Giáo trình thủy công Tập 1 - Chương 6

Cống và công trình lấy nước1.Khái niệm chung và phân loại cống1. Khái niệm Cống là loại công trình thủy công dùng để điều tiết l-u l-ợng và mực n-ớc theo yêu cầu dùng n-ớc. Cống đ-ợc xây dựng trong các hệ thống t-ới, tiêu, phân lũ, ngăn mặn ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình thủy công Tập 1 - Chương 6Ch−¬ng 6. Cèng vµ c«ng tr×nh lÊy n−ícß1.Kh¸i niÖm chung vµ ph©n lo¹i cèng1. Kh¸i niÖm Cèng lµ lo¹i c«ng tr×nh thñy c«ng dïng ®Ó ®iÒu tiÕt l−u l−îng vµ mùc n−íc theo yªucÇu dïng n−íc. Cèng ®−îc x©y dùng trong c¸c hÖ thèng t−íi, tiªu, ph©n lò, ng¨n mÆn...2. Ph©n lo¹i cèng Ta cã thÓ ph©n lo¹i cèng theo hai c¸ch sau.a. Ph©n lo¹i theo c«ng dông1. Cèng lÊy n−íc : ®−îc x©y dùng ë ®Çu kªnh dÉn hoÆc hå chøa ®Ó lÊy n−íc theo yªu cÇu dïng n−íc.2. Cèng ph©n n−íc: ®−îc x©y dùng ë ®Çu kªnh nh¸nh ®Ó ph©n phèi n−íc trong hÖ thèng thñy n«ng3. Cèng ®iÒu tiÕt : ®−îc x©y dùng ®Ó khèng chÕ mùc n−íc th−îng theo yªu cÇu dïng n−íc th−îng l−u.4. Cèng th¸o n−íc: ®Ó th¸o c¹n hå chøa hoÆc th¸o n−íc tõ ®ång ra s«ng5. Cèng ph©n lò : ®−îc x©y dùng ®Ó ph©n mét phÇn l−u l−îng lò vµo khu vùc tròng nµo ®ã nh»m h¹ thÊp ®Ünh lò, b¶o vÖ c¸c c«ng tr×nh quan träng6. Cèng ng¨n mÆn : ®−îc x©y dùng ë gÇn cöa s«ng ®Ó ng¨n mÆn vµ chèng óng.7. Cèng x¶ c¸t : ®−îc x©y dùng ®Ó th¸o c¸t l¾ng ®äng tr−íc c«ng tr×nh Trong thùc tÕ mét cèng cã thÓ gi÷ nhiÒu nhiÖm vô ®ång thêi nh− cèng lÊy n−íc cãthÓ lµm ®ång thêi nhiÖm vô ®iÒu tiÕt vµ x¶ c¸t.b. C¨n cø vµ cÊu t¹o vµ chÕ ®é thñy lùc1. Cèng hë (cèng lé thiªn): trªn cèng kh«ng ®¾p ®Êt, dßng ch¶y qua cèng lµ dßng tù do kh«ng ¸p. (thuéc lo¹i nµy cã : cèng lÊy n−íc ven s«ng, cèng ®iÒu tiÕt, cèng ph©n lò, cèng ng¨n mÆn..)2. Cèng kÝn (cèng ngÇm): th©n cèng lµ mét èng ngÇm ®Æt s©u d−íi th©n ®Ëp, th©n ®ª, phÝa trªn cã lÊp ®Êt. ChÕ ®é ch¶y qua c«ng kÝn cã thÓ lµ cã ¸p, b¸n ¸p hoÆc kh«ng ¸p.(thuéc lo¹i nµy th−êng lµ cèng ®Æt d−íi th©n ®Ëp ®Êt, th©n ®ª...).TÝnh to¸n C¸c lo¹i cèng hëß2. §Æc ®iÓm lµm viÖc vµ cÊu t¹o cña cèng hëI.§Æc ®iÓm lµm viÖc- Cèng hë chÞu t¸c dông cña cét n−íc thÊp nh−ng th−êng xuyªn thay ®æi nªn chÕ ®é thñy lùc kh¸ phøc t¹p- VÒ mÆt thñy lùc: Ph¶i b¶o ®¶m cho dßng ch¶y vµo cèng ®−îc thuËn, kh«ng sinh xo¸y n−íc, kh«ng g©y l¾ng ®äng bïn c¸t phÝa th−îng l−u, kh«ng sinh dßng xiªn vµ n−íc nh¶y sãng ë h¹ l−u ®Ó tr¸nh xãi lë côc bé.- VÒ mÆt thÊm : mÆc dï chªnh lÖch cét n−íc bÐ nh−ng cèng hë th−êng x©y dùng trªn nÒn xÊu v× vËy thÊm d−íi ®¸y vµ vßng quanh cèng cã thÓ g©y ph¸ háng c«ng tr×nh 95- VÒ mÆt nÒn mãng : cèng hë th−êng x©y dùng ë ®ång b»ng trªn nÒn ®Êt, ®Êt båi, hoÆc c¸t ch¶y v× vËy cÇn cã biÖn ph¸p xö lý nÒn mãng thÝch hîp. H×nh 6.1 : Cèng ®iÒu tiÕt ®Çu kªnh chÝnh- ayunh¹ - Gia LaiII.CÊu t¹o C¸c bé phËn cña cèng hë (h×nh 6.2) Bäü pháûn dáùn næåïc vaìo Bäü pháûn thoaït næåïc ra Thán cäúng H×nh 6.2: CÊu t¹o cèng hë1. Bé phËn dÉn n−íc vµo :- Yªu cÇu : §¶m b¶o n−íc vµo thuËn dßng, tæn thÊt cét n−íc lµ Ýt nhÊt, kh«ng g©y xãilì.- Bé phËn nµy gåm cã : 96+ T−êng c¸nh: cã t¸c dông h−íng dßng ch¶y vµo ®−îc thuËn, chèng xãi vµ chèng 11thÊm vßng quanh bê. Gãc më t−êng c¸nh th−êng chän sao cho tgφ =3 ÷4 .Tïy theo®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, quy m« cèng vµ t×nh h×nh cô thÓ mµ chän h×nh thøc t−êng cho thÝchhîp. H×nh 6.3 giíi thiÖu mét vµi h×nh thøc nèi tiÕp víi bê. H×nh 6.3: Mét sè h×nh thøc t−êng c¸nh nèi tiÕp víi bê+ S©n phñ : Cã t¸c dông chèng xãi, th−êng lµm b»ng ®¸ x©y khan, dµy kho¶ng(0,3÷0,5) m, bªn d−íi cã líp ®Öm c¸t dµy (10÷15)cm. ChiÒu dµi s©n kho¶ng 3÷5 lÇnchiÒu s©u cét n−íc tr−íc cèng, hoÆc kÐo dµi b»ng ®o¹n më réng t−êng c¸nh. NÕu cãs©n chèng thÊm th× Ýt nhÊt ph¶i b»ng s©n chèng thÊm.+ S©n chèng thÊm : Cã t¸c dông kÐo dµi ®−êng viÒn thÊm ng¨n ngõa t¸c h¹i do dßngthÊm g©y ra. ChiÒu dµi s©n chèng thÊm kho¶ng (1÷3)H, vËt liÖu lµm s©n chèng thÊmth−êng sÐt, sÐt pha, bªt«ng sÐt, than bïn... ChiÒu dµy ®Çu s©n th−êng chän (0,5÷1)m,cßn ë cuèi s©n ®Ó ®¶m b¶o dßng thÊm kh«ng g©y h− háng cã thÓ lÊy: ∆H t ≥ [J] t : chiÒu dµy s©n t¹i vÞ trÝ tÝnh to¸n ∆H : chªnh lÖch cét n−íc thÊm ë mÆt trªn vµ d−íi s©n t¹i mÆt c¾t tÝnh to¸n. [J]: gradian thÊm cho phÐp cña vËt liÖu lµm s©n, th−êng [J]= 6÷10 Chç nèi tiÕp gi÷a s©n víi b¶n ®¸y cèng ph¶i ®¸p øng ®−îc sù biÕn d¹ng kh¸c nhauvµ kÝn n−íc, nÕu s©n chèng thÊm lµm b»ng bªt«ng hoÆc bªt«ng cèt thÐp cÇn bè trÝ nÐo®Ó liªn kÕt s©n víi b¶n ®¸y, phèi hîp ph¸t huy kh¶ n¨ng chèng tr−ît, t¨ng æn ®Þnh.+ Hµng cõ chèng thÊm : Cã thÓ lµm b»ng gç, bªt«ng cèt thÐp, nhùa hay thÐp ®Þnhh×nh. Chän lo¹i nµo tïy thuéc vµo quy m« vµ t×nh h×nh cô thÓ t¹i n¬i x©y dùng.L−u ý: Ngoµi t¸c dông gi¶m gradian thÊm, l−u l−îng thÊm, s©n chèng thÊm vµ hµng cõ chèng thÊm cßn cã t¸c dông gi¶m ¸p lùc thÊm lªn b¶n ®¸y trong tr−êng hîp lµm viÖc mét chiÒu. ë nh÷ng cèng lµm viÖc hai chiÒu ( cèn ...