Giáo trinh trắc địa part 4

cách ngang từ máy đến mia khi tia ngắm nghiêng với mặt phẳng ngang một góc V. Giả sử máy đặt tại I, mia đặt tại K, cần xác định khoảng cách nằm ngang S. Trong tr−ờng hợp n y ống kính nghiêng với mặt phẳng nằm ngang một góc l V. Ngắm mia, đọc số trên mia, chỉ trên cắt mia tại M, chỉ d−ới cắt mia tại N, khoảng cách MN = l (l hiệu số đọc chỉ trên v chỉ d−ới khi mia dựng thẳng đứng). Để chứng minh công thức, ta giả sử quay mia vuông...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trinh trắc địa part 4 c¸ch ngang tõ m¸y ®Õn mia khi tia ng¾m nghiªng víi mÆt ph¼ng ngang mét gãc V. Gi¶ sö m¸y ®Æt t¹i I, mia ®Æt t¹i K, cÇn x¸c ®Þnh kho¶ng c¸ch n»m ngang S. Trong tr−êng hîp n y èng kÝnh nghiªng víi mÆt ph¼ng n»m ngang mét gãc l V. Ng¾m mia, ®äc sè trªn mia, chØ trªn c¾t mia t¹i M, chØ d−íi c¾t mia t¹i N, kho¶ng c¸ch MN = l (l hiÖu sè ®äc chØ trªn v chØ d−íi khi mia dùng th¼ng ®øng). §Ó chøng minh c«ng thøc, ta gi¶ sö quay mia vu«ng gãc víi tia ng¾m t¹i A. ChØ trªn c¾t mia t¹i M1, chØ d−íi c¾t mia t¹i N1. Kho¶ng c¸ch M1N1 = l0 ( l hiÖu sè ®äc chØ trªn v chØ d−íi khi mia dùng vu«ng gãc víi tia ng¾m OA). Theo chøng minh trªn: OA = 100l0 + ∆ (3.3) V× kho¶ng c¸ch tõ mia ®Õn m¸y qu¸ xa, ta coi 3 tia ng¾m song song víi nhau, khi ®ã OM vu«ng gãc víi mia xoay t¹i M1, ON vu«ng gãc víi mia xoay t¹i N1. Nh− vËy tam gi¸c vu«ng M1AM v tam gi¸c vu«ng NAN1 cã gãc MAM1 = NAN1 =V (gãc cã c¹nh t−¬ng øng vu«ng gãc). Ta cã: M1A = MA. cos V N1A = NA.cos V M1A + N1A = (MA + NA). cos V M1A + N1A = l0; MA + NA = l Suy ra: l0 = l.cosV (3.4) Thay (3.4) v o (3.3) ta cã: OA = 100.l.cosV + ∆ (3.5) V× gãc nghiªng V th−êng l nhá, cho nªn coi: ∆ = ∆.cosV (3.6) Thay (3.6) v o (3.5) Ta cã: OA = 100.l.cosV + ∆. cosV = (100l + ∆). cosV Khi ®ã kho¶ng c¸ch ngang tõ m¸y ®Õn mia OB = S ®−îc x¸c ®Þnh: S = OA.cosV = (100.l + ∆). cos2V (3.7) XÐt tam gi¸c vu«ng B1AO Ta cã: OB1 = OA/ cosV = {(100.l + ∆). cosV}/cosV = 100.l + ∆ ∆S = OB1 – OB = 100.l + ∆ - (100.l + ∆). cos2V ∆S = (100.l + ∆)(1- cos2V) = (100.l + ∆).sin2V (3.8) S = 100.l + ∆ - ∆S (3.9) Dùa v o c«ng thøc (3.8). Ta cã thÓ lËp b¶ng tÝnh s½n gi¸ trÞ ∆S. Thùc tÕ cho thÊy khi gãc V = 30 t−¬ng øng víi kho¶ng c¸ch S = 100, 200, 300 ta cã ∆s l : 0,27; 0,50; 0,80; khi ®ã 64 sai sè t−¬ng ®èi t−¬ng øng l 1/370; 1/400; 1/375. Trong khi ®ã sai sè t−¬ng ®èi ®o kho¶ng c¸ch chØ ®¹t 1/T = 1/300. Cho nªn ®èi víi gãc nghiªng V ≤ 30 ta dïng c«ng thøc : S = 100.l0 + ∆ 3.4.2. §o kho¶ng c¸ch ngang 1. CÊu t¹o mia: Mia l mét th−íc b»ng gç cã bÒ réng 10cm, d y 2–3cm, d i 2–4m. Trªn ®ã cã kh¾c v¹ch, kho¶ng c¸ch c¸c v¹ch l 1cm. Sè ®äc trªn mia gåm 4 ch÷ sè: m, dm, cm, mm. H×nh 3.17 Khi nh×n qua èng kÝnh ta ®äc sè theo c¸c d©y chØ ch¾n trªn mia. VÝ dô: Sè däc chØ trªn l 1464 mm. Sè däc chØ gi÷a: 1372mm. Sè däc chØ d−íi l 1280mm. KiÓm tra sè ®äc: ChØ gi÷a = (ChØ trªn + ChØ d−íi)/2 Theo h×nh vÏ: (1464 + 1280)/2 = 1372mm. Trong khi ®o sè ®äc chØ gi÷a l 1372mm l chÝnh x¸c. 2. TÝnh kho¶ng c¸ch ngang: - Tr−êng hîp gãc nghiªng V ≤ 30 ta dïng c«ng thøc: S = 100.l0 + ∆; l0 = l1 – l2 Trong ®ã: l1 l sè ®äc chØ trªn, l1=1464mm l2 l sè ®äc chØ d−íi, l2=1280mm hiÖu l : l0 = l1 – l2 = 184mm. Tra b¶ng 3.4 lÊy ∆ = 0 ta cã: S = 100.l0 + 0 = 184x100 = 18400 mm = 18,4m. - Tr−êng hîp gãc nghiªng V lín h¬n 30. Gi¶ sö ®äc trªn b n ®é ®øng ®−îc V = 50, khi ®ã ¸p dông c«ng thøc: S = (100.l + ∆)cos2V = 18,4.cos250 = 18,3m. 3.5. KiÓm nghiÖm v ®iÒu chØnh m¸y kinh vÜ quang häc Tr−íc khi ®−a m¸y kinh vÜ quang häc ra sö dông nhÊt thiÕt ph¶i tiÕn h nh kiÓm tra v kiÓm nghiÖm m¸y. NÕu ph¸t hiÖn m¸y ch−a ®¶m b¶o yªu cÇu ®é chÝnh x¸c th× ph¶i ®iÒu chØnh v t×m biÖn ph¸p kh¾c phôc nh− x¸c ®Þnh trÞ sè cña c¸c sai sè ®Ó c¶i chÝnh v o trÞ ®o hoÆc chän quy tr×nh hîp lý ®Ó gi¶m bít hoÆc lo¹i bá c¸c sai sè. §èi víi m¸y kinh vÜ kÜ thuËt, yªu cÇu ®é chÝnh x¸c thÊp viÖc ®iÒu chØnh v kiÓm nghiÖm chñ yÕu nh»m môc ®Ých ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn h×nh häc c¬ b¶n cña c¸c hÖ trôc trong m¸y, ®ã l c¸c ®iÒu kiÖn c¬ b¶n sau ®©y: 3.5.1. Trôc èng thñy d i ph¶i vu«ng gãc víi trôc quay cña m¸y H×nh 3.18 65 Më èc h m b n ®é, quay b n ®é cho èng thñy d i nèi chiÒu song song víi ®−êng nèi 2 èc c©n 1, 2. Xoay èc c©n theo chiÒu ng−îc nhau cho bät thñy tËp trung v o gi÷a (vÞ trÝ a). Xoay b n ®é ®i 1 gãc 900 so víi vÞ trÝ ®Çu, sao cho èng thñy vu«ng gãc víi ®−êng nèi 2 èc c©n 1, 2, bät thñy bÞ lÖch, dïng èc c©n thø 3 xoay èc c©n n y theo h−íng thuËn hoÆc ng−îc cho bät thñy v o gi÷a (l m ®i l m l¹i mét v i lÇn). NÕu bät thñy vÉn ë gi÷a xoay b n ®é ®i 1800 so víi vÞ trÝ b. NÕu bät thñy vÉn ë gi÷a (vÞ trÝ c) th× chøng tá trôc èng thñy d i vu«ng gãc víi trôc quay cña m¸y. Ng−îc l¹i ta ph¶i hiÖu chØnh èng thñy. (h×nh 3.18). Ph−¬ng ph¸p hiÖu chØnh nh− sau: Dïng èc c©n thø 3, ®−a bät thñy vÒ nöa kho¶ng lÖch, dïng èc ®iÒu chØnh ®−a bät ...