Giáo trình Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục địa lý trong nhà trường: Phần 2 - PGS.TS. Nguyễn Đức Vũ

Giáo trình Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục địa lý trong nhà trường của PGS.TS. Nguyễn Đức Vũ gồm 3 chương cuối của giáo trình, nội dung trình bày về các phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục cụ thể trong địa lý nhà trường, cấu trúc logic quá trình nghiên cứu một công trình nghiên cứu khoa học giáo dục trong địa lý nhà trường và đánh giá kết quả nghiên cứu khoa học giáo dục trong địa lý nhà trường.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục địa lý trong nhà trường: Phần 2 - PGS.TS. Nguyễn Đức Vũ Ch−¬ng II c¸C PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU KHOA HäC GI¸O DôC Cô THÓ TRONG §ÞA Lý NHμ TR¦êNG I. Môc ®Ých cña ch−¬ng nh»m trang bÞ cho ng−êi häc mét sè kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng NCKH vμ c¸c ph−¬ng ph¸p cô thÓ thùc hiÖn c¸c b−íc NCKHGD trong ®Þa lý. N¾m ®−îc ch−¬ng nμy vμ ¸p dông vμo thùc tÕ ng−êi häc sÏ cã ®−îc mét sè kü n¨ng c¬ b¶n lμ c«ng t¸c NCKHGD trong ®Þa lý nhμ tr−êng. II. Néi dung cña ch−¬ng gåm c¸c phÇn: 1. Ph¸t hiÖn vÊn ®Ò nghiªn cøu, x¸c ®Þnh ®Ò tμi khoa häc. 2. X¸c ®Þnh môc tiªu, néi dung, ®èi t−îng vμ ph¹m vi nghiªn cøu. 3. §Æt gi¶ thuyÕt nghiªn cøu. 4. Ph−¬ng ph¸p thu thËp vμ xö lý th«ng tin. - Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu lý thuyÕt. - Ph−¬ng ph¸p quan s¸t - Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra, kh¶o s¸t, pháng vÊn c¸c gi¸o viªn. c¸c nhμ gi¸o dôc, c¸c c¸n bé qu¶n lý gi¸o dôc. - Ph−¬ng ph¸p thùc nghiÖm s− ph¹m - Ph−¬ng ph¸p thèng kª to¸n häc trong ph©n tÝch kÕt qu¶ thùc nghiÖm - Ph−¬ng ph¸p tæng kÕt kinh nghiÖm. - Ph−¬ng ph¸p thang ®iÓm tæng hîp - m· sè. III. §©y lμ ch−¬ng cung cÊp nh÷ng tri thøc quan träng cho viÖc h×nh thμnh c¸c kü n¨ng NCKH, nªn c¸c néi dung cña ch−¬ng ®Òu cã tÇm quan träng nh− nhau ®èi víi ng−êi häc. IV. Mét sè kh¸i niÖm cÇn n¾m v÷ng trong ch−¬ng 1. VÊn ®Ò nghiªn cøu: lμ nh÷ng ®iÒu ch−a biÕt, hoÆc ch−a biÕt thÊu ®¸o vÒ b¶n chÊt, lμ mét c©u hái cÇn ph¶i gi¶i ®¸p trong nghiªn cøu. 30 2. Môc tiªu nghiªn cøu: lμ c¸i ®Ých nghiªn cøu mμ ng−êi nghiªn cøu v¹ch ra ®Ó thùc hiÖn, ®Ó ®Þnh h−íng nç lùc nghiªn cøu trong qu¸ tr×nh t×m kiÕm. Môc tiªu nghiªn cøu nh»m tr¶ lêi c©u hái “lμm c¸i g×? 3. §èi t−îng nghiªn cøu: lμ sù vËt hoÆc hiÖn t−îng ®−îc lùa chän ®Ó xem xÐt trong nhiÖm vô nghiªn cøu. 4. Gi¶ thuyÕt nghiªn cøu: lμ mét kÕt luËn gi¶ ®Þnh vÒ b¶n chÊt sù vËt hoÆc hiÖn t−îng do ng−êi nghiªn cøu ®Æt ra ®Ó theo ®ã xem xÐt, ph©n tÝch, kiÓm chøng trong toμn bé qu¸ tr×nh nghiªn cøu. 5. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu lý thuyÕt: lμ ph−¬ng ph¸p s−u tÇm, ph©n tÝch, tæng hîp t− liÖu, viÕt tãm t¾t khoa häc. 6. Thùc nghiÖm s− ph¹m: ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu cã hÖ thèng vμ l«gÝc mét hiÖn t−- îng, mét qu¸ tr×nh gi¸o dôc nh»m tr¶ lêi c©u hái: NÕu hiÖn t−îng hay qu¸ tr×nh ®ã ®−îc thùc hiÖn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®· ®−îc khèng chÕ, kiÓm so¸t cÈn thËn vμ chñ ®éng th× nã sÏ diÔn biÕn nh− thÕ nμo vÒ chiÒu h−íng ph¸t triÓn, vÒ tÝnh liªn hÖ gi÷a nguyªn nh©n vμ kÕt qu¶? 7. Thèng kª to¸n häc: lμ mét bé phËn cña lý thuyÕt x¸c suÊt, cã ®èi t−îng nghiªn cøu lμ viÖc thu thËp, ph©n tÝch sè liÖu vμ rót ra kÕt luËn tõ nh÷ng sè liÖu thèng kª. 8. Ph−¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm (test) lμ mét ph−¬ng ph¸p khoa häc dïng ®Ó nghiªn cøu mét hay nhiÒu ®Æc ®iÓm nh©n c¸ch hay mét ®èi t−îng, vÊn ®Ò cã thÓ ph©n ®Þnh ranh giíi vÒ kinh nghiÖm nh»m ®−a ra nhËn xÐt cã kh¶ n¨ng ®Þnh h−íng lín nhÊt vÒ møc ®é biÓu hiÖn cña ®Æc ®iÓm, ®èi t−îng hay vÊn ®Ò ®ã. V. Néi dung cô thÓ ch−¬ng II: C¸C PH¦¥NG PH¸P NGHI£N cøu KHOA HäC GI¸O Dôc Cô THÓ TRONG §ÞA Lý NHμ TR¦êNG Ho¹t ®éng NCKHGD trong ®Þa lý nhμ tr−êng, còng gièng nh− NCKHGD trong c¸c bé m«n kh¸c, th«ng th−êng thùc hiÖn mét tr×nh tù thao t¸c gåm c¸c b−íc sau: - Ph¸t hiÖn vÊn ®Ò nghiªn cøu, x¸c ®Þnh ®Ò tμi khoa häc. - Môc tiªu (hay lμ chØ tiªu) lý luËn hay thùc tiÔn. - §Æt gi¶i thuyÕt nghiªn cøu. - Thu thËp tæng hîp, ph©n tÝch xö lý, hÖ thèng ho¸ t− liÖu sè liÖu vμ c¸c tμi liÖu thùc tiÔn. - KiÓm chøng gi¶ thuyÕt nghiªn cøu. 31 Mçi b−íc nh− vËy ®−îc thùc hiÖn bëi mét sè ph−¬ng ph¸p nhÊt ®Þnh. i. ph¸t hiÖn vÊn ®Ò nghiªn cøu, x¸c ®Þnh ®Ò tμi khoa häc VÊn ®Ò nghiªn cøu lμ nh÷ng ®iÒu ch−a biÕt hoÆc ch−a biÕt thÊu ®¸o vÒ b¶n chÊt, lμ mét c©u hái cÇn gi¶i ®¸p trong nghiªn cøu. Tõ vÊn ®Ò nghiªn cøu sÏ n¶y sinh ®Ò tμi khoa häc. Th«ng th−êng trong nghiªn cøu KHGD, qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh mét ®Ò tμi nghiªn cøu gåm c¸c giai ®o¹n sau: HiÖn thùc gi¸o dôc → m©u thuÉn → vÊn ®Ò khoa häc → ®Ò tμi VÝ dô: HiÖn thùc gi¸o dôc: Gi¸o dôc d©n sè M©u thuÉn: M©u thuÉn g× cÇn gi¶i quyÕt trong gi¸o dôc d©n sè hiÖn nay? (§ã lμ m©u thuÉn gi÷a mét bªn lμ yªu cÇu ®¶m b¶o chÊt l−îng tÝch hîp gi¸o dôc d©n sè qua bé m«n ®Þa lý vμ mét bªn lμ: quan niÖm trong gi¸o viªn ch−a thèng nhÊt, néi dung tÝch hîp ch−a x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ, ph−¬ng ph¸p tÝch hîp ch−a gi¶i quyÕt râ rμng, ®Çy ®ñ ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y GDDS qua m«n häc ch−a mang l¹i hiÖu qu¶ cao cho GDDS). VÊn ®Ò khoa häc: Gi¸o dôc d©n sè qua d¹y häc ®Þa lý nh− thÕ nμo. I. §Ò tμi: X¸C §ÞNH C¸C Néi DUNG Vμ Ph−¬ng PH¸P D¹Y HäC GI¸O DôC D¢N Sè QUA M¤N §ÞA Lý PTTH. Mét ®Ò tμi (hay vÊn ®Ò, ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu) bao giê còng ph¶i dùa trªn mét lý thuyÕt nhÊt ®Þnh, mét t− t−ëng chñ ®¹o, nÕu kh«ng th× mét mÆt kh«ng cã ph−¬ng h−íng chØ ®¹o cho viÖc ...