Giáo trình thiên văn học: Năng lượng mặt trời - Nguyễn Trung Hoa

Vũ trụ là toàn bộ hệ thống không gian, thời gian trong đó chúng ta đang sống, chứa toàn bộ vật chất và năng lượng. Ở thang vĩ mô Vũ trụ bao gồm tất cả các thiên hà, tức là những tập hợp của các thiên thể như sao và hành tinh v.v..., trong đó có Trái đất. Ở thang vi mô Vũ trụ bao gồm tất cả các nguyên tử và các hạt cơ bản cấu thành nên mọi dạng tồn tại của thế giới vật chất.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình thiên văn học: Năng lượng mặt trời - Nguyễn Trung HoaGiáo trình thiên văn học Năng lượng mặt trờiSimpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Dont study, dont know - Studying you will know! NGUYEN TRUNG HOASimpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Chæång 1: VUÎ TRUÛ VAÌ HÃÛ MÀÛT TRÅÌI 1.1. Cáúu taûo, chuyãøn âäüng vaì sæû daîn nåí cuía vuî truû 1.1.1. Cáúu taûo cuía vuî truû Vuî truû maì ta biãút bao gäöm vä säú caïc vç sao. Mäùi vç sao laì mäüt thiãn thãø phaït saïng, nhæ màût tråìi cuía chuïng ta. Quay quanh mäùi vç sao coï caïc haình tinh, caïc thiãn thaûch, sao chäøi, theo nhæîng quyî âaûo ellip láúy sao laìm tiãu âiãøm, nhåì tæång taïc cuía læûc háúp dáùn. Quay quanh mäùi haình tinh coï caïc vãû tinh, caïc vaình âai hoàûc âaïm buûi. Mäùi vç sao taûo ra quanh noï mäüt hãû màût tråìi, nhæ hãû màût tråìi cuía chuïng ta. Haìng tyí hãû màût tråìi tuû laûi thaình mäüt âaïm, do læûc háúp dáùn, taûo ra mäüt thiãn HÃÛ MÀÛT TRÅÌI 30000nas haì. Thiãn haì cuía chuïng ta âæåüc goüi laì Ngán haì hay 15000nas Milky Way, laì mäüt trong säú haìng tyí thiãn haì trong 45000nas vuî truû quan saït âæåüc, thiãn haì cuía chuïng ta gäöm 1011 ngäi sao, coï hçnh Hinh 1.1. Ngán haì vaì hãû màût tråìi âéa deût xoàõn äúc, baïn kênh khoaíng = 45.000nas (nas = nàm aïnh saïng = 365,25x24x60x60x300.000 =9,5.1012km). Mäùi hãû màût tråìi quay quanh tám thiãn haì våïi täúc âäü haìng tràm km/s. Hãû màût tråìi cuía chuïng ta nàòm trãn rça ngoaìi cuía Ngán haì, caïch tám khoaíng 30.000nas, vaì quay quanh tám Ngán haì våïi váûn täúc: vMT= 230km/s. Vuî truû maì ta quan saït âæåüc hiãûn nay chæïa khoaíng 10 tyí thiãn haì, coï baïn kênh 3.1025m, chæïa khoaíng 1020 ngäi sao våïi täøng khäúi læåüng khoaíng 1050kg. 1Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com 1.1.2. Sæû váûn âäüng vaì daîn nåí cuía vuî truû Âãø täön taûi dæåïi taïc duûng cuía læûc háúp dáùn, caïc thiãn thãø trong vuî truû phaíi chuyãøn âäüng khäng ngæìng. Caïc haình tinh tæû xoay quanh mçnh vaì quay quanh màût tråìi våïi täúc âäü vaìi chuûc km/s, caïc màût tråìi quay quanh tám thiãn haì våïi täúc âäü haìng tràm km/s, caïc thiãn haì quay quanh tám âaûi thiãn haì våïi täúc âäü haìng nghçn km/s. Nàm 1923, khi sæí duûng kênh thiãn vàn vä tuyãún ghi phäø bæïc xaû phaït ra tæì caïc thiãn haì, Edwin Hubble nháûn tháúy caïc vaûch quang phäø luän dëch chuyãøn vãö phêa bæåïc soïng λ daìi, phêa maìu âoí. Hiãûn tæåüng dëch vãö phêa âoí cuía bæïc xaû âæåüc giaíi thêch bàòng hiãûu æïng Doppler, laì do caïc thiãn thãø phaït bæïc xaû âang chuyãøn âäüng ra xa nåi thu bæïc xaû, chuyãøn âäüng råìi xa nhau cuía caïc thiãn haì âæåüc phaït hiãûn tháúy theo moüi phæång, våïi váûn täúc tàng dáön theo khoaíng caïch giæîa chuïng. Nhæ váûy, caïc thiãn thãø trong vuî truû âang råìi xa nhau, vaì vuî truû âang daîn nåí nhæ quaí boïng âang âæåüc thäøi càng ra. 1.1.3. Âënh luáût Hubble Dæûa vaìo thæûc nghiãûm, Edwin Hubble mä taí sæû daîn nåí cuía vuî truû bàòng âënh luáût sau: Moüi thiãn thãø trong vuî truû âang chuyãøn âäüng ra xa ρ ρ ρ nhau våïi váûn täúc ω tyí lãû thuáûn våïi khoaíng caïch r giæîa chuïng: ω = -H. r , våïi H≈ 25km/s.106nas laì hàòng säú Hubble. Thæûc tãú hàòng säú Hubble chæa thãø xaïc âënh chênh xaïc, chè biãút noï nàòm trong khoaíng (15÷30)km/s.106nas. 1.2. Sæû hçnh thaình vuî truû vaì hãû màût tråìi 1.2.1. Thuyãút Big Bang Thæûc nghiãûm cho biãút vuî truû âang daîn nåí, caïc thiãn thãø âang råìi xa nhau. Váûy nãúu âi ngæåüc laûi thåìi gian, caïc thiãn thãø seî tiãún laûi gáön nhau, thãø têch vuî truû seî co dáön laûi. Taûi mäüt thåìi âiãøm naìo âoï, toaìn bäü vuî truû seî co laûi thaình mäüt cháút âiãøm, coï khäúi læåüng, nàng læåüng vaì nhiãût âäü vä ...