Giáo trình Trang bị điện (Hệ cao đẳng nghề): Phần 1

Phần 1 Giáo trình Trang bị điện (Hệ cao đẳng nghề) gồm nội dung các chương: Các phần tử điều khiển trong hệ thống trang bị - điện điện tử, tự động khống chế truyền động điện. Tham khảo nội dung giáo trình để nắm bắt nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Trang bị điện (Hệ cao đẳng nghề): Phần 1 Uû ban nh©n d©n tØnh Tr­êng Cao ®¼ng nghÒ Nam §Þnh --------------- o0o --------------- Gi¸o tr×nh TRANG BỊ ĐIỆN HÖ cao ®¼ng nghÒ Nam §Þnh 2013 UBND TỈNH NAM ĐỊNH TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ NAM ĐỊNH Chủ biên: Giảng viên Trần Đức Nghị Hiệu chỉnh: Giảng viên Trịnh Văn Tuấn GIÁO TRÌNH TRANG BỊ ĐIỆN I (Dùng cho hệ Cao đẳng nghề) NĂM 2011-2012 Gi¸o tr×nh Trang bị điện CHƯƠNG 1: CÁC PHẦN TỬ ĐIỀU KHIỂN TRONG HỆ THỐNG TRANG BỊ ĐIỆN - ĐIỆN TỬ  § 1-1 CÇu dao 1- Kh¸i qu¸t vµ c«ng dông CÇu dao lµ mét khÝ cô ®iÖn h¹ ¸p thao t¸c b»ng tay ®Ó ®ãng c¾t m¹ch ®iÖn ®iÖn ¸p ®Õn 500V vµ dßng ®iÖn ®Õn 1000A. Th«ng th­êng cÇu dao ®­îc bè trÝ ®i cïng víi cÇu ch× ®Ó b¶o vÖ ng¾n m¹ch. CÇu dao th­êng ®­îc dïng ®Ó ®ãng ng¾t m¹ch ®iÖn cã c«ng suÊt nhá vµ khi lµm viÖc kh«ng cÇn thao t¸c ®ãng ng¾t nhiÒu lÇn. NÕu ®iÖn ¸p cao h¬n hoÆc m¹ch ®iÖn cã c«ng suÊt trung b×nh vµ lín th× cÇu dao th­êng chØ lµm nhiÖm vô ®ãng ng¾t kh«ng t¶i 2- CÊu t¹o vµ nguyªn lý ho¹t ®éng a- CÊu t¹o: H×nh 1- 1 CÇu dao cã l­ìi dao phô 1- l­ìi dao chÝnh; 2- tiÕp xóc tÜnh ( ngµm ); 3- l­ìi dao phô; 4- lß xo bËt nhanh ; PhÇn chÝnh cña cÇu dao lµ l­ìi dao vµ phÇn kÑp l­ìi ®­îc lµm b»ng hîp kim cña ®ång. Bé phËn nèi d©y còng ®­îc lµm b»ng hîp kim cña ®ång. §Õ cña cÇu dao th­êng ®­îc lµm b»ng sø. b- Nguyªn lý lµm viÖc Khi thao t¸c trªn cÇu dao nhê vµo l­ìi dao vµ hÖ thèng kÑp l­ìi, m¹ch ®iÖn ®­îc ®ãng hoÆc ng¾t. Trong qu¸ tr×nh ng¾t m¹ch th­êng x¶y ra hå quang ®iÖn t¹i ®iÓm tiÕp xóc gi÷a l­ìi dao vµ hÖ thèng kÑp l­ìi. Khi thao t¸c ph¶i kÐo l­ìi dao thËt nhanh ®Ó dËp t¾t hå quang. Do tèc ®é kÐo b»ng tay kh«ng thÓ nhanh ®­îc nªn ng­êi ta chÕ t¹o lo¹i cÇu dao cã l­ìi dao phô ( h×nh 1- 1 ). Lóc dÉn ®iÖn l­ìi dao phô cïng víi l­ìi dao chÝnh ®­îc kÑp chÆt trong ngµm tÜnh. Khi ng¾t ®iÖn l­ìi dao chÝnh ng¾t ra tr­íc, khi lùc lß xo ®ñ lín nã sÏ kÐo l­ìi dao phô bËt ra rÊt nhanh khái ngµm tÜnh lµm ng¾t m¹ch ®iÖn. Do ®ã hå quang ®­îc kÐo dµi nhanh vµ bÞ dËp t¾t trong mét thêi gian ng¾n. 3- Ph©n lo¹i vµ c¸ch lùa chän a- Ph©n lo¹i: Theo kÕt cÊu ng­êi ta chia cÇu dao lµm lo¹i 1 cùc, 2 cùc, 3 cùc hoÆc 4 cùc. Ng­êi ta còng chia cÇu dao ra lo¹i cã tay n¾m ë gi÷a hay tay n¾m ë bªn. Ngoµi ra cßn cã cÇu dao mét ng¶ vµ cÇu dao hai ng¶. Khoa §iÖn - §iÖn Tö 1 Tr­êng Cao ®¼ng nghÒ Nam §Þnh Gi¸o tr×nh Trang bị điện Theo ®iÖn ¸p ®Þnh møc : 250V vµ 500V Theo dßng ®iÖn ®Þnh møc : 5,25,30,60,75,100,150,200,300,400,600,1000A Theo vËt liÖu c¸ch ®iÖn, cã c¸c lo¹i ®Õ sø, ®Õ nhùa bakªlit, ®Õ ®¸. Theo ®iÒu kiÖn b¶o vÖ, cã lo¹i kh«ng cã hép vµ lo¹i cã hép che ch¾n ( n¾p nhùa, n¾p gang, n¾p s¾t ). Theo yªu cÇu sö dông, ng­êi ta chÕ t¹o cÇu dao cã cÇu ch× b¶o vÖ vµ lo¹i kh«ng cã cÇu ch× b¶o vÖ. b- C¸ch lùa chän CÇu dao ®­îc lùa chän theo ®iÒu kiÖn ®iÖn ¸p ®Þnh møc, dßng ®iÖn ®Þnh møc, kiÓu, lo¹i. C«ng thøc lùa chän : U®m cd  U®m m¹ng I ®m cd  I tt Trong ®ã: U®m cd - §iÖn ¸p ®Þnh møc cña cÇu dao U®m m¹ng- §iÖn ¸p ®Þnh møc cña m¹ng ®iÖn I®m cd - Dßng ®iÖn ®Þnh møc cña cÇu dao I tt - Dßng ®iÖn tÝnh to¸n cña m¹ng ®iÖn § 1-2 c¸c lo¹i c«ng t¾c vµ nót ®iÒu khiÓn I- C«ng t¾c 1- Kh¸i qu¸t vµ c«ng dông C«ng t¾c lµ mét lo¹i khÝ cô ®ãng ng¾t dßng ®iÖn b»ng tay kiÓu hép, dïng ®Ó ®ãng ng¾t m¹ch ®iÖn cã c«ng suÊt bÐ, cã ®iÖn ¸p mét chiÒu ®Õn 440V, vµ ®iÖn ¸p xoay chiÒu ®Õn 500V. C«ng t¾c hép th­êng ®­îc dïng lµm cÇu dao tæng cho c¸c m¸y c«ng cô, dïng ®ãng më trùc tiÕp cho c¸c ®éng c¬ ®iÖn cã c«ng suÊt bÐ hoÆc dïng ®Ó ®æi nèi, khèng chÕ trong c¸c m¹ch ®iÖn tù ®éng. Cã khi dïng ®Ó thay ®æi chiÒu quay ®éng c¬ ®iÖn, hoÆc ®æi c¸ch ®Êu cuËn d©y stato ®éng c¬ tõ h×nh sao sang h×nh tam gi¸c. C«ng t¾c hép lµm viÖc ch¾c ch¾n h¬n cÇu dao, dËp t¾t hå quang nhanh h¬n v× thao t¸c nhanh vµ døt kho¸t h¬n cÇu dao. Ký hiÖu trªn s¬ ®å ®iÖn cña mét vµi lo¹i c«ng t¾c ®­îc tr×nh bµy trªn h×nh 1- 2. a. b. c H×nh 1- 2 : a- C«ng t¾c hµnh tr×nh b- C«ng t¾c ba pha c- C«ng t¾c ba pha hai ng¶ Khoa §iÖn - §iÖn Tö 2 Tr­êng Cao ®¼ng nghÒ Nam §Þnh Gi¸o tr×nh Trang bị điện 2- Ph©n lo¹i vµ cÊu t¹o Theo h×nh d¹ng bªn ngoµi ng­êi ta chia ra : - Lo¹i hë - Lo¹i b¶o vÖ - Lo¹i kÝn Theo c«ng dông ng­êi ta chia ra : - C«ng t¾c ®ãng ng¾t trùc tiÕp - C«ng t¾c chuyÓn m¹ch ( hay c«ng t¾c v¹n n¨ng ) C«ng t¾c v¹n n¨ng dïng ®Ó ®ãng ng¾t, chuyÓn ®æi m¹ch ®iÖn c¸c cuén d©y hót cña c«ng t¾c t¬, khëi ®éng tõ,... chuyÓn ®æi c¸c m¹ch ®iÖn ë c¸c dông cô ®o l­êng.... Nã th­êng ®­îc dïng trªn c¸c m¹ch ®iÖn ®iÒu khiÓn cã ®iÖn ¸p ®Õn 440V mét chiÒu vµ ®Õn 500V xoay chiÒu, 50 Hz. - C«ng t¾c hµnh tr×nh C«ng t¾c hµnh tr×nh dïng ®Ó ®ãng, ng¾t ë m¹ch ®iÒu khiÓn trong truyÒn ®éng ®iÖn tù ®éng ho¸, tuú thuéc c÷ g¹t ë c¸c c¬ cÊu chuyÓn ®éng c¬ khÝ nh»m tù ®éng ®iÒu khiÓn hµnh tr×nh lµm viÖc hay tù ®éng ng¾t ®iÖn ë cuèi hµnh tr×nh ®Ó ®¶m b¶o an toµn. II- Nót Ên 1- Kh¸i qu¸t vµ c«ng dông Nót Ên cßn gäi lµ nót ®iÒu khiÓn, lµ mét lo¹i khÝ cô ®iÖn dïng ®Ó ®ãng ng¾t tõ xa c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tõ kh¸c nhau, c¸c dông cô b¸o hiÖu, vµ còng ®Ó chuyÓn ®æi c¸c m¹ch ®iÖn ®iÒu khiÓn, tÝn hiÖu, liªn ®éng, b¶o vÖ... ë m¹ch ®iÖn mét chiÒu ®iÖn ¸p ®Õn 440 V vµ m¹ch ®iÖn xoay chiÒu ®iÖn ¸p ®Õn 500 V, tÇn sè 50 Hz. Nót Ên ®­îc dïng th«ng dông ®Ó khëi ®éng, dõng vµ ®¶o chiÒu quay ®éng c¬ ®iÖn b»ng c¸ch ®ãng vµ ng¾t c¸c m¹ch cuén d©y hót cña ...