Giáo trình Suy thận cấp

Suy thận cấp là sự giảm đột ngột chức năng thận với hậu quả là thận mất khả năng giữ vững hằng định nội môi (Homeostasis) và sự tích tụ các chất thải có nitơ xác định bởi sự tăng đột ngột Creatinine - máu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Suy thận cấp SUY THẬN CẤP I. ÐỊNH NGHĨA: Suy thận cấp là sự giảm đột ngột chức năng thận với hậu quả là thận mất khảnăng giữ vững hằng định nội môi (Homeostasis) và sự tích tụ các chất thải có nitơ xácđịnh bởi sự tăng đột ngột Creatinine - máu. Ðịnh nghĩa này cần được bổ túc bằngnhững khái niệm sau đây: • Chức năng thận hoàn toàn bình thường trước khi xuất hiện suy thận cấp.Thực tế, đôi khi khó xác định sự toàn vẹn chức năng thận trước đó và một trong nhữngkhó khăn của chẩn đoán là sự nhận biết cơn suy thận cấp xảy ra trên nền mãn tính. • Trong đa số trường hợp, tổn thương chức năng thận sẽ hồi phục, tuynhiên có một số bệnh lý có thể để lại những di chứng hoặc đưa đến suy thận.vĩnh viễnnhư trong một số bệnh cầu thận, viêm hay tắc mạch thận và hoại tử vỏ thận. • Sự duy trì hằng định nội môi đòi hỏi sự toàn vẹn của cả hai chức năngcầu thận và ống thận. Trong suy thận cấp luôn luôn có sự rối loạn chức năng của cảống thận lẫn cầu thận. • Danh từ suy thận cấp thường làm nghĩ đến sự giảm lưu lượng nước tiểuxuống dưới 500 ml/ngày tức là thiểu niệu hay vô niệu. Thật ra không phải lưu lượngnước tiểu mà chính chất lượng nước tiểu mới quan trọng, vì trong một số thể suy thậncấp, nước tiểu vẫn còn thậm chí cả đa niệu. Hai hình thức suy thận cấp, thiểu hoặc vôniệu và đa niệu không trái ngược nhau nhưng tương ứng với các mức độ tổn thươngkhác nhau. • Suy thận cấp chiếm 5% các trường hợp nhập viện với tỉ lệ tử vong vàbiến chứng cao, nhưng nhiều trường hợp có thể chữa khỏi. Ðiều trị được tiến hànhcàng sớm thì kết quả càng khả quan. • Suy thận cấp là một cấp cứu nội khoa, do các biến chứng và do tính chấtgây bệnh phối hợp. Ðánh giá ban đầu một bệnh nhân có Creatinine - máu tăng cao gồm: • Tiền sử bệnh chi tiết, đặc biệt về ngộ độc thuốc, bệnh nhiễm trùng, cáccan thiệp ngoại khoa hay sản khoa, sự tiếp xúc với độc tố. • Khám lâm sàng kỹ lưỡng, đặc biệt chú ý đến thể tích dịch ngoại bào (đohuyết áp khi đứng, sự hiện diện của phù, sự thay đổi thể trạng). • Xét nghiệm nước tiểu tìm thành phần tế bào và định lượng chất điện giải. • Xét nghiệm sinh hoá máu để đánh giá các rối loạn hằng định nội môi. • Siêu âm thường qui thận để loại trừ bế tắc đường tiểu, đo kích thướcthận, Ðánh giá độ phản âm tuỷ - vỏ, kiểm tra sự hiện hữu của cả hai thận. Người ta phân biệt ba loại suy thận cấp: Suy thận cấp trước thận hay chức năng: • Thể này cần được phát hiện trước tiên vì sự hồi phục tức thì với điều trịthích hợp. • Chức năng ống thận phần nào còn nguyên vẹn. • Nguyên nhân là do rối loạn huyết động lực hoặc toàn thân với giảm thểtích toàn thể hoặc tại chỗ với mất tính tự điều hoà của cầu thận. Suy thận cấp thực thể: • Có thể do bệnh lý tại thận gây ra hay thứ phát do một bệnh lý ngoài thận • Suy thận cấp do bệnh thận: cần được phát hiện càng sớm càng tốt vìtrong một số bệnh sự điều trị sẽ có kết quả với điều kiện phải được thực hiện khẩn cấp.Viêm mô kẽ cấp, một số bệnh cầu thận. Sự chẩn đoán dựa vào các phương tiện cậnlâm sàng chuyên biệt và đôi khi cần chỉ định sinh thiết thận thật sớm để có hướng điềutrị đúng đắn kịp thời. • Suy thận cấp thứ phát do một tấn kích từ ngoài thận: loại này xảy ratrong những điều kiện giống như suy thận chức năng, các nguyên nhân thông thườnglà do sốt nhiễm trùng, chấn thương, phẫu thuật hay ngộ độc thuốc. Nhóm suy thận cấpnày rất quan trọng vì chiếm hơn 50% các thể suy thận cấp và hiện nay được xếp dướitiêu đề HOẠI TỬ ỐNG THẬN CẤP (Acute Tubular Necrosis). Suy thận cấp sau thận hay do bế tắc: • Luôn luôn phải tìm kiếm dạng này vì kết quả điều trị có thể được thựchiện nhờ các phương pháp ngoại khoa. • Bao gồm tất cả các loại bế tắc trên đường xuất tiết của thận. Suy thậncấp có thể xảy ra một cách cấp tính hay trên một nền bế tắc mãn tính. • Bế tắc có thể nằm cực cao ở vị trí tận cùng của đơn vị thận (ống thận xahay ống thu thập) và có thể được tạo ra bởi sự kết tủa của các chuỗi nhẹ củaimmunoglobulines, acid urique, phosphate de calcium (đặc biệt trong hội chứng ly giảitế bào do hoá trị) hay sự kết tủa của các dược chất, còn các bế tắc huyết mạch (dohuyết tụ hay thuyên tắc) đôi khi được xếp trong nhóm này cùng với các bế tắc từ vùngbể thận tới niệu quản sát bọng đái nằm trong tầm tay của các nhà ngoại khoa. II. SUY THẬN CẤP TRƯỚC THẬN • Rối loạn này biểu hiện đặc hiệu bởi sự giảm tưới máu thận, hai quả thậnkhông bị tổn thương, và khi lượng máu qua thận trở lại đầy đủ thì chức năng thận cũngtrở lại bình thường. Ðây có thể là trường hợp giảm thể tích máu thật sự do mất nướchay do xuất huyết hoặc trường hợp giảm thể tích máu thứ phát do suy tim, hội chứngthận nhiễm mỡ hay ...