Giáo trình Tâm lý học nghề nghiệp

Tâm lý học đại cương, tâm lý học sư phạm và nghề nghiệp, tâm lý học giáo dục nghề nghiệp là những nội dung chính trong 3 phần của giáo trình "Tâm lý học nghề nghiệp". Mời các bạn cùng tham khảo nội dung giáo trình để có thêm tài liệu phục vụ nhu cầu học tập và nghiên cứu.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Tâm lý học nghề nghiệp phÇn I: T©m lý häc ®¹i c−¬ng (General Psychology) Ch−¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò chung cña T©m lý häcI. T©m lý häc lμ mét khoa häc1. Kh¸i qu¸t vÒ t©m lý (Psyche)a. T©m lý lµ g×? §êi sèng t©m lý cña con ng−êi ®−îc bao gåm nhiÒu hiÖn t−îng phong phó, ®ad¹ng, phøc t¹p nh− c¶m gi¸c, tri gi¸c, trÝ nhí, t− duy, t−ëng t−ëng, t×nh c¶m, ý chÝ, khÝchÊt, n¨ng lùc, lý t−ëng, niÒm tin..v.v… Trong tiÕng ViÖt, thuËt ng÷ “t©m lý”, “t©m hån” ®· cã tõ l©u. Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt(1988) ®Þnh nghÜa mét c¸ch tæng qu¸t r»ng: “t©m lý” lµ ý nghÜ, t×nh c¶m… lµm thµnh®êi sèng néi t©m, thÕ giíi bªn trong cña con ng−êi. Theo nghÜa ®êi th−êng th× tõ “t©m” ®−îc dïng víi c¸c côm tõ “nh©n t©m”, “t©m®¾c”, “t©m ®Þa”, “t©m can”… cã nghÜa nh− ch÷ “lßng”, thiªn vÒ t×nh c¶m, cßn ch÷“hån” l¹i dïng diÔn ®¹t t− t−ëng, tinh thÇn, ý thøc, ý chÝ… cña con ng−êi. “T©mhån”, lu«n ®−îc g¾n víi thÓ x¸c. Nãi mét c¸ch tæng qu¸t nhÊt, kh¸i niÖm t©m lý bao gåm tÊt c¶ nh÷ng hiÖn t−îngtinh thÇn ®ang x¶y ra trong ®Çu ãc con ng−êi. C¸c hiÖn t−îng nµy lu«n tån t¹i g¾n liÒnvµ ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng còng nh− quan hÖ cña con ng−êi. C¸c hiÖn t−îng t©m lýlu«n cã vai trß quan träng ®Æc biÖt trong ®êi sèng cña con ng−êi còng nh− trong quanhÖ gi÷a con ng−êi víi con ng−êi vµ c¶ x· héi. T©m lý lµ mét lo¹i hiÖn t−îng tinh thÇn®−îc n¶y sinh trong n·o cña chñ thÓ, do sù t¸c ®éng cña thÕ giíi kh¸ch quan vµo n·omµ sinh ra, cã t¸c dông ®Þnh h−íng, chuÈn bÞ, ®iÒu khiÓn toµn bé ho¹t ®éng còng nh−giao tiÕp cña hä. TÝnh chÊt cña t©m lý mang tÝnh chñ quan trong néi dung vµ h×nh thøcbiÓu hiÖn. Nã lu«n sèng ®éng trong ®êi sèng tinh thÇn cña mäi chñ thÓ.b. Chøc n¨ng cña t©m lý - T©m lý cã chøc n¨ng ph¶n ¸nh thùc t¹i ®Ó ®em l¹i cho chñ thÓ nh÷ng hiÓubiÕt, th¸i ®é vÒ nã. - Nhê cã c¸c chøc n¨ng ®Þnh h−íng, ®iÒu khiÓn, ®iÒu chØnh nãi trªn mµ t©mlý sÏ gióp cho con ng−êi kh«ng chØ biÕt c¸ch thÝch øng víi hoµn c¶nh kh¸chhttp://www.ebook.edu.vn 1quan mµ cßn nhËn thøc, c¶i t¹o vµ s¸ng t¹o ra thÕ giíi. ChÝnh trong qu¸ tr×nh ®ã,con ng−êi sÏ l¹i nhËn thøc vµ c¶i t¹o ®−îc chÝnh b¶n th©n m×nh. Nhê chøc n¨ng ®iÒu hµnh nãi trªn mµ nh©n tè t©m lý sÏ gi÷ mét vai trß c¬ b¶n,cã tÝnh quyÕt ®Þnh trong tiÕn tr×nh thùc hiÖn hÖ thèng nhiÖm vô cña ho¹t ®éng vµ giaotiÕp cña con ng−êi.c. Ph©n lo¹i hiÖn t−îng t©m lý Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i hiÖn t−îng t©m lý ®−îc tiÕn hµnh theo nh÷ng luËn®iÓm kh¸c nhau. - Dùa trªn c¬ së cã sù tham gia chØ ®¹o cña ý thøc ®èi víi t©m lý, cã thÓ ph©n nãthµnh lo¹i hiÖn t−îng t©m lý cã ý thøc vµ kh«ng cã ý thøc nh− tiÒm thøc, siªu thøc, v«thøc. - Dùa trªn c¬ së cã sù biÓu hiÖn cña ho¹t ®éng t©m lý ra bªn ngoµi hµnh vi, quan hÖmµ ng−êi ta cã thÓ chia nã ra lµm lo¹i t©m lý sèng ®éng vµ t©m lý tiÒm tµng. - Theo tÝnh chñ thÓ cña t©m lý, ng−êi ta chia nã ra thµnh t©m lý c¸ nh©n vµ t©m lýx· héi. - Theo néi dung còng nh− h×nh thøc biÓu hiÖn cña t©m lý ë tõng chñ thÓ ra bªnngoµi mµ ng−êi ta gäi chóng lµ t©m lý c¸ nh©n. Nh÷ng hiÖn t−îng t©m lý ®−îc tån ®äng trong sèng t©m lý chung cña nhãm x·héi, mang nh÷ng nÐt ®Æc thï cho ®êi sèng tinh thÇn cña tõng nhãm lín - nhá nh−phong tôc, tËp qu¸n, t©m tr¹ng, d− luËn x· héi vµ bÇu kh«ng khÝ t©m lý nhãm ®−îc gäilµ t©m lý x· héi. Trong t©m lý häc ®¹i c−¬ng, nh×n chung, c¸c häc gi¶ ®· chia c¸c lo¹i hiÖn t−îngt©m lý con ng−êi thµnh ra ba ph¹m trï lín lµ qu¸ tr×nh, tr¹ng th¸i vµ thuéc tÝnh t©mlý Qu¸ tr×nh t©m lý ®−îc coi lµ nh÷ng hiÖn t−îng t©m lý ®−îc diÔn biÕn ng¾n.Chóng cã më ®Çu, diÔn biÕn, kÕt thóc t−¬ng ®èi râ rµng vµ cã ®èi t−îng riªng biÖt. Cãc¸c qu¸ tr×nh nhËn thøc, xóc c¶m vµ ý chÝ. NhËn thøc, ý chÝ, xóc c¶m - t×nh c¶m lu«n®−îc biÓu hiÖn ra trong hµnh ®éng vµ giao tiÕp cña chñ thÓ. Tr¹ng th¸i t©m lý ®−îc coi lµ c¸c hiÖn t−îng t©m lý diÔn ra trong thêi gian t−¬ng®èi dµi, víi c−êng ®é x¸c ®Þnh. Chóng kh«ng cã sù më ®Çu vµ kÕt thóc râ rÖt. Chóngkh«ng cã ®èi t−îng riªng mµ th−êng ®i kÌm theo c¸c qu¸ tr×nh vµ c¸c thuéc tÝnh t©m lýkh¸c nh− c¸c tr¹ng th¸i chó ý, t©m tr¹ng, xóc ®éng, say mª, c¨ng th¼ng, lo ©u, t©m thÕ.http://www.ebook.edu.vn 2 C¸c thuéc tÝnh t©m lý c¸ nh©n ®−îc coi lµ nh÷ng hiÖn t−îng t©m lý t−¬ng ®èi æn®Þnh, mang tÝnh bÒn v÷ng t−¬ng ®èi, khã h×nh thµnh vµ còng khã mÊt ®i ®Ó t¹o thµnhnh÷ng nÐt riªng cho c¸ tÝnh cña tõng nh©n c¸ch nh− xu h−íng, tÝnh c¸ch, n¨ng lùc, khÝchÊt.2. Kh¸i qu¸t vÒ t©m lý häc (Psychology)a. T©m lý häc lµ g×? T©m lý häc lµ khoa häc nghiªn cøu vÒ b¶n chÊt vµ tÝnh quy luËt cña t©m lý, ý thøc,nh©n c¸ch. Nã nghiªn cøu quy luËt cña sù h×nh thµnh, n¶y sinh, ph¸t triÓn, diÔn biÕn,biÓu hiÖn cña hiÖn t−îng t©m lý. b. §èi t−îng cña t©m lý häc C¸i t©m lý lµ ®èi t−îng cña t©m lý häc. Nh÷ng ho¹t ®éng vµ giao tiÕp lµ n¬i biÓuhiÖn còng nh− vËn hµnh cña t©m lý nªn chóng còng trë thµnh ®èi t−îng cña t©m lý häc. T©m lý ...