Giáo trình Trắc địa - TS. Đàm Xuân Hoàn

Giáo trình học trắc địa của TS. Đàm Xuân Hoàn nghiên cứu những kiến thức cơ bản của môn học trắc địa phổ thông. Phạm vi nghiên cứu là đo đạc trên phạm vi nhỏ bề mặt trái đất. Nhiệm vụ cơ bản của môn học này là trang bị cho sinh viên những kiến thức cơ bản về trắc địa trên mặt phẳng, biết cách xây dựng bình đồ, bản đồ để tự đó giúp sinh viên vận dụng kiến thức của mình trong lĩnh vực vào lĩnh vực chuyên môn trong ngành quản lí và quy hoạch đất đai. Mời bạn đọc tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Trắc địa - TS. Đàm Xuân Hoàn B GIÁO D C VÀ ðÀO T O TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P I TS. ðÀM XUÂN HOÀN TR C ð A(Giáo trình cho ngành ð a chính & Qu n lý Ð t ñai) Hà n i – 2007 4 Ch−¬ng 1 Nh÷ng kiÕn thøc chung vÒ tr¾c ®Þa1.1. §èi t−îng v nhiÖm vô cña tr¾c ®Þa Tr¾c ®Þa l mét khoa häc nghiªn cøu h×nh d¹ng, kÝch th−íc tr¸i ®Êt v biÓu diÔn bÒ mÆttr¸i ®Êt d−íi d¹ng b×nh ®å hoÆc b¶n ®å. Ngo i ra tr¾c ®Þa cßn gi¶i quyÕt h ng lo¹t c¸c vÊn ®Òtrong ®o ®¹c c¸c c«ng tr×nh nh− chuyÓn b¶n thiÕt kÕ ra thùc ®Þa, quan s¸t ®é lón, biÕn d¹ng c¸cc«ng tr×nh: thñy ®iÖn, thñy lîi, x©y dùng... v× ®èi t−îng nghiªn cøu cña tr¾c ®Þa rÊt réng ng−êita chia tr¾c ®Þa ra nhiÒu chuyªn ng nh kh¸c nhau nh−: Tr¾c ®Þa cao cÊp: Nghiªn cøu h×nh d¹ng, kÝch th−íc tr¸i ®Êt, nghiªn cøu viÖc x©ydùng l−íi tr¾c ®Þa quèc gia, nghiªn cøu hiÖn t−îng ®Þa ®éng häc, gi¶i c¸c b i to¸n tr¾c ®Þa trªnbÒ mÆt tr¸i ®Êt v trong vò trô. Tr¾c ®Þa c«ng tr×nh: Nghiªn cøu viÖc kh¶o s¸t, tham gia thiÕt kÕ, thi c«ng c¸c c«ngtr×nh, quan s¸t ®é lón, biÕn d¹ng cña c¸c c«ng tr×nh.... Tr¾c ®Þa ¶nh: nghiªn cøu viÖc x©y dùng b¶n ®å b»ng ¶nh m¸y bay, ¶nh mÆt ®Êt, ¶nhvÖ tinh, dïng ¶nh thay thÕ cho c¸c ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng ®Ó quan s¸t ®é lón v biÕn d¹ngcña c¸c c«ng tr×nh x©y dùng. Ng y nay xu h−íng chung ng−êi ta gäi c¸c ng nh: tr¾c ®Þa, b¶n ®å, viÔn th¸m lGeometics. Ng−êi ta coi Geometics gåm kiÕn thøc cña c¸c m«n tr¾c ®Þa cao cÊp, tr¾c ®Þa c«ngtr×nh, tr¾c ®Þa ¶nh viÔn th¸m, biªn tËp b¶n ®å, hÖ thèng th«ng tin ®Êt, tin häc. Trong ch−¬ng tr×nh m«n häc n y chóng ta nghiªn cøu nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n cña m«ntr¾c ®Þa phæ th«ng. Ph¹m vi nghiªn cøu l ®o ®¹c trªn ph¹m vi nhá cña bÒ mÆt tr¸i ®Êt. C¸c sèliÖu ®o ®¹c (chiÒu d i, gãc...) ®−îc tiÕn h nh trªn mÆt ph¼ng v biÓu diÔn chóng lªn mÆt ph¼ng(kh«ng tÝnh ®Õn ¶nh h−ëng ®é cong cña bÒ mÆt tr¸i ®Êt). V× vËy nhiÖm vô c¬ b¶n cña m«n häcn y l trang bÞ cho sinh viªn nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ tr¾c ®Þa trªn mÆt ph¼ng, biÕt c¸ch x©ydùng b×nh ®å, b¶n ®å ®Ó tõ ®ã gióp sinh viªn vËn dông kiÕn thøc cña m×nh v o lÜnh vùcchuyªn m«n trong ng nh qu¶n lý v quy ho¹ch ®Êt ®ai.1.2 C¸c ®¬n vÞ th−êng dïng trong tr¾c ®Þa Trong tr¾c ®Þa th−êng ph¶i ®o c¸c ®¹i l−îng h×nh häc nh− chiÒu d i, gãc b»ng, gãc®øng... v c¸c ®¹i l−îng vËt lý nh−: nhiÖt ®é, ¸p xuÊt....1.2.1 §¬n vÞ ®o chiÒu d i N¨m 1791 tæ chøc ®o l−êng quèc tÕ lÊy ®¬n vÞ ®o chiÒu d i trong hÖ thèng SI l mÐtvíi quy ®Þnh: Mét mÐt l chiÒu d i øng víi 4.10-7 chiÒu d i cña kinh tuyÕn ®i qua Paris v ®chÕ t¹o ra mét th−íc chuÈn cã ®é d i 1m b»ng thÐp kh«ng gØ, cã ®é gi n në rÊt nhá ®Æt t¹iViÖn ®o l−êng Paris. Tõ sau thÕ kû 19, ®é chÝnh x¸c cña th−íc chuÈn kh«ng cßn ®¸p øng ®−îc yªu cÇu ®ol−êng c¸c ph©n tö v« cïng nhá. V× thÕ n¨m 1960 quy ®Þnh ®¬n vÞ ®o chiÒu d i l : Mét mÐt lchiÒu d i b»ng 1.650.763,73 chiÒu d i cña b−íc sãng bøc x¹ trong ch©n kh«ng cña nguyªn töKripton - 86, t−¬ng ®−¬ng víi quü ®¹o chuyÓn rêi cña ®iÖn tö gi÷a 2 møc n¨ng l−îng 2P10 v 55d5. 1 mÐt (m) = 10 decimÐt (dm) = 102 centimet (cm) = 103 milimet (m.m) = 106 micromet(µm) = 109 nanomÐt (Nm). §¬n vÞ ®o diÖn tÝch th−êng dïng l mÐt vu«ng (m2), kilomÐt vu«ng (km2) v hecta (ha). 1 km2 = 106 m2 = 100 ha, 1 ha = 104m2 Ngo i ra mét sè n−íc cßn dïng ®¬n vÞ ®o chiÒu d i cña Anh l : 1foot = 0,3048m, 1inch = 25,3 mm1.2.2. §¬n vÞ ®o gãc Trong tr¾c ®Þa th−êng dïng 3 ®¬n vÞ ®o gãc l : Radian, ®é, Grad. 1- Radian: Ký hiÖu l Rad l 1 gãc ph¼ng cã ®Ønh trïng víi t©m cña 1 vßng trßn vch¾n 1 cung trªn ®−êng trßn víi chiÒu d i cung trßn ®óng b»ng b¸n kÝnh cña ®−êng trßn ®ã. §é lín cña gãc bÊt kú sÏ b»ng tû sè gi÷a ®é d i cung ch¾n bëi gãc v b¸n kÝnh vßngtrßn. Gãc trßn l gãc ë trªn ®−êng trßn ch¾n cung trßn cã chiÒu d i b»ng chu vi h×nh trßn.Chu vi h×nh trßn cã chiÒu d i l : 2πR nªn gãc trßn cã ®é lín l : 2πRad. Radian l ®¬n vÞ ®ogãc ®−îc dïng trong tÝnh to¸n, ®Æc biÖt l khi sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p néi suy c¸c gi¸ trÞh m l−îng gi¸c. 2. §é: ký hiÖu l (o) l gãc ë t©m ®−êng trßn ch¾n 1 cung trßn cã chiÒu d i b»ng 1/360chu vi h×nh trßn. 1®é chia th nh 60 phót, 1 phót chia th nh 60 gi©y, ký hiÖu l : 0 VÝ dô: gãc ®−îc viÕt A = 12002542 Tuy nhiªn gãc ®ã cã thÓ viÕt b»ng ®é, phót v phÇn m−êi phót. Gãc trªn cã thÓ viÕt l :A = 120o257 3. Grad: ký hiÖu l Gr l gãc ë t©m ch¾n cung trßn cã ®é d i b»ng 1/400 chu vi ®−êngtrßn. 1 Grad chia th nh 100 phót Grad (miligrad), 1 phót Grad chia th nh 100 gi©y Grad(decimiligrad), ký hiÖu t−¬ng øng l : c, cc VÝ dô: Gãc B = 172gr 12c 27cc 4. Quan hÖ gi÷a c¸c ®¬n vÞ: Tõ ®Þnh nghÜa ba lo¹i ®¬n vÞ ®o gãc, ta cã quan hÖ: 1 gãc trßn = 2πRad = 360o ...