Giáo trình Tăng Kali máu

Tăng Kali máu nghiêm trọng có thể gây tử vong một cách nhanh chóng. Tăng Kali máu nhẹ ở những bệnh nhân nằm trong khoa ICU có thể tiến triển đến mức đe dọa tính mạng nếu việc theo dõi nồng độ Kali máu cũng như các biện pháp điều trị sớm không được chú ý tới một cách đúng mức.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Tăng Kali máu TAÊNG KALI MAÙU BS Huyønh Thò Ngoïc Thuùy Taêng kali maùu nghieâm troïng coù theå gaây töû vong moät caùch nhanh choùng. Taêng kalimaùu nheï ôû nhöõng beänh nhaân naèm trong khoa ICU coù theå tieán trieån ñeán möùc ñe doïa tínhmaïng neáu vieäc theo doõi noàng ñoä kali maùu cuõng nhö caùc bieän phaùp ñieàu trò sôùm khoâng ñöôïcchuù yù tôùi moät caùch ñuùng möùc. Roái loaïn chöùc naêng thaän thöôøng gaëp trong haàu heát caùctröôøng hôïp.NGUYEÂN NHAÂNA. Cung caáp quaù möùc: boå sung kali baèng döôøng uoáng hoaëc ñöôøng tónh maïch, caùc chaát thay theá coù muoái, nuoâi döôõng baèng ñöôøng tónh maïch, caùc loaïi thuoác coù chöùa muoái kali (vd: penicillin K), truyeàn maùu, caùc thuoác caáp cöùu ngöøng tim (cardioplegic solutions), caùc chaát phoøng ngöøa phaân huûy maûnh gheùp thaän.B. Caùc nguyeân nhaân taïi thaän: suy thaän (caáp hoaëc maõn), bao goàm hoaïi töû oáng thaän caáp, baát kyø loaïi vieâm thaän moâ keõ naøo, beänh thaän hoàng caàu hình lieàm, beänh thaän do thuoác giaûm ñau, vieâm thaän-beå thaän maõn, vieâm thaän lupus, beänh thoaùi hoùa daïng tinh boät, beänh thaän tieåu ñöôøng, AIDS, beänh ñöôøng nieäu taéc ngheõn, thay theá thaän.C. Taùi phaân phoái qua maøng teá baøo: thieáu insulin, tieâu cô vaân, söï tieâu huûy khoái u, taùn huyeát löôïng lôùn, boûng roäng, vaän ñoäng quaù möùc, taùi haáp thu khoái maùu tuï, xuaát huyeát tieâu hoùa, nhoài maùu maïc treo, taêng dò hoùa, toan chuyeån hoùa voâ cô (inorganic) do taêng chlor maùu, toan hoâ haáp, kích thích α–adrenergic, taêng thaân nhieät aùc tính, lieät chu kyø do taêng kali maùu.D. Giaûm mineralocoeticoid: beänh Addison, caét tuyeán thöôïng thaän hai beân, giaûm aldosteron do giaûm hoaëc taêng renin maùu, toan hoùa oáng thaän loaïi 4, quaù saûn thöôïng thaän di truyeàn, haï aldosteron giaû, giaûm men 21 β-hydroxylase, giaûm hoaëc do taêng nhaïy caûm vôùi angiotensin.E. Caùc döôïc phaåm: amiloride, spironolactone, triamterene, öùc cheá men chuyeån angiotensin, trimethoprim, thuoác khaùng vieâm khoâng steroid, succinylcholin, caùc chaát ñoái vaän β-adrenergic, caùc chaát chuû vaän α–adrenergic, pentamidine, cyclosporin, somatostatin, ngoä ñoäc digitalis, heparin, diazoxide, arginine HCL, lysin HCL.F. Taêng kali maùu giaû: xeùt nghieäm bò hö, laáy maùu taïi tónh maïch keá caän tónh maïch ñang truyeàn kali, garo caàm maùu eùp quaù laâu, taùn huyeát trong oáng nghieäm, taêng tieåu caàu (> 1.000.000 tieåu caàu/mm3), taêng baïch caàu (> 50.000 teá baøo/mm3).BIEÅU HIEÄN LAÂM SAØNGA. Caùc trieäu chöùng vaø daáu hieäu thöïc theå khoâng ñaùng tin caäy ñeå xaùc ñònh taêng kali maùu.B. Caùc bieåu hieän thöôøng baùo tröôùc vieäc ngöøng tim.C. Caùc daáu hieäu thaàn kinh cô: yeáu cô, khoù noùi, khoù nuoát, dò caûm, lieät, buoàn noân, noân.D. Caùc trieäu chöùng tim maïch: roái loaïn nhòp nhanh. ngöøng tim; chuùng thöôøng xaûy ra khi taêng kali maùu quaù nhanh hoaëc taêng kali maùu keøm vôùi haï natri maùu, haï magne maùu, hay haï calci maùu.ÑIEÄN TAÂM ÑOÀA. Sôùm: soùng T cao, nhoïn (ñaëc bieät ôû caùc chuyeån ñaïo tröôùc ngöïc)B. Muoän 1. Keùo daøi khoaûng PR. 2. Phöùc hôïp QRS daõn roäng. 3. Xoang tónh maïch taâm thaát (sinoventricular) (khoâng coù soùng P cho duø coù nhòp xoang cô baûn) 4. Nhòp nhanh thaát, cuoàng nhó, rung nhó. 5. Voâ taâm thu. LÖU YÙ Bieåu hieän taêng kali maùu treân ñieän taâm ñoà ñaàu tieân coù theå laø nhòp nhanh áÑIEÀU TRÒA. Cho taát caû caùc möùc ñoä taêng kali maùu 1. Ngöøng cung caáp kali döôùi moïi hình thöùc (cheá ñoä aên, kali ñöôøng uoáng, dung dòch tónh maïch, nuoâi döôõng ngoaøi ñöôøng tieâu hoùa) 2. Ngöng vaø traùnh caùc thuoác coù chöùa kali (penicillin K) 3. Ngöng vaø traùnh caùc thuoác giöõ kali (lôïi tieåu giöõ kali, öùc cheá men chuyeån angiotensin), hoaëc thuoác gaây taùi phaân phoái kali (succinylcholine) 4. Traùnh hoaëc söûa chöõa caùc yeáu toá coù theå chuyeån kali ra ngoaøi teá baøo (toan hoùa maùu, thieáu insulin, taêng aùp löïc thaåm thaáu). 5. Ra leänh laëp laïi vieäc ño noàng ñoä kali huyeát thanh ñeå xaùc ñònh taêng kali maùu (traùnh chaäm treã ñieàu trò neáu kali > 6 mmol/L) 6. Theo doõi kali huyeát thanh moät caùch thöôøng quy (moãi 2 giôø trong nhöõng tröôøng hôïp naëng) 7. Tìm nguyeân nhaân.B. Taêng kali maùu nghieâm troïng 1. Xem nhö moät caáp cöùu 2. Thöïc hieän caùc bieän phaùp neâu treân 3. Theo doõi ECG lieân tuïc 4. Tieán haønh ñieàu trò chuyeân bieät ngay laäp töùc a. Söû duïng thuoác baûo veä tim coù calci (1) Cô cheá taùc duïng: oån ñònh maøng teá baøo tim, khoâng laøm giaûm thaáp kali maùu. (2) Lieàu söû duïng: 10 ñeán 20 ml dung dòch calcium gluconate tieâm TM. (3) Döôïc ñoäng hoïc: coù taùc duïng tro ...