Giáo trình tin học trong quản lý xây dựng - Chương 3

Tài liệu tham khảo Giáo trình điện tử môn học tin học trong quản lý xây dựng ( GV. ThS. Nguyễn Thanh Phong - Khoa kỹ thuật và công nghệ ) - Chương 3 Ra quyết định đa tiêu chuẩn
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình tin học trong quản lý xây dựng - Chương 3 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.CHƯƠNG 3. RA QUY T Đ NH ĐA TIÊU CHU N CHƯƠNG 3 RA QUY T Đ N H ĐA TIÊU CHU N (MCDM -MULTICRITERIA DECISION MAKING)* M C TIÊU H C T PSau khi hoàn t t h c t p chương 3, sinh viên s có kh năng: 1. Phân bi t bài toán đa m c tiêu và đa tiêu chu n. 2. Mô t các bư c thành l p bài toán đánh giá đa nhân t . 3. N h n d ng s khác nhau c a phương pháp đánh giá đa nhânt và phương pháp ra quy t đ nh đa tiêu chu n. 4. Áp d ng quá trình phân tích th b c (AHP) đ gi i quy t m ts bài toán qu n lý d án xây d ng trong th c t . 5. S d ng các công c tin h c đ gi i bài toán ra quy t đ nh đatiêu chu n.1. CÁC PHƯƠNG PHÁP RA QUY T Đ NH ĐA M C TIÊU, ĐA TIÊU CHU N chương trư c đã trình bày các phương pháp gi i các bài toán raquy t đ nh thông d ng. Các phương pháp này ch gi i đư c các bàitoán ra quy t đ nh đơn tiêu chu n (Single/Mono Criterion DecisionMaking) và nh ng y u t nh hư ng là nh ng đ i lư ng có th đ nhlư ng đư c. Trong th c t , môi trư ng ra quy t đ nh thư ng r t ph ct p, nhi u m c tiêu c n ph i đư c xem xét đ ng th i trong m t m itương quan mang tính c nh tranh. Ngoài ra m t s các y u t khôngth đ nh lư ng đư c có th nh hư ng đ n vi c ra quy t đ nh saucùng. Do đó c n ph i nghiên c u các phương pháp đ gi i bài toán raquy t đ nh đa tiêu chu n (Multicriteria Decision Making). Trư c tiên,trong ph n này s gi i thi u l ch s hình thành và t ng quan cácGV. ThS. Nguy n Thanh Phong- Trư ng Đ i h c M Tp. HCM 167 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.CHƯƠNG 3. RA QUY T Đ NH ĐA TIÊU CHU Nphương pháp gi i các bài toán c a k thu t ra quy t đ nh đa m c tiêu,đa tiêu chu n. 1.1. Gi i thi u sơ lư c l ch s hình thành và phát tri n lý thuy t ra quy t đ nh đa tiêu chu n T thu ban đ u c a loài ngư i, vi c ra quy t đ nh đã luôn luônbao g m các quy t đ nh đa tiêu chu n mà con ngư i ph i đ i di n,m c d ù lúc này chưa có m t phương pháp toán h c c th nào h trcho vi c gi i các bài toán này. Vilfredo Pareto là ngư i đ u tiênnghiên c u v lĩnh v c này. B ng nh ng suy lu n logic hi n nhiên,Pareto đã t h p các tiêu chu n mâu thu n nhau vào m t ch s đánhgiá đơn đ làm cơ s cho vi c ra quy t đ nh. Pareto đã gi i thi u kháini m hi u qu , đư c g i là Pareto Efficiency, là m t khía c nh n nt ng vô cùng quan tr ng c a lý thuy t ra quy t đ nh đa m c tiêu- đatiêu chu n ngày nay. Nhi u th p niên sau, Koopmans đã m r ng các nghiên c u c aPareto b ng cách gi i thi u khái ni m vector hi u qu , t c là t p h pcác phương án không b tr i hay còn g i là “đư ng cong Pareto”. Sauđó, vào nh ng năm 1940-1950, Neumann và Morgenstern đã gi ithi u”lý thuy t đ h u ích kỳ v ng”, t đó đ t n n t ng cho m tphương pháp ti p c n ra quy t đ nh đa tiêu chu n (MCDM-Multi-Criteria Decision Making) m i. Và đ n nh ng năm 1960, nh ng kháini m và gi i thu t đư c mô t t nh ng nghiên c u ra quy t đ nh đatiêu chu n sơ khai trư c đ ây đ ã đư c m r ng b i Charnes, Cooper vàFishburn. Cho đ n cu i nh ng năm 1960, nh ng nghiên c u có ý nghĩaquan tr ng đã b t đ u xu t hi n dư i s b o tr c a Hi p h i nghiênc u V n trù h c Châu Âu (EORC –European Operational ResearchCommunity). Chính Giáo sư Bernard Roy (Dauphine University-Paris) là ngư i sáng l p ra dòng MCDM Châu Âu và đã xây d ngGV. ThS. Nguy n Thanh Phong- Trư ng Đ i h c M Tp. HCM 168 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.CHƯƠNG 3. RA QUY T Đ NH ĐA TIÊU CHU Nm t lý thuy t m i cho bài toán MCDM d a vào khái ni m q uan hx p h ng (outranking). Khái ni m này đư c trình bày trong phươngpháp ELECTRE (Elimination Et Choix Traduisant la Realité) c a ôngvà đư c x em là m t trong nh ng phương pháp ra quy t đ nh đa tiêuchu n hi u qu không thua kém gì phương pháp AHP c a nhà toánh c ngư i M Thomas L. Saaty. T nh ng năm 1970 đ n 1990, MCDM đã phát tri n r t nhanhchóng trên ph m vi th gi i. Hi p h i khoa h c MCDM đã đư c thànhl p và nhi u nghiên c u có nghĩa c v lý thuy t l n ng d ng th c tc a các phương pháp MCDM đã đ ư c công b và xu t b n trên cáct p chí qu c t . Lĩnh v c này đã t n d ng s phát tri n m nh m vàr ng kh p c a máy tính đ xây d ng các ph n m m gi i quy t các b àitoán MCDM. Các ph n m m này đư c bi t như là các H h tr raquy t đ nh (DSS-Decision Support System) đa tiêu chu n và đã cungc p các phương ti n đ th c hi n nh ng ti n b trong lý thuy tMCDM b ng m t h th ng thân thi ...