Giáo trình Phương pháp giảng dạy: Phần 2 - ĐH SPKT TP. Hồ Chí Minh

(NB) Giáo trình Phương pháp giảng dạy: Phần 2 gồm hai phần cuối của giáo trình. Phần ba là những kiến thức đại cương về phương pháp dạy học, các đặc trưng của phương pháp dạy học và cách vận dụng của các phương pháp dạy học thông dụng trong truờng chuyên nghiệp và dạy nghề. Phần bốn bao gồm các kiến thức đại cương về kiểm tra đánh giá thành tích học tập và cũng như các phương pháp kiểm tra đánh giá cho điểm. Mời bạn đọc tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Phương pháp giảng dạy: Phần 2 - ĐH SPKT TP. Hồ Chí Minh PHAÀN 3. PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC BAØI 1. ÑAÏI CÖÔNG VEÀ PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC A. MUÏC TIEÂU DAÏY HOÏC Sau khi hoïc xong baøi hoïc naøy, ngöôøi hoïc coù khaû naêng: − Giaûi thích ñöôïc ñònh nghóa phöông phaùp vaø phöông phaùp daïy hoïc − Trình baøy ñöôïc moái lieân heä daïy hoïc, giöõa sö phaïm vaø chuyeân moân. Phaân loaïi phöông phaùp daïy hoïc. − Phaân tích tính ñaëc thuø cuûa noäi dung moân hoïc, baøi hoïc. Löïa choïn ñöôïc phöông phaùp daïy hoïc theo quan ñieåm tích cöïc hoaù ngöôøi hoïc. − Neâu höôùng ñoåi môùi, caûi tieán phöông phaùp daïy hoïc. B. NOÄI DUNG 1. KHAÙI NIEÄM PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC 1.1. KHAÙI NIEÄM PHÖÔNG PHAÙP Thuaät ngöõ “Phöông phaùp” baét nguoàn töø tieáng Hy Laïp, Methodos” – nguyeân vaên laø con ñöôøng, caùch thöùc vaän ñoäng cuûa moät söï vaät, hieän töôïng ñi tôùi moät caùi gì ñoù; coù nghóa laø caùch thöùc ñaït tôùi muïc ñích. Khaùi nieäm “Phöông phaùp” theo trieát hoïc ñöôïc xem laøø caùch nhaän thöùc hay toaøn boä phöông thöùc vaø phöông tieän ñeå ñaït tôùi muïc ñích nhaát ñònh, ñeå giaûi quyeát nhöõng nhieäm vuï nhaát ñònh trong nhaän thöùc vaø trong thöïc tieån (Ñònh nghóa phoå quaùt nhaát trong caùc baùch khoa toaøn thö, töø ñieån baùch khoa). Cuøng phaïm vi trieát hoïc Hegel cho raèng: phöông phaùp laø yù thöùc veà hình thöùc cuûa söï töï vaän ñoäng beân trong cuûa noäi dung. Caùc ñaëc ñieåm cô baûn cuûa phöông phaùp: - Tính muïc tieâu laø daáu hieäu cô baûn cuûa phöông phaùp. Muïc tieâu naøo phöông phaùp naáy phöông phaùp giuùp con ngöôøi thöïc hieän ñöôïc muïc tieâu cuûa mình: nhaän thöùc theá giôùi vaø caûi taïo theá giôùi vaø qua ñoù töï caûi taïo mình. - Phöông phaùp coù tính caáu truùc treân con ñöôøng ñi tôùi muïc tieâu con ngöôøi phaûi thöïc hieän moät loaït caùc thao taùc ñöôïc saép xeáp theo moät trình töï logic, coù heä thoáng, coù keá hoaïch. - Phöông phaùp gaén lieàn vôùi noäi dung. Phöông phaùp thay ñoåi theo töøng ñoái töôïng nghieân cöùu. Noäi dung qui ñònh phöông phaùp, nhöng baûn thaân phöông phaùp coù taùc duïng trôû laïi noäi dung laøm cho noäi dung phaùt trieån leân moät böôùc môùi. Trang-89- - Phöông phaùp mang tính chuû theå. Phương phaùp do chủ thể sự dụng, cho neân bị quy đñịnh bởi trình đñộ nhận thức veà kinh nghiệm cuûa chủ thể. Do vaäy, phương phaùp mang tính chủ quan. Mặt chủ quan của phương phaùp thể hiện bởi năng lực, kinh nghiệm của chủ thể - Phöông phaùp cuõng ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû noäi dung, ñaëc ñieåm cuûa ñoái töôïng. Nhö vaäy ñoái töôïng naøo, muïc tieâu naøo thì coù phöông phaùp ñoù. Khoâng coù phöông phaùp vaïn naêng cho moïi ñoái töôïng, cho moïi muïc tieâu. Ngöôïc laïi khi coù heä thoáng phöông phaùp hoaøn chænh thì baûn thaân noù taùc ñoäng trôû laïi noäi dung laøm cho noäi dung ñaït chaát löôïng cao, muïc tieâu saùng roõ. Noùi caùch khaùc muïc tieâu noäi dung qui ñònh phöông phaùp, phöông phaùp chòu söï chi phoái cuûa muïc tieâu, noäi dung. Nhöng noù coù taùc ñoäng ngöôïc trôû laïi giuùp ñaït muïc tieâu, noäi dung. 1.2. PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC Trong quaù trình daïy hoïc, phöông phaùp daïy hoïc laø moät yếu toá cô baûn quan troïng. Cuøng vôùi noäi dung maø ngöôøi hoïc coù theå chieám lónh tri thöùc, kó naêng- kó xaûo theo nhöõng phöông phaùp khaùc nhau vaø keát quaû ñaït ñöôïc cuõng khoâng gioáng nhau. Do taàm quan troïng ñoái vôùi phöông phaùp vaø quaù trình daïy hoïc, ñaõ töø laâu phöông phaùp daïy hoïc luoân luoân laø trung taâm chuù yù cuûa caùc nhaø giaùo treân theá giôùi vaø trong nöôùc. Cho ñeán nay phöông phaùp daïy hoïc vaãn ñang laø moät phaïm truø ñöôïc caùc nhaø lí luaän daïy hoïc quan taâm. Coù nhieàu yù kieán khaùc nhau veà khaùi nieäm, caáu truùc, söï phaân loaïi, xu theá phaùt trieån…về phương phaùp dạy học. Noùi chung lí luaän veà phöông phaùp daïy hoïc ñaõ ñöôïc phaùt trieån ngaøy caøng hoaøn thieän treân cô sôû keá thöøa coù pheâ phaùn vaø choïn loïc nhöõng thaønh töïu veà taâm lí sö phaïm vaø lí luaän daïy hoïc, ñaëc bieät laø nhöõng tö töôûng môùi veà daïy hoïc vaø phaùt trieån veà tích cöïc hoùa, toái öu hoùa quaù trình daïy hoïc. Sau ñaây laø một số ñònh nghóa veà phöông phaùp: - Baùch khoa toaøn thö cuûa Lieân xoâ naêm 1965: ”phöông phaùp daïy hoïc laø caùch thöùc laøm vieäc cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh, nhôø ñoù maø hoïc sinh naém vöõng kieán thöùc, kó naêng, kó xaûo, hình thaønh theá giôùi quan, phaùt trieån naêng löïc nhaän thöùc”. - Phöông phaùp daïy hoïc theo theo GS. Nguyeãn Ngoïc Quang “caùch thöùc laøm vieäc cuûa thaày vaø troø döôùi söï chæ ñaïo cuûa thaày nhaèm laøm cho troø naém vöõng kieán thöùc kó naêng, kyõ xaûo moät ...