hình, một phân đoạn kinh doanh, trên toàn lãnh thổ Canađa hay tại bất kỳ khu vựcnào của nó; Thứ hai, đã hoặc đang thực hiện hành vi phản cạnh tranh được quy định trong luậtcạnh tranh; Thứ ba, hành vi đó đã, đang hoặc có thể làm cản trở, làm giảm cạnh tranh trên thịtrường một cách đáng kể77. CIDA- Bộ Thương mại Việt Nam, Luật Cạnh tranh Canađa và bình luận (Hà Nội, 2004).(77) 103 Theo Bộ quy tắc về cạnh tranh của Liên Hợp Quốc được thông qua ngày 22/4/1980và Luật mẫu về cạnh tranh của UNCTAD, “hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh và vị tríđộc quyền để hạn chế cạnh tranh là hành vi hạn chế cạnh tranh mà doanh nghiệp cóvị trí thống lĩnh hoặc độc quyền sử dụng để duy trì hay tăng cường vị trí của nó trên thịtrường bằng cách hạn chế khả năng gia nhập thị trường hoặc hạn chế quá mức cạnhtranh”78. Bên cạnh khái niệm, hai văn bản này cũng liệt kê cụ thể các hành vi bị coi làlạm dụng vị trí thống lĩnh, vị trí độc quyền để hạn chế cạnh tranh. Như vậy, giống như các chế định khác trong pháp luật cạnh tranh, các quy địnhtrong pháp luật của các nước và các tổ chức quốc tế về hành vi lạm dụng đều liệt kêvà mô tả dấu hiệu pháp lý của các hành vi cụ thể; đặt ra các điều kiện để xử lý doanhnghiệp có hành vi vi phạm. Việc đưa ra khái niệm chỉ có ý nghĩa lý luận, phục vụ chocông tác nghiên cứu và cho việc nhận thức về bản chất của nhóm hành vi này. Cácquy định liệt kê các hành vi lạm dụng nhằm đảm bảo cho công tác áp dụng pháp luậtđược thực hiện một cách công bằng và hiệu quả. Với những hành vi được liệt kê trong Luật Cạnh tranh, có thể khái quát thành kháiniệm sau: hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, vị trí độc quyền những hành vido doanh nghiệp hoặc nhóm doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường, doanh nghiệpcó vị trí độc quyền thực hiện nhằm củng cố vị trí thống lĩnh, duy trì vị trí độc quyền bằngcách loại bỏ doanh nghiệp khác ra khỏi thị trường; ngăn cản, kìm hãm doanh nghiệpkhác không cho gia nhập thị trường, phát triển kinh doanh hoặc nhằm thu lợi nhuậnđộc quyền bằng cách bóc lột khách hàng. 1.2. Đặc điểm của hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh, vị trí độc quyền Dù có những khác biệt nhất định trong các quy định về hành vi lạm dụng, song phápluật của các nước đều thống nhất rằng nhóm hành vi này có ba đặc trưng sau đây: a. Chủ thể thực hiện hành vi là doanh nghiệp hoặc nhóm doanh nghiệp có vị trí thốnglĩnh hoặc doanh nghiệp có vị trí độc quyền trên thị trường liên quan Vị trí thống lĩnh, vị trí độc quyền có thể được hình thành từ sự tích tụ trong quá trìnhcạnh tranh; từ những điều kiện tự nhiên của thị trường như: yêu cầu về quy mô hiệuquả tối thiểu, sự biến dị của sản phẩm, sự tồn tại của các rào cản gia nhập thị trường;hoặc sự bảo hộ của quyền lực Nhà nước…. Vị trí thống lĩnh hoặc vị trí độc quyền đemlại ch ...