Giáo trình quản lý nguồn nước phần 6

Tham khảo tài liệu giáo trình quản lý nguồn nước phần 6, khoa học tự nhiên, công nghệ môi trường phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình quản lý nguồn nước phần 6 Ch−¬ng V N−íc ngÇm vµ kh¶ n¨ng khai th¸c n−íc ngÇm5.1. §Þnh nghÜa vµ ph©n lo¹i n−íc ngÇm 5.1.1. C¸c lo¹i n−íc ngÇm trong ®Êt N−íc ngÇm trong ®Êt lµ lo¹i n−íc n»m phÝa d−íi mÆt ®Êt vµ bÞ chi phèi bëi c¸c lùct¸c dông sau ®©y: Lùc hÊp thô, lùc mao qu¶n vµ träng lùc. N−íc sÏ ë tr¹ng th¸i tÜnh nÕuhîp lùc cña c¸c lùc trªn b»ng kh«ng. Tuy nhiªn trong thùc tÕ hÇu nh− kh«ng cã tr¹ngth¸i c©n b»ng. Tuú theo lùc chi phèi ph©n tö n−íc trong ®Êt mµ ta ph©n thµnh c¸c lo¹in−íc sau ®©y: 1. N−íc hÊp thô hay cßn gäi lµ n−íc hót Èm §©y lµ n−íc bao quanh c¸c h¹t ®Êt r¾n thµnh c¸c líp ph©n tö. Trong tr−êng hîp nµylùc hót gi÷a bÒ mÆt c¸c h¹t ®Êt vµ c¸c ph©n tö n−íc chiÕm −u thÕ so víi lùc mao dÉn vµträng lùc. Lùc nµy lín h¬n lùc hót n−íc cña bé rÔ c©y trång (®èi víi ®a sè c©y trång, lùchót n−íc cña bé rÔ lµ 15,2 bar) v× vËy mµ c©y trång kh«ng sö dông ®−îc n−íc hót Èm. 2. N−íc mao qu¶n N−íc mao qu¶n lµ n−íc chøa ®Çy trong c¸c lç rçng rÊt nhá cña ®Êt (gäi lµ lç rçngmao qu¶n). N−íc mao qu¶n n»m trong kho¶ng Èm tÝnh tõ ®é hót Èm tíi søc gi÷ Èm ®ångruéng. Lóc nµy lùc mao qu¶n chiÕm −u thÕ so víi lùc hót träng lùc. Lùc mao qu¶n lµkÕt qu¶ hîp lùc gi÷a lùc hót (gi÷a ph©n tö n−íc vµ c¸c lo¹i ®Êt), víi lùc dÝnh (gi÷a c¸cph©n tö n−íc víi nhau). Tuy nhiªn c©y trång kh«ng sö dông ®−îc toµn bé n−íc mao qu¶n. ChØ n−íc maoqu¶n dÔ vËn ®éng míi cã Ých cho nã. Ranh giíi ®Ó ph©n biÖt n−íc mao qu¶n dÔ vËn®éng vµ khã vËn ®éng lµ ®iÓm dõng mao dÉn (cßn gäi lµ ®iÓm nguy hiÓm). Trong thùc tÕng−êi ta th−êng lÊy ®iÓm nguy hiÓm cã gi¸ trÞ b»ng 2/3 søc gi÷ Èm ®ång ruéng. 3. N−íc träng lùc N−íc träng lùc lµ n−íc chøa ®Çy trong c¸c khe rçng phi mao qu¶n cña ®Êt. N−íctån t¹i trong kho¶ng Èm tõ søc gi÷ Èm ®ång ruéng tíi ®é Èm b·o hoµ. D−íi t¸c dông cña träng lùc, n−íc di chuyÓn xuèng phÝa d−íi v× vËy kh«ng cã ýnghÜa cho viÖc dù tr÷ t−íi ®èi víi c©y trång. 4. N−íc ngÇm N−íc ngÇm lµ lo¹i n−íc n»m trong mét tÇng ®Êt ®· b·o hoµ n−íc hoµn toµn, phÝad−íi lµ tÇng kh«ng thÊm n−íc. Trong nh÷ng phÇn sau chóng ta sÏ ®i s©u nghiªn cøu quyluËt vËn ®éng cña n−íc ngÇm ®Ó cã biÖn ph¸p khai th¸c nh»m phôc vô cho yªu cÇu t−íivµ nh÷ng yªu cÇu kinh tÕ kh¸c. 5.1.2. Ph©n lo¹i n−íc ngÇm Tuú theo yªu cÇu sö dông, ng−êi ta chia n−íc ngÇm thµnh c¸c lo¹i sau ®©y: 75 1. Theo ®é s©u cña n−íc ngÇm - N−íc ngÇm n»m s©u > 50m - N−íc ngÇm n»m n«ng < 50m 2. Theo ®iÒu kiÖn cña nguån n−íc - N−íc ngÇm cã nguån n−íc theo d¹ng n−íc d©ng - N−íc ngÇm cã nguån n−íc theo d¹ng n−íc ®æ 3. Theo ®iÒu kiÖn nguån n−íc - N−íc ngÇm trong tÇng chøa n−íc - N−íc ngÇm trong m¹ng l−íi chøa n−íc 4. Theo bÒ mÆt chøa n−íc - N−íc ngÇm trong tÇng chøa n−íc cã bÒ mÆt nhá - N−íc ngÇm trong tÇng chøa n−íc cã bÒ mÆt lín 5. Theo ®iÒu kiÖn kiÕn t¹o ®Þa chÊt - N−íc ngÇm ë tÇng chøa n−íc trong ®iÒu kiÖn vØa æn ®Þnh - N−íc ngÇm ë tÇng chøa n−íc trong ®iÒu kiÖn vØa kh«ng æn ®Þnh 6. Theo b¶n chÊt lç hæng trong tÇng ®¸ chøa n−íc - N−íc ngÇm trong ®¸ hoa - N−íc ngÇm trong ®¸ v«i 7. Theo c¸c ®Æc tÝnh thuû lùc - N−íc ngÇm cã bÒ mÆt tù do - N−íc ngÇm tÜnh 8. Theo thµnh phÇn ho¸ häc, x¸c ®Þnh tæng sè muèi tan trong n−íc - N−íc ngät: Tæng muèi tan < 1g/l - N−íc mÆn: Tæng sè muèi tan 1-3 g/l: n−íc ngÇm Ýt mÆn. Tæng sè muèi tan 3-4 g/l: n−íc ngÇm mÆn. Tæng sè muèi tan 4-7 g/l: n−íc ngÇm mÆn trung b×nh. Tæng sè muèi tan 7-10 g/l: n−íc ngÇm kh¸ mÆn. - N−íc mÆn lî: Tæng sè muèi tan 10-30 g/l: n−íc mÆn lî yÕu Tæng sè muèi tan 30-50 g/l: n−íc mÆn lî m¹nh - N−íc kho¸ng ho¸ m¹nh: Khi tæng sè muèi tan > 50g/l.76 9. Theo ®Æc tÝnh ho¸ häc vµ vËt lý cña n−íc (cã xÐt ®Õn môc ®Ých sö dông n−íc) - N−íc kho¸ng - N−íc cho c«ng nghiÖp - N−íc cho sinh ho¹t 10. Theo ®iÒu kiÖn ®æi míi nguån n−íc - N−íc ngÇm ®æi míi nhanh - N−íc ngÇm ®æi míi chËm - N−íc ngÇm ®äng 11. Theo nh÷ng chØ sè vÒ khÝ hËu - N−íc ngÇm cña nh÷ng vïng Èm vµ «n hoµ - N−íc ngÇm cã ®é kho¸ng ho¸ thay ®æi cña nh÷ng vïng kh« h¹n 12. Theo vÞ trÝ tÇng chøa n−íc - N−íc ngÇm tÇng trªn - N−íc ngÇm tÇng d−íi - N−íc ngÇm tÇng d−íi cã ¸p H×nh 5.1. VÞ trÝ tÇng chøa n−íc ngÇm 1. N−íc ngÇm tÇng trªn; 2. N−íc ngÇm tÇng d−íi; 3. N−íc ngÇm tÇng d−íi cã ¸p ViÖc ph©n chia chi tiÕt n−íc ngÇm nh− trªn gióp cho viÖc khai th¸c cã hiÖu qu¶n−íc ngÇm vµo c¸c môc ®Ých sö dông kh¸c nhau. 5.1.3. ChÊt l−îng n−íc ngÇm a) N−íc ngÇm dïng cho ¨n uèng NÕu n−íc ngÇm dïng cho ¨n uèng, yª ...