Giáo trình Tài chính doanh nghiệp - Chương 7

Tham khảo tài liệu 'giáo trình tài chính doanh nghiệp - chương 7', tài chính - ngân hàng, tài chính doanh nghiệp phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Tài chính doanh nghiệp - Chương 7 Ch−¬ng 7: Doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp Ch−¬ng 7 doanh Thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp Nghiªn cøu doanh thu vµ chi phÝ trong doanh nghiÖp gióp chóng ta x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ ph©n biÖt kh¸i niÖm doanh thu - chi phÝ vµ thu - chi mµ trªn thùc tÕ ®«i khi vÉn bÞ nhÇm lÉn. Doanh thu vµ chi phÝ ®−îc ph¶n ¸nh trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh vµ ®−îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Thu, chi ph¶n ¸nh c¸c luång tiÒn vµo, luång tiÒn ra cña doanh nghiÖp th−êng trong thêi kú ng¾n: tõng tuÇn, tõng th¸ng vµ cho biÕt kh¶ n¨ng thanh to¸n ®Ých thùc hay kh¶ n¨ng chi tr¶ cña doanh nghiÖp. C¸c kho¶n thu vµ c¸c kho¶n chi ®−îc thÓ hiÖn trong b¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ (Ng©n quü). §©y lµ c¬ së quan träng ®Ó nhµ qu¶n lý x©y dùng kÕ ho¹ch tiÒn mÆt cña doanh nghiÖp. Nghiªn cøu doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn trong doanh nghiÖp cßn gióp ng−êi ta lËp vµ hiÓu c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp, nhËn biÕt ®−îc mèi liªn hÖ gi÷a b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, b¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ vµ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n - nh÷ng c¨n cø ®Ó ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp. Nghiªn cøu doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn trong doanh nghiÖp lµ tiÒn ®Ò ®Ó dù ®o¸n vµ x¸c ®Þnh ®−îc quy m« c¸c dßng tiÒn trong t−¬ng lai, lµm c¨n cø tÝnh to¸n thêi gian thu håi vèn ®Çu t−, gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng (NPV), tû lÖ néi hoµn (IRR) v.v... ®Ó ra quyÕt ®Þnh ®Çu t− dµi h¹n trong doanh nghiÖp. 7.1. Chi phÝ cña doanh nghiÖp Môc tiªu cuèi cïng cña c¸c doanh nghiÖp lµ tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ tµi s¶n cho c¸c chñ së h÷u. Bëi vËy, doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng kho¶n chi phÝ nhÊt ®Þnh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh. Tuú theo lo¹i h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ tû träng c¸c bé phËn chi phÝ cã thÓ kh«ng gièng nhau vµ còng tuú theo c¸c c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau, ng−êi ta cã thÓ xem xÐt c¸c lo¹i chi phÝ d−íi c¸c gi¸c ®é kh¸c nhau. Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 151 Gi¸o tr×nh Tµi chÝnh doanh nghiÖp 7.1.1. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm. 7.1.1.1. Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i tiªu hao c¸c lo¹i vËt t−, nguyªn vËt liÖu, hao mßn m¸y mãc thiÕt bÞ, tr¶ c«ng cho nh÷ng ng−êi lao ®éng v.v.... Do vËy, cã thÓ hiÓu chi phÝ s¶n xuÊt cña mét doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tÊt c¶ c¸c hao phÝ vÒ vËt chÊt vµ vÒ lao ®éng mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. C¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh cã tÝnh th−êng xuyªn vµ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Do ®Æc ®iÓm cña chi phÝ s¶n xuÊt lµ chi phÝ hµng ngµy g¾n liÒn víi tõng vÞ trÝ s¶n xuÊt, tõng lo¹i s¶n phÈm vµ tõng lo¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh, viÖc tæng hîp, tÝnh to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ®−îc tiÕn hµnh trong tõng kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh, kh«ng ph©n biÖt c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh hay ch−a hoµn thµnh. §Ó qu¶n lý vµ kiÓm tra chÆt chÏ viÖc thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ, tÝnh to¸n ®−îc kÕt qu¶ tiÕt kiÖm chi phÝ ë tõng bé phËn s¶n xuÊt vµ toµn doanh nghiÖp, kiÓm tra vµ ph©n tÝch qu¸ tr×nh ph¸t sinh chi phÝ vµ h×nh thµnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ng−êi ta cÇn ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. Th«ng th−êng, ng−êi ta sö dông mét sè c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ nh− sau: Thø nhÊt: Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, tøc lµ s¾p xÕp c¸c chi phÝ cã cïng tÝnh chÊt kinh tÕ vµo mét lo¹i, mçi lo¹i lµ mét yÕu tè chi phÝ, theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm 3 nhãm yÕu tè sau: + Chi phÝ vËt t−. + L−¬ng nh©n c«ng trùc tiÕp. + Chi phÝ s¶n xuÊt chung. Thø hai: Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc tÝnh gi¸ thµnh. C¸ch ph©n lo¹i nµy dùa vµo c«ng dông kinh tÕ vµ ®Þa ®iÓm ph¸t sinh cña chi phÝ ®Ó s¾p xÕp chi phÝ thµnh nh÷ng kho¶n môc nhÊt ®Þnh, qua ®ã, ph©n tÝch t¸c ®éng cña tõng kho¶n môc chi phÝ ®Õn gi¸ thµnh. Thø ba: Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt thµnh chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi. Ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch nµy ®Ó cã ph−¬ng thøc qu¶n lý phï hîp víi tõng lo¹i chi phÝ. Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 152 Ch−¬ng 7: Doanh thu, chi phÝ vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp §Ó qu¶n lý tèt chi phÝ, ngoµi ph©n lo¹i chi phÝ, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i xem xÐt c¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó ®Þnh h−íng thay ®æi tû träng mçi lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. C¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt lµ tû träng gi÷a c¸c yÕu tè chi phÝ trong tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp trong cïng mét ngµnh vµ gi÷a c¸c ngµnh kh¸c nhau cã c¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau. C¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè nh−: lo¹i h×nh vµ quy m« s¶n xuÊt cña tõng doanh nghiÖp, tr×nh ®é kü thuËt, trang thiÕt bÞ, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, c«ng t¸c tæ chøc, n¨ng lùc qu¶n lý, tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng nh©n v.v. ...