Giáo trình trắc địa đại cương

Tài liệu tham khảo Giáo trình trắc địa đại cương. Trắc địa hay còn gọi là trắc đạc, là một ngành khoa học về đo đạc và xử lý số liệu đo đạc địa hình và địa vật nằm trên bề mặt Trái Đất. Trắc địa là đo đạc vị trí tọa độ (kinh độ, vĩ độ, cao độ), hình dạng, kích thước, phương hướng của địa hình mặt đất và địa vật nằm trên mặt đất.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình trắc địa đại cương Giáo trình Trắc địa đại cương 1 MỤC LỤC Giáo trình............................................................................................................................. 1 Trắc địa đại cương............................................................................................................. 1 MỤC LỤC........................................................................................................................... 2 1.khái niệm trắc địa học. cách đây khoảng 3.000 năm trước công nguyên, người Ai Cập thường phải “phân chia đất đai” giữa các bộ tộc sau các trận lũ của sông Nill. Thuật ngữ “trắc địa” tức “phân chia đất đai” được ra đời từ đấy Thuật ngữ Trắc địa được sử dụng ở nước ta hiện nay là từ Hán Việt, nó có nghĩa là đo đất. Sự phát triển của nền sản xuất xã hội đòi hỏi Trắc địa ngày càng phải đáp ứng nhiều yêu cầu khác nhau của xã hội, khái niệm Trắc địa cũng vì thế có nghĩa rộng hơn. Có thể hiểu “Trắc địa học (Geodesy) là một ngành khoa học thuộc khoa học Trái Đất, chuyên nghiên cứu về các phương pháp đo dạc, tính 2 toán để xác định hình dạng, kích thước Trái đất (bề mặt Gêôit) cũng như vị trí tương hỗ giữa các điểm ở trên bề mặt Trái đất”. Dựa trên kết quả đo đạc, tính toán của Trắc địa, người ta tiến hành thành lập bản đồ, bình đồ hoặc mặt cắt địa hình phục vụ cho các ngành kinh tế quốc dân và quốc phòng. 2. Các chuyên ngành trắc địa học Các chuyên ngành của Trắc địa học có thể được trình bày khái lược qua sơ đồ sau: TRẮC ĐỊA HỌC Trắc địa cao cấp Trắc địa phổ Trắc địa ảnh thông Lưới trắc địa Trắc địa cầu Trắc địa công Chụp ảnh trình Trắc địa thiên văn Trắc địa vệ tinh Trắc địa mỏ Đo ảnh Vật lý trắc địa Trọng lực trắc địa Trắc địa địa chính Sơ đồ 1: Các chuyên ngành của Trắc địa học 3 Trắc địa cao cấp nghiên cứu các phương pháp đo, tính có quan tâm đến ảnh hưởng của độ cong của bề mặt Trái đất. Để giải quyết vấn đề này, Trắc địa cao cấp được chia làm 6 lĩnh vực chuyên sâu cơ bản sau đây: - Lưới trắc địa: nghiên cứu, thiết lập hệ thống các điểm trên mặt đ ất đ ể tạo thành lưới tọa độ mặt bằng (X và Y) và l ưới t ọa đ ộ đ ộ cao (H) (g ọi chung là các điểm trắc địa cơ bản) của mỗi quốc gia để làm cơ sở cho việc thành lập bản đồ cho các vùng lãnh thổ rộng lớn. - Trắc địa cầu nghiên cứu để xác định tọa độ trên mặt cong quy ước của Trái đất (nghiên cứu xây dựng các thể Elipxoid phù hợp với từng lãnh thổ). - Trắc địa thiên văn: nghiên cứu việc quan trắc bên ngoài Trái đ ất đ ể xác định các yếu tố cần thiết giúp cho việc giải các bài toán trắc địa trên mặt đất. - Trắc địa vệ tinh: còn được gọi là trắc địa viễn thám, chuyên nghiên cứu các phương pháp xác định hình dạng Trái đất từ các vệ tinh nhân tạo. Từ những tấm ảnh chụp được từ vệ tinh, dùng phương pháp chuyên môn để xác định tọa độ các điểm trên mặt đất và các yếu tố cần thiết khác phục vụ cho việc thành l ập bản đồ các khu vực rộng lớn. - Vật lý trắc địa: nghiên cứu ảnh hưởng của các yếu tố Vật lý của môi trường đến các kết quả đo đạc trắc địa như: ánh sáng; nhiệt độ; từ trường Trái đất. - Trọng lực trắc địa: nghiên cứu phương pháp đo trọng lực phục vụ yêu cầu trắc địa. Trắc địa phổ thông thường gọi tắt là Trắc địa, nghiên cứu về các phép đo trên một lãnh thổ nhỏ, không quan tâm đến độ cong Trái đất. Trắc địa phổ thông được chia làm 3 lĩnh vực chuyên sâu: - Trắc địa công trình nghiên cứu việc xây dựng lưới trắc địa cơ sở để phục vụ thiết kế và thi công công trình, lập bình đồ tỉ lệ lớn và mặt cắt để phục vụ công tác thiết kế, hướng dẫn thi công lắp ráp phần vỏ và ruột công trình, lập bản vẽ nghiệm thu, quan sát sự biến dạng của công trình. - Trắc địa mỏ nghiên cứu các phương pháp đo đạc phục vụ cho công tác 4 thiết kế xây dựng và khai thác các mỏ khoáng sản. - Trắc địa địa chính nghiên cứu các phương pháp đo đạc và thành lập bản đồ địa chính phục vụ cho công tác quản lý đất đai. Trắc địa ảnh nghiên cứu các phương pháp chụp ảnh và gi ả i đoan ảnh ph ụ c v ụ cho công tác thành l ậ p các lo ạ i b ả n đ ồ 3. Vai trò của trắc địa trong xây dựng cơ bản. Đối với các ngành xây dựng cơ bản như: xây dựng công nghiệp, dân dụng; xây dựng cầu đường; xây dựng thủy lợi, thủy điện..... không thể thiếu công tác trắc địa. Trắc địa có vai trò quan trọng trong giai đoạn quy hoạch, thi ết kế, thi công và quản lý sử dụng các công trình xây dựng. ...